پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

نشانگان‌ مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فك‌تحتانی‌ ـ temporomandibular joint (tmj) syndrome


نشانگان‌ مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فك‌ تحتانی‌ عبارت‌ است‌ از درد و التهاب‌ در مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فك‌ تحتانی‌ (مفصل‌ طرفین‌ فك‌ كه‌ دهان‌ را باز و بسته‌ می‌كند) و عضلات‌ پیوسته‌ به‌ آن‌. بزرگسالان‌ هر دو جنس‌ را مبتلا می‌كند ولی‌ در زنان‌ شایع‌تر است‌.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. حساسیت‌ به‌ لمس‌ عضلات‌ جونده‌
۲. صدای‌ «تق‌ كردن‌» یا «تپ‌ كردن‌» هنگام‌ بازكردن‌
۳. عدم‌ توانایی‌ باز كردن‌ كامل‌ دهان‌
۴. سردرد و دندان‌ درد
۵. مرده‌ درد پشت‌، شانه‌ها یا گردن‌
۶. درد در اثر خمیازه‌ كشیدن‌
۷. درد مبهم‌ برروی‌ یك‌ طرف‌ فك‌ (پایین‌ یا جلوی‌ گوش‌) كه‌ به‌ شقیقه‌ها، پشت‌ سر و در امتداد فك‌ تیر می‌كشد.
ـ علل‌ بیماری:
۱. قرار گرفتن‌ نامناسب‌ فك‌ فوقانی‌ و تحتانی‌ (اختلال‌ صفحه‌ای‌).
۲. در رفتن‌ مفصل‌ در اثر آسیب‌های‌ فك‌، سر یا گردن‌
۳. التهاب‌ مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فكی‌
۴. اختلال‌ كاركرد و درد عضلات‌ صورت‌
۵. بیش‌ تحركی‌ یا كم‌ تحركی‌ مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فكی‌
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. ساییده‌ شدن‌ یا پرچ‌ شدن‌ دندان‌ها
۲. كشش‌ عضلات‌ جونده‌
۳. استرس‌
۴. بد در آمدن‌ دندان‌ها
۵. جفت‌ و جور نشدن‌ مناسب‌ دندان‌ها
۶. استئوآرتریت‌ با روماتوئیدآرتریت‌
ـ پیشگیری‌:
دندان‌های‌ خود را نسایید. روش‌هایی‌ مثل‌ بازخورد زیستی‌ و ورزش‌ را برای‌ شل‌ كردن‌ عضلات‌ فرا بگیرید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
علایم‌ را می‌توان‌ با درمان‌ كنترل‌ كرد و رفتاری‌ را كه‌ ایجادكننده‌ علایم‌ است‌، می‌توان‌ اصلاح‌ كرد. قرار گرفتن‌ نامناسب‌ فك‌ را نیز می‌توان‌ تصحیح‌ كرد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
استخوان‌ واقع‌ در مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فك‌ تحتانی‌، بدون‌ درمان‌ ممكن‌ است‌ خورده‌ و تخریب‌ گردد. بیماری‌ مفصلی‌ دژنراتیو ثانویه‌، افسردگی‌ و نشانگان‌ درد مزمن‌.
ـ درمان‌:
آزمون‌های‌ تشخیصی‌ می‌توانند شامل‌ بررسی‌ دامنه‌ حركت‌ فك‌، رادیوگرافی‌ دندان‌، آرتروسكوپی‌ و ام‌آرآی‌ باشند. برنامه‌ درمانی‌ می‌تواند شامل‌ تصحیح‌ اختلالات‌ انسدادی‌، طبیعی‌ كردن‌ كاركرد عضلات‌، كنترل‌ درد، درمان‌ استرس‌ و اصلاح‌ رفتار باشد. روان‌ درمانی‌ یا مشاوره‌ شامل‌ آموزش‌ بازخورد زیستی‌ برای‌ یادگیری‌ راه‌های‌ جدید كنار آمدن‌ با استرس.‌ یخ‌ و یا گرما می‌تواند فایده‌ اندكی‌ در تسكین‌ ناراحتی‌ داشته‌ باشد ولی‌ علاج‌كننده‌ نخواهد بود. آن‌ دو را یكی‌ یكی‌ امتحان‌ كنید تا ببینید كدام‌ بیشتر به‌ درد شما می‌خورد. محل‌ مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فك‌ تحتانی‌ را ماساژ دهید.
برای‌ خوابیدن‌ از بالش‌ استفاده‌ نكنید. یك‌ پارچه‌ را لوله‌ كنید و زیر گردن‌ خود قرار دهید. به‌ پشت‌ خود بخوابید. سعی‌ كنید حركات‌ فك‌ را محدود كنید و یاد بگیرید فك‌ را شل‌ كنید. با گذاشتن‌ مشت‌ خود در زیر چانه‌، مانع‌ خمیازه‌ كشیدن‌ شوید. ممكن‌ است‌ تصحیح‌ دندان‌های‌ بد درآمده‌ با ارتودنسی‌ لازم‌ باشد. دندانپزشك‌ ممكن‌ است‌ برای‌ پیشگیری‌ از ساییدگی‌ دندان‌ها در زمان‌ خواب‌، یك‌ پروتز محافظ‌ شبانه‌ ساخته‌ و در داخل‌ دهان‌ قرار دهد. یك‌ پروتز محافظ‌ شبانه‌ حاوی‌ اسپلینت‌های‌ قابل‌ برداشتی‌ است‌ كه‌ در نوك‌ دندان‌ها قرار می‌گیرد تا فشار گازگرفتن‌ نامناسب‌ را بردارد. موارد شدیدی‌ كه‌ به‌ اقدامات‌ ساده‌تر پاسخ‌ نمی‌دهند، ممكن‌ است‌ برای‌ بازسازی‌ مفصل‌ به‌ جراحی‌ نیاز داشته‌ باشند (نادر).
ـ داروها:
ممكن‌ است‌ آرامبخش‌ها و شل‌كننده‌های‌ عضلانی‌ به‌ مدت‌كوتاهی‌ تجویز شوند. داروهای‌ ضد التهاب‌ غیراستروییدی‌ ممكن‌ است‌ توصیه‌ شوند. برای‌ درد خفیف‌ می‌توانید از داروهای‌ بدون‌ نیاز به‌ نسخه‌ مثل‌ آسپیرین‌ یا استامینوفن‌ استفاده‌ كنید.
ـ فعالیت‌:
محدودیتی‌ وجود ندارد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
تا فروكش‌ كردن‌ علایم‌، غذاهای‌ نرم‌ میل‌ كنید. از مصرف‌ غذاهای‌ سفت‌ و جویدنی‌ خودداری‌ كنید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ نشانگان‌ مفصل‌ گیجگاهی‌ ـ فك‌ تحتانی‌ را داشته‌ باشید. اگر بعد از درمانی‌ كه‌ خود انجام‌ می‌دهید، علایم‌ بهبود نیابند یا بدتر شوند. اگر دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ ایجاد كنند.


همچنین مشاهده کنید