بنه‌کی

از اين قصه روايت‌هاى مختلفى وجود دارد.

'يک مادر و يک پدر و يک دختر بودند. سر شب پدر دختر به خانه آمد و گفت: امشب جائى دوعوتم، به خانه نمى‌آيم. اين خب را داد و رفت. مادر رو به دختر کرد و گفت: برو در را ببند! دختر گفت: ننه بگذار اين يک لا پنبه را بريسم، بعد در را مى‌بندم. در اين موقع مردى قوى هيکل و درشت اندام، وارد خانه شد و دم در اتاق آمد و گفت: سلام عليکم. مادر دختر غافلگير شد و جواب داد: عليک‌سلام. و به دختر گفت: يک پلته(به کسر 'پ' و 'ت' نخ پنبه‌اي، مثل فتيلهٔ چراغ که به‌هم بافته و تابيده شود.) ريزبنه‌کي(به کسر 'ب' و 'ک' نام دختريست.) / دوپلته ريزبنه‌کى / حرف گوش نکردى بنه‌کى / در پيش نکردى بنه‌کي. سپس مرد قوى هيکل گفت: واسه شما / دستور شما / مهمان مياد بهر شما/ شما نبايد چاى شب چله‌اى و قليان براى مهمان بياري؟ مادر به دختر گفت: يک پلته ريزبنه‌کي/ دو پلته ريز بنه‌کي/ حرف گوش نکردى بنه‌کي/ در پيش نکردى بنه‌کى / حالا پاشو براى مهمان چاى و قليان شب چله بيار. دختر پاشد و چاى و قليان آورد و پيش مرد قوى هيکل گذاشت و او گفت: واسهٔ شما/ دستور شما/ مهمان مياد بهر شما/ شما نبايد براى مهمان طعام بيارين/. مادر به دخترش گفت: يک پلته ريز بنه‌کي/ دو پلته ريز بنه‌کي/ در پيش نکردى بنه‌کي/ حرف گوش نکردى بنه‌کي/ حالا پاشو براى مهمام طعام بيار. دختر پاشد و رفت شام آورد.

جلو مهمان قوى هيکل گذاشت و او گفت: واسه شما/ دستور شما/ مهمان مياد بهر شما/ شما نبايد براى مهمان رخت‌خواب پهن کنين و بخوبه. مادر به دختر گفت: يک پلته ريز بنه‌کي/ دو پلته ريز بنه‌کي/ حرف گوش نکردى بنه‌کي/ در پيش نکردى بنه‌کي/ برو براى مهمان جا بينداز تا بخوابه. و بعد رو به مهمانى قوى هيکل کرد و گفت: ما هميشه پيش از خواب آب به سر مى‌کنيم و بعد مى‌خوابيم. اين را گفت و رفت و يک ديگ بزرگ آب روى اجاق گذاشت. آب که جوش آمد و آماده شد. مرد قوى هيکل به مادر دختر گفت: شما اول آب به سر کنيد. او جواب داد: اول شما بايد آب به سر شويد چون که بر ما مهمان هستيد. مرد قوى‌هيکل قبول کرد و روى تخته سنگ در حياط که سرپوش چاهى بود ايستادد. در اين حال مادر دختر خم شد و در يک آن يکى از آجرهاى لق زير تخته سنگ را کشيد، تخته سنگ که زير کنجش خالى شد، به ته چاه سقوط کرد و مرد قوى هيکل را هم با خودش توى چاه برد. مادر دختر هم دست به کار شد و ديگ آب جوش را به درون چاه روى سر مرد قوى هيکل خالى کرد.'

- بنه‌کي

- افسانه‌هاى شمال - ص ۶۹

- گردآورى و نگار: سيدحسين کاظمي

به نقل از فرهنگ افسانه‌هاى مردم ايران - جلد اول -على اشرف درويشيان - رضا خندان (مهابادى)