چشم درد

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. چیزی در چشم افتاده است.

۲. ضربه‌ای به‌چشم خورده است.

۳. بیش از دو روز درد خفیفی دور چشم را گرفته است.

۴. درد عمیق ناگهانی و شدیدی در چشم احساس می‌شود.

۵. درد همراه با تغییر در دید، سردرد، تهوع یا حساسیت به نور است.

ـ چشم درد نشانهٔ چیست:

چشم حساس‌ترین عضو بدن نامیده می‌شود، چون پر از گیرنده‌های عصبی درد است، یعنی انتهاهای بسیار حساس و ظریفی که این اندام‌ حیاتی را محافظت می‌کنند. وجود این گیرنده‌ها باعث می‌شود که جزئی‌ترین چیزها، مثل جریان هوای سرد، هوای خشک، یا مژهٔ شکسته در چشم، انتهاهای عصبی را تحریک کنند تا پیام درد به مغز بفرستند.

عوامل دیگری در درون بدن هم می‌‌توانند این گیرنده‌های بسیار حساس را تحریک کنند. مثلاً عفونت سینوس‌ها ماهیچه‌های مجاور را ملتهب کرده و باعث ایجاد دردی نبضی و گاهی شدید در پشت حدقهٔ چشم می‌شود که حرکات سادهٔ کرهٔ چشم را مشکل می‌کند.

بی‌حرکت نگاه‌‌داشتن چشم به‌مدت طولانی ممکن است باعث کشیدگی ماهیچه‌های چشم شود. به‌‌همین علت، خیره شدن طولانی به نمایشگر کامپیوتر یا خواندن پشت سر هم صفحات زیاد یک کتاب داستان درد خفیف اطراف چشم را به‌دنبال دارد. اگر نور مطالعه کم یا شدید باشد، چشم بیشتر درد می‌گیرد.

به‌علاوه، استفاده از عینک نامناسب و عدسی‌های قدیمی هم ممکن است باعث کشیدگی ماهیچه‌های چشم شود. گاهی درد چشم از جای دیگری در بدن سرچشمه می‌گیرد. بعضی اوقات آنچه را که به‌عنوان چشم درد احساس می‌کنید، در واقع سردرد یا در ماهیچه‌های صورت در اثر تنش روانی است.

اما اگر درد شدید است، چشم‌ها قرمز شده، و دید تار است، احتمالاً دچار التهاب ناحیهٔ رنگدانه‌دار چشم شده‌اید که اغلب از عفونت در جائی دیگر ناشی می‌شود. چشم درد شدید همراه علائم دیگر، مخصوصاً تهوع و دیدن هالهٔ نورانی به دور چراغ‌ها، نشانهٔ آب سیاه چشم است، یعنی بالا رفتن فشار چشم که در صورت عدم درمان ممکن است به کوری منجر شود.

ـ درمان چشم درد:

هر نوع درد تدریجی یا ناگهانی چشم را برای معاینه و درمان احتمالی باید به پزشک اطلاع داد. مثلاً اگر دچار التهاب ناحیهٔ رنگدانه‌‌دار چشم شده باشید، برای کاهش تورم بافتی که بر روی اعصاب فشار می‌آورد باید داروهای ضدالتهاب مصرف کنید. یا در آب سیاه چشم باید از قطرهٔ پائین‌آورندهٔ فشار چشم استفاده کرد؛ و وقتی فشار کنترل گردید، برای جلوگیری از تولید مایع از جراحی لیزری سود برد.

از هدر رفتن قطرهٔ چشمی جلوگیری کنید. اگر پزشک برای درمان قطرهٔ چشمی تجویز کرده است، باید از باقی ماندن قطره در چشم مطمئن شد. راه درست استفاده از قطرهٔ چشمی این‌گونه است: سر را به عقب خم کنید و یک یا دو قطره در داخل پلک پائین بریزید و پلک‌ها را حدود دو دقیقه ببندید. یا با انگشت بر گوشهٔ داخلی چشم فشار آورید. این کار به وارد شدن قطره در بافت چشم و جلوگیری از ورود آن به جریان خون کمک می‌کند.

اشک مصنوعی مصرف کنید. استفاده از اشک مصنوعی ناراحتی‌های خفیف چشمی ناشی از خشکی، هوای سرد، یا دودمه را تسکین می‌دهد. اگر بعد از دو روز درد متوقف نشود، نزد پزشک بروید. آسپیرین بخورید. اگر دچار درد خفیف دور چشم شده‌‌اید، احتمال دارد به سردرد مربوط باشد. خوردن یک یا دو آسپیرین هر شش یا هشت ساعت درد را تسکین می‌دهد. اگر بعد از دو روز درد متوقف نشود، نزد پزشک بروید.

به چشم استراحت بدهید. کمی استراحت در فاصلهٔ مطالعهٔ طولانی یا کار نزدیک چشمی از خستگی چشم می‌کاهد. پس از هر ده دقیقه خواندن یا نگاه کردن به نمایشگر کامپیوتر چشم را استراحت داده و به ناحیه‌ای دور بنگرید.

ورزش چشم انجام دهید. ورزش سادهٔ چشم با یک مداد خستگی ماهیچه‌های چشم را رفع می‌کند. مدادی را جلو چشم گرفته و به آن خیره شوید. سپس آهسته آن را تا نزدیک بینی خود جلو آورده و دور کنید. هر ۲۰ دقیقه یک‌بار به‌مدت یک دقیقه این کار را تکرار کنید.

در نور مناسب کار کنید. نور ضعیف و نور شدید چشم را آزار می‌دهند، چون در این حالت ماهیچه‌های چشم سعی در یافتن نور مناسب دارند. بهترین حالت وجود یک نور یکنواخت زمینه‌ای و یک نور مستقیم بر ناحیهٔ مطالعه یا کار است.

عینک خود را کنترل کنید. سرخوردن عینک بر روی بینی می‌تواند باعث چشم درد شود، چون در این حالت ماهیچه‌های چشم سعی در جبران این انحراف چشم دارند. عینک باید درست قرار گیرد. همچنین استفاده از عینک‌های قدیمی که ضعف چشم را درست جبران نمی‌کنند چشم درد ایجاد می‌کند. لااقل سالی یکبار برای معاینه نزد چشم پزشک بروید. (رجوع کنید به: تحریک چشم).