لنگیدن

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. لنگیدن در اثر آسیب‌دیدن یا درد پائی است که بعد از پنج روز از بین نرفته است.

۲. لنگیدن بی‌دلیل، مخصوصاً در کودکان، باید توسط پزشک بررسی شود.

۳. اگر لنگیدن ناگهان پیش‌آمده و همراه با ضعف‌ ماهیچه‌‌ای یک طرف بدن، کرختی، تب یا درد منتشر است، فوراً نزد پزشک بروید.

ـ لنگیدن نشانهٔ چیست:

راه رفتن موزون چیزی بسیار پیچیده‌تر از پا جلو پا گذاشتن است. این کار نیاز به همکاری دستگاه‌ها و قسمت‌هائی از بدن دارد که باید هماهنگ و دقیق کار کنند. هر نوع ناهنجاری عصبی، ماهیچه‌ای، یا اسکلتی می‌‌تواند این هماهنگی را بر هم بزند و ایجاد عدم تعادل در راه رفتن کند.

شایع‌ترین ناهنجاری اختلاف طول دو پا است. کوتاه بودن قابل ملاحظهٔ یک پا به لنگیدن منجر می‌شود. اما در برخی افراد، ظاهراً تفاوت در اندازهٔ دو پا دیده می‌شود. در این حالت، هنگام انقباض یا گرفتگی ماهیچه‌های یک طرف بدن از شانه تا لگن باعث این اشتباه می‌شود و گرچه اندازه طول دو پا یکی است، یکی از آنها به‌قدری منقبض شده است که کوتاه‌تر از دیگری به‌نظر می‌رسد.

پاهای بسیار بزرگ هم به‌علت زیادی وزن مشکل‌آفرین هستند. وزن زیاد بدن باعث خمیدگی‌ پا، چرخیدن زانوها به طرف داخل، و بدی وضع بدن شده و اختلالات زمینه‌ای تعادل را بر هم تشدید می‌کنند. ران‌های بلند هم ممکن است باعث راه‌رفتن به‌طرزی غیرعادی شوند.

حالا فرض کنید اندازه‌های تمام قسمت‌های بدنتان طبیعی است، ولی کاملاً سرجای خود نیستند. خارج شدن هر بخش از بدن از محل خود باعث عدم تعادل می‌شود، درست همان‌طور که یک چرخ اتومبیل دقیقاً در جای خود نباشد. یکی از این عدم‌ تعادل‌ها چرخیدن پا به طرف داخل در اثر صافی کف پا است و دیگری خارج شدن کشکک زانو از مسیر حرکت خود است.

گاهی همهٔ قسمت‌ها سرجای خود هستند، اما کار خود را درست انجام نمی‌دهند. نمونهٔ این بدکار کردن، قفل‌شدن انگشت بزرگ پا است. این حالت می‌تواند بازکردن کامل پا را مشکل کرده و باعث شود پا را به‌دنبال خود بکشید و مچ را به زحمت خم کنید. خشک شدن مفاصل پا یا ضعف ماهیچه‌هائی که حرکت یک یا چند مفصل را کم کنند هم ممکن است به لنگیدن منجر شود.

اگر هر یک از استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، یا عصب‌های پا آسیب ببیند، برای کم شدن درد می‌لنگید. حتی ممکن است خودتان متوجه درد نشوید. مثلاً اگر سابقاً بازیکن فوتبال بوده‌اید، پیر شدن مفاصل یا آسیب‌های قدیمی که به خوبی التیام نیافته‌اند کمی درد ایجاد می‌کنند و قبل از اینکه خود متوجه آن شوید، بدن با لنگیدن با آن مقابله می‌کند.

درد سیاتیک هم، که ناشی از فشردن عصب سیاتیک است، ایجاد لنگیدن می‌کند. بعضی لنگیدن‌ها فقط ناشی از عادت است. مثلاً حمل هر روز کتاب، کیف دستی، یا چیزی سنگین در یک طرف بدن به‌تدریج لنگیدن ایجاد می‌کند و اگر تمام روز سر پا می‌ایستید، ناخودآگاه وزن بدنتان را روی یک پا می‌اندازید، حتی به هنگام راه رفتن.

در بدترین حالت، لنگیدن علامت وجود یک عفونت باکتریائی در پا است. لنگیدن می‌تواند نشانهٔ اولیه تصلب متعدد اعصاب (MS) باشد. همچنین لنگیدن ممکن است نشان‌دهندهٔ اختلالی عصبی مثل آسیب‌دیدگی عصب، بیماری عصبی ماهیچه‌ای، ضایعه‌ای در ستون مهره‌ها، یا تومور مغزی باشد. خوشبختانه این موارد نادرند.

ـ درمان لنگیدن:

تصحیح لنگیدن ممکن است کار پر زحمتی باشد. بیشتر افراد حوصلهٔ آن را ندارند یا از لنگیدن خود بی‌خبرند تا آن را تصحیح کنند. اگر سعی در درمان لنگیدن کنید و عامل اصلی را درمان نکنید، گرفتاریتان شدیدتر می‌شود. و چون علل لنگیدن زیاد است، تشخیص آن به عهدهٔ متخصص استخوان یا فیزیوتراپی است. رعایت نکات زیر در ضمن درمان به بهبود سریع‌تر لنگیدن کمک می‌کند.

کفی بگذارید. با گذاشتن کفی طبی می‌توانید کوتاهی پا، قفل شدن شست پا، صافی کف پا، چرخیدگی پا، و اختلالات دیگری را تصحیح کنید. کفی‌ها لنگیدن‌های مختصر و کوتاه مدت را درمان می‌کنند، اما لنگیدن‌های پیش‌رونده را بدتر می‌کنند. کفیی تهیه کرده و به‌کار ببرید. اگر بعد از دو هفته نتیجه نگرفتید، به پزشک مراجعه کنید.

بار را جابه‌جا کنید. اگر از یک طرف بدنتان بیشتر کار کشیده‌اید، کار با طرف دیگر را بیشتر کنید. سعی کنید با هر دو طرف بدن بار حمل کنید. و اگر زیاد سرپا می‌ایستید، وزن بدن را بر هر دو پا بیندازید. صندلی مناسبی بخرید. نشستن تمام روز روی یک صندلی ناراحت باعث خشک شدن مفاصل، کرختی پاها، و درد کشیدن گردن می‌شود. از صندلیی با پشتی مناسب، ارتفاع قابل تنظمی برای خم نکردن گردن و راحتی پاها، و تشکچهٔ نرم و محکم استفاده کنید.

کفش اندازهٔ پا بخرید. بیشتر مردم نمی‌دانند که اندازه‌ٔ پایشان تغییر می‌کند. چپاندن پا در یک کفش تنگ به لنگیدن منجر می‌شود. کفش به اندازهٔ پایتان انتخاب کنید و به حرکت راحت پاشنه به دو قوزک، کف کفش، و کمی بلندی پاشنهٔ آن توجه کنید.

وزن کم کنید. کم کردن وزن اضاغی از ناراحتی‌هائی که باعث لنگیدن می‌شوند جلوگیری می‌کند. روس سطح صاف راه بروید. پیاده‌روی ورزش بسیار خوبی برای حفظ وضعیت خوب بدن است. اگر می‌لنگید، از پیاد‌ه‌روی در کوه‌ها، سطوح شیب‌دار و راه‌های ناهموار خودداری کنید.

دست‌ها را حرکت دهید. راه رفتن طبیعی و درست در هماهنگی دست و پا است. وقتی پای راست را جلو می‌گذارید، دست چپ جلو می‌رود و وقتی پای چپ را جلو می‌برید، دست راست جلو می‌رود. اگر این حرکات را درست انجام نمی‌دهید، ممکن است علامتی برای خشک شدن یا ضعف شانه باشد. این گرفتاری را به پزشک نشان دهید تا ورزش‌های مناسب برای تصحیح آن تجویز کند.

یک‌پائی دوچرخه بزنید. اگر عدم تعادل واضحی در کشیدن پا یا خم کردن مفصل دارید، انجام ورزش‌های تقویت‌کنندهٔ آن مفید است. یکی از ورزش‌های خوب برای این کار پا زدن دوچرخهٔ ثابت با یک پا است. مدتی را با پای ضعیف دوچرخه بزنید تا قدرت آن مثل پای دیگر شود. اما اگر احساس درد کردید یا لنگیدن شدیدتر شد، این کار را متوقف کنید.