|
|
عفونت کمپيلوباکتريائى Campylobacter
|
|
|
اخيراً مشخص گرديده که کمپيلوباکتر ژژونى (C.Jouni) مى‌تواند سبب عفونت‌هاى نيمه حاد تا مزمن در شترمرغ‌هاى جوان ۱۰ روزه تا ۴ ماهه گردد که تلفات سنگينى را در عرض ۵ روز به دنبال دارد. در شترمرغ‌هاى مسن‌تر ميزان تلفات کمتر است. عامل بيمارى از طريق غذا يا آب آشاميدنى آلوده قابل انتقال است. به علاوه ممکن است به‌دليل دست‌کارى غيربهداشتى تخم، آلودگى به جنين نيز سرايت کند. پرندگان مبتلا علائمى همچون بى‌اشتهائي، اسهال خفيف، ضعف و بى‌حالى پيشرونده و نيز زردى ملايم و بالاخره مشخص‌ترين نشانه يعنى سبزرنگ شدن ادرار را نشان مى‌دهند.
|
|
|
در کالبدگشائى به غير از کم‌خونى علائمى همچون نکروز کانونى شديد در کبد، آب آوردگى پريکارد و صفاق (آسيت)، گاهى اوقات رنگ پريدگى کليه‌ها و زخم‌هاى منفرد معده مشاهده مى‌گردد.
|
|
|
جداسازى و شناسائى عامل بيمارى توسط روش‌هاى آزمايشگاهى مشکل بوده و بررسى‌هاى باکترى شناسى رايج معمولاً در مورد کمپيلوباکتر مفيد واقع نمى‌شوند.
|
|
|
تجويز آنتى‌بيوتيک‌ها به‌طور اختصاصى در پرندگان مبتلا نتايج خوب و موفقيت‌آميزى دارد. داروهاى قابل استفاده اريترومايسين و انروفلوکساسين (بايتريل) هستند. جوجه‌هاى مبتلا را بايستى از بقيه گله جدا و در قرنطينه نگهدارى نمود.
|
|
|
|
|
در حالى‌که تقريباً تمام پرندگان به علت درجه حرارت بالاى بدن آنها داراى ايمنى طبيعى در برابر باسيلوس انتراسيس (B.anthracis) هستند ولى شترمرغ‌ها به اين بيمارى حساس مى‌باشند. اين باسيل و هاگ‌هاى آن فوق‌العاده مقاوم بوده و ممکن است براى سال‌هاى در خاک آلوده باقى بماند.
|
|
|
عفونت معمولاً از طريق دهان و بيشتر با نوک زدن به استخوان‌هاى حيوانات تلف شده در اثر سياه‌زخم، اتفاق مى‌افتد. باسيل‌هاى گرام مثبت بيمارى‌زا را مى‌توان به آسانى در نمونه‌هاى تازه خون پيدا نمود. مشکلى از نظر سياه‌زخم در مورد شترمرغ‌هائى که در مزرعه نگهدارى مى‌شوند وجود ندارد ولى در ميان برخى جمعيت‌هاى وحشى شترمرغ در آفريقاى جنوى بيمارى شکل بومى دارد. واکسيناسيون بر عليه اين بيمارى ممکن و موفق مى‌باشد.
|
|
|
سل Tuberculosis(مايکوباکتريوز)
|
|
|
بيمارى سل تا دهه ۱۹۶۰ يکى از مهم‌ترين عوامل مرگ و مير در شترمرغ‌هاى موجود در باغ‌وحش‌ها بوده است. در صنعت پرورش شترمرغ حتى در بدترين شرايط مديريتى موارد انفرادى بيمارى به‌خصوص در پرندگان مسن وجود داشته است. اطلاعات آمارى از آلمان حاکى از تنها دو مورد سل در طول ۱۰ سال اخير آن هم در يک باغ وحش مى‌باشد.
|
|
|
تصور مى‌شود که در مورد شترمرغ مايکوباکتريوم ايويوم (Mycobacterium avium) و احتمالاً مايکوباکتريوم توبرکولوزيس (M.tuberculosis) و مايکوباکتريوم بويس (M.bovis) بيمارى‌زا باشند. باکترى براى سال‌ها در خاک، کود و بستر به شکل عفونى باقى مى‌ماند. از آنجا که هنوز درمانى براى بيمارى وجود ندارد لذا عوامل بيمارى‌زا تهديدى درازمدت و مزمن براى گله‌هاى مبتلا محسوب مى‌شوند. استرس، تغذيه ضعيف و ديگر عوامل منفى خطرعفونت را افزايش مى‌دهند. بيمارى از طريق ترشحات آلوده بدن مثل بزاق منتقل مى‌شود. سلامت عمومى شترمرغ‌هاى آلوده على‌رغم خوراک طبيعى بعد از چند هفته و احتمالاً چند ماه رو به زوال مى‌گذارد ضمن اينکه مشکلات تنفسى و اسهال نيز وجود دارد.
|
|
|
در بررسى کالبدگشائى ندول‌هاى سفيد تا خاکسترى به اندازه سر سوزن با محتويات زرد پنيرى در تمام ارگان‌ها به‌خصوص ريه‌ها، کبد، طحال و روده‌ها ديده مى‌شوند.
|
|
|
بايستى شترمرغ‌ها را از گله‌هاى عارى از بيمارى خريدارى نمود. پرندگان بيمار بايد جدا گرديده و يک‌مرتبه کشتار شوند.
|
|
|
|
|
گرد و غبار حاصل از برخى مواد غذائى يابسترهاى خاص ممکن است چشم‌هاى جوجه را تحريک نموده و در ابتدا باعث کنژکتيويت (Conjunctivitis) مکانيکى گردد. اين عارضه ممکن است با پيوستن عوامل باکتريائى بيمارى‌زاى ديگر به التهاب (کراتيت، Keratits) يا حتى آبسه‌هاى چرکى قرنيه بى‌انجامد. درمان بايد به سرعت آغاز گردد زيرا ممکن است التهاب، شکل مزمن پيدا کرده و منجر به از دست دادن چشم شود. پودرهاى تتراسيکلين و کلرام فنيکل ممکن است مفيد واقع گردد. در موارد مقاوم بيمارى تزريق آنتى‌بيوتيک‌ها به همراه استروئيدها در داخل يا زير پلک‌هاى متورم امرى اجتناب‌ناپذير خواهد بود.
|
|
|
کنژکتيويت رينيت Rhinitisو سينوزيت sinusitis
|
|
|
علائم بيمارى از آماس زيرچشم‌ها و ناحيه قدامى آنها و در داخل از ترشحات چشمى و بينى تا لرزش سر و تنفس تحت فشار توأم با صداهاى خرخر متفاوت مى‌باشد. جراحات در اطراف چشم‌ها و بينى ايجاد مى‌شوند، چشم‌ها بادکرده و پلک سوم نيمه‌باز است. گمان مى‌رود که عفونت ناشى از هموفيلوس گالبناروم (Haemophilus) و اغلب توأم با مايکوپلاسماها عامل بيمارى باشد.
|
|
|
علائم بيمارى شامل کاهش اخذ غذا و افت وزن خصوصاً در مورد شترمرغ‌هاى جوان تحت استرس ناشى از سرما، آب و هواى نمناک يا پناهگاه‌هاى دم کرده و خفه مى‌باشد. عفونت کيسه‌هاى هوائى و آلودگى‌هاى ثانويه ديگر منجر به تلفات، کاملاً معمول است. بيمارى معمولاً به سرعت از طريق تماس مستقيم يا به‌وسيله آب آشاميدنى در ميان گله منتشر مى‌شود و لذا جداسازى به موقع شترمرغ‌هاى مبتلا و درمان آنها بايستى به سرعت انجام پذيرد.
|
|
|
درمان با آنتى‌بيوتيک‌هائى مثل سولفوناميد يا استرپتومايسين و در موارد کاملاً پيشرفته پاکسازى سينوس‌ها به روش جراحى توصيه مى‌گردد. پمادهاى آنتى‌بيوتيک چشمى را مى‌توان بين پلک پائينى و خود چشم و با کشيدن آهسته پلک پائين به طرف خارج مورد استفاده قرار داد.
|
