شب‌ ادراری‌ ـ bed wetting

شب‌ ادراری‌ عبارت‌ است‌ از ادرار كردن‌ غیرارادی‌ به‌ هنگام‌ خواب‌ كه‌ بیش‌ از یك‌ بار در ماه‌ در دختران‌ بالای‌ 5 سال‌ و در پسران‌ بالای‌ 6 سال‌ اتفاق‌ بیافتد. این‌ اختلال‌ در پسران‌ شایع‌تر از دختران‌ است‌. در 15% كودكان‌ در 5 سالگی‌، 10% در 6 سالگی‌، 7% در 8 سالگی‌، 3% در 12 سالگی‌ و 1% در 18 سالگی‌ شب‌ادراری‌ دیده‌ می‌شود.

ـ علایم‌ شایع‌:

شب‌ ادراری‌ (گاهی‌ در روز). این‌ مسأله‌ تا 6 سالگی‌ اهمیت‌ ندارد.

ـ علل‌ بیماری:

در اغلب‌ موارد، علت‌ شب‌ ادراری‌ ناشناخته‌ است‌. موارد زیر شایع‌ترین‌ علل‌ یا پرطرفدارترین‌ تئوری‌ها هستند: وجود یك‌ بیماری‌ زمینه‌ساز، مثل‌ دیابت‌ یا عفونت‌ مجاری‌ ادراری‌، كوچك‌ یا ضعیف‌ بودن‌ مثانه‌، به‌ طوری‌ كه‌ نتواند میزان‌ ادرار تولیدی‌ به‌ هنگام‌ خواب‌ را در خود نگاه‌ دارد. مشكلات‌ روانی‌ ناشی‌ از استرس‌ یا جداشدن‌ از مادر، عمیق‌ بودن‌ خواب‌ كودك‌.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. دیابت‌

۲. عفونت‌ مجاری‌ ادراری‌

۳. اولین‌ كودك‌ خانواده‌

۴. سابقه‌ خانوادگی‌ شب‌ ادراری‌ (اگر یكی‌ از والدین‌ در بچگی‌ چنین‌ مشكلاتی‌ را داشته‌ است‌، 44% احتمال‌ دارد كودك‌ نیز دچار این‌ مشكل‌ شود. اگر پدر و مادر هر دو در بچگی‌ چنین‌ مشكلی‌ را داشته‌اند، این‌ احتمال‌ 77% است‌).

ـ پیشگیری‌:

هیچ‌ راه‌ مؤثری‌ برای‌ پیشگیری‌ وجود ندارد. به‌ كودك‌ خود محبت‌ كنید و از وی‌ حمایت‌ كنید. به‌ وی‌ نشان‌ دهید كه‌ مشكل‌ وی‌ را درك‌ می‌كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

شب‌ ادراری‌ ممكن‌ است‌ تا چندین‌ سال‌ ادامه‌ یابد. امكان‌ دارد آزمایشاتی‌ جهت‌ رد دیابت‌ و عفونت‌ مجاری‌ ادراری‌ انجام‌ شوند. اگر بیماری‌ خاصی‌ پیدا نشد و كودكتان‌ از هر جهت‌ دیگر طبیعی‌ بود، نگران‌ نباشید، زیرا شب‌ ادراری‌ وی‌ نشاندهنده‌ یك‌ تأخیر در نمو است‌ كه‌ با گذشت‌ زمان‌ برطرف‌ می‌شود.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

لطمات‌ روانی‌ و عاطفی‌ كه‌ ممكن‌ است‌ تا سال‌ها شخصیت‌ كودك‌ را تحت‌ تأثیر قرار دهد. عفونت‌ مجاری‌ ادراری‌.

ـ درمان‌:

۱. آماده‌سازی‌ تخت‌ و كودك‌: تشك‌ تخت‌ كودك‌ را با یك‌ پوشش‌ پلاستیكی‌ ضخیم‌ بپوشانید. به‌ كودك‌ لباس‌ زیر و پیژامه‌ ضخیم‌ بپوشانید پوشاندن‌ پوشك‌ یا شلوارك‌های‌ پلاستیكی‌ را در 4سالگی‌ متوقف‌ كنید؛ آنها جلوی‌ انگیزه‌ كودك‌ را برای‌ خلاصی‌ از شب‌ادراری‌ می‌گیرند. یك‌ جفت‌ لباس‌ زیر و پیژامه‌ را در كنار تخت‌ كودك‌ بگذارید تا در صورت‌ لزوم‌ از آن‌ استفاده‌ كند.

۲. كودك‌ باید نوشیدن‌ مایعات‌ را حداقل‌ 3-2 ساعت‌ بیش‌ از خواب‌ متوقف‌ كند.

۳. كودك‌ را وادار كنید كه‌ قبل‌ از رفتن‌ به‌ رختخواب‌ به‌ توالت‌ برود.

۴. كودك‌ را پس‌ از چند ساعت‌ خواب‌ برای‌ رفتن‌ به‌ توالت‌ بیدار كنید. اگر كودك‌ به‌ اندازه‌ كافی‌ بزرگ‌ شده‌ باشد، شاید خود بتواند زنگ‌ ساعت‌ را تنظیم‌ كند تا وسط‌ شب‌ بلند شود و به‌ توالت‌ برود.

۵. اگر كودك‌ خود را خیس‌ نكرد، به‌ وی‌ پاداش‌ دهید. از او تعریف‌ كنید، او را بغل‌ كنید، و موفقیت‌ او را به‌ كسانی‌ كه‌ برای‌ وی‌ اهمیت‌ دارند، مثلاً برادران‌ و خواهران‌، بگویید.

۶. در صورت‌ وقوع‌ شب‌ ادراری‌، با كودك‌ خود به‌ عطوفت‌ رفتار كنید. هیچگاه‌ وی‌ را سرزنش‌ یا جریمه‌ نكنید. این‌ كار ممكن‌ است‌ وی‌ را دلسرد كند یا باعث‌ بروز مشكلات‌ عاطفی‌ شود.

۷. در صورت‌ توصیه‌ به‌ استفاده‌ از تمرینات‌ مخصوص‌ اتساع‌ مثانه‌ یا قطع‌ جریان‌ ادرار، یا وسایل‌ مخصوص‌ تغییر رفتار، طبق‌ دستورالعمل‌های‌ مربوطه‌ عمل‌ كنید.

۸. می‌توانید آژیرهای‌ مخصوصی‌ كه‌ با شب‌ ادراری‌ به‌ صدا در می‌آیند را نیز امتحان‌ كنید. گزارشات‌ نشان‌ می‌دهند كه‌ با استفاده‌ از آنها، 70% كودكان‌ معالجه‌ می‌شوند.

ـ داروها:

معمولاً برای‌ این‌ اختلال‌ به‌ دارو نیازی‌ نیست‌. اگر سایر روش‌ها نتیجه‌ نداشته‌ باشند و خانواده‌ كوچك‌ ترجیح‌ بدهند كه‌ از دارو استفاده‌ كنند، ممكن‌ است‌ یك‌ داروی‌ ضدافسردگی‌ (ایمی‌پرامین‌) یا یك‌ اسپری‌ بینی‌ مخصوص‌ (وازوپرسین‌) تجویز شود.

ـ فعالیت‌:

هیچ‌ محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد.

ـ رژیم‌ غذایی‌:

هیچ‌ رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود. كودك‌ خود را تشویق‌ كنید كه‌ در طی‌ روز هر چقدر می‌تواند مایعات‌ بنوشد. اما حداقل‌ 3-2 ساعت‌ قبل‌ از خواب‌، نوشیدن‌ مایعات‌ باید محدود یا متوقف‌ شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید:

۱. اگر ادرار كودك‌ قطره‌ قطره‌ خارج‌ می‌شود، سیستم‌ ادرای‌اش‌ ضعیف‌ است‌، به‌ هنگام‌ ادرار درد دارد، یا اینكه‌ برای‌ ادرار كردن‌ مجبور است‌ زور بزند.

۲. اگر برای‌ كودك‌ دارو تجویز شده‌ است‌ و علایم‌ جدید و غیرقابل‌ توضیح‌ ظاهر شده‌اند. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.