روش باز

در اين روش سؤالاتى در پرسش‌نامه‌ها مطرح شوند که فرصت و فضاى کافى جهت ارائهٔ جواب دلخواه در اختيار پاسخگو گذاشته شود. در اين روش، پرسش‌ها به ترتيبى طرح مى‌شوند که پاسخگو در همان جهت به انديشهٔ خود رجوع کند و آنچه را که در ذهن دارد به‌عنوان اطلاعات يا پاسخ به سؤالات تا حدى که مى‌خواهد يا به او امکان داده شده ارائه نمايد. در حالت اول هيچ محدوديتى براى پاسخگو در نظر گرفته نمى‌شود و او هر اندازه که در نظر دارد و لازم مى‌داند به پرسش‌ها جواب مى‌دهد. در حالت دوم در حد تقريبى نياز پرسشگر به پاسخگو فرصت و امکان داده مى‌شود.

از مزاياى عمدهٔ پرسشگرى به روش باز اين است که پاسخگو محدود نمى‌شود و مى‌تواند آنچه را که در نظر دارد آزادانه عرضه کند و منبع پر ارزشى را براى فرد مطالعه‌کننده فراهم آورد.

اما وقتى پاسخگو خود را در ارائهٔ پاسخ کاملاً آزاد حس کند ممکن است نوع اطلاعات مورد نياز براى وى مشخص نباشد و از سوى ديگر براى دادن بهترين پاسخ مرتباً پاسخگوئى را به تأخير اندازد.

استفاده از پرسش‌نامهٔ باز براى مواقعى توصيه مى‌شود که مستقيماً در مصاحبه‌ها يا مباحثه‌ها از طريق پرسشگر کامل شوند يا به کسانى داده شود که قدرت تصميم‌گيرى سريع در ارائهٔ پاسخ مورد نظر را دارند.

پرسش‌هائى که لازم است به ورش باز طرح شوند معمولاً از نوع توصيفي، توضيحى يا تشريحى هستند. پاسخگو بر اساس محدوده‌اى که در مقابل پرسش در نظر گرفته شده است هدايت مى‌شود تا توضيحات خود را ارائه دهد يا بدون تعيين حدود آنچه را که مى‌داند ذکر کند؛ در حالت اول پرسش‌هاى باز را محدود و در حالت دوم گسترده يا نامحدود گويند.

پرسش‌هاى باز از هر نوع که باشند اصولاً زمانى قابل استفاده هستند که تحت هر شرايط تعداد آنها محدود باشد.