|
زيان بوَد چو فراوان خورند شهد و شکر (مسعود سعد)
|
|
|
نظير:
|
|
|
نيشتر خورى چو بيشتر خورى حلوا
|
|
|
ـ با آنکه در وجود طعام است حظّ نفس
|
رنج آورد طعام چو بيش از قَدَر بوَد (سعدى)
|
|
|
ـ چو بينى خورش‌هاى خوش گرد خويش
|
بينديش تلخى دارو ز پيش (سعدى)
|
|
|
ـ به کمتر خورش بس کن از خوردنى
|
|
زيانِ به‌هنگام بهتر از سودِ نابه‌هنگام است
|
|
زيانِ کسان سود ديگر کس است (اسدى)
|
|
|
نظير:
|
|
|
غم گروهى شادى قوم دگر است
|
|
|
ـ ز مرگ خر بوَد سگ را عروسى
|
|
|
ـ مرگ خر عروسى سگ است
|
|
|
ـ مرسگان را عيد باشد مرگ اسب (مولوى)
|
|
|
ـ بوَد مرگ خران سگ را عروسى (نظامى)
|
|
|
ـ چهارشنبه يکى پول گم مى‌کند يکى پيدا مى‌کند
|
|
|
ـ خرابى بصره آبادى بغداد است
|
|
|
ـ به هندوستان پيرى از خر فتاد
|
پدر مرده‌اى را به چين گاو زاد (نظامى)
|
|
|
ـ تا نميرد يکى به ناکامى
|
دگرى شادکام کى گردد؟ (سعدى)
|
|
|
ـ گياهى بر دمد برگى بريزد
|
چه بايد کرد رسم عالم اين است (کمال اسمعيل)
|
|
|
ـ تا خانه‌اى ويران نشود خانه ديگرى آباد نگردد
|
|
زيبائى گل در سکوت اوست
|
|
زير بار منّت نامرد رفتن مشکل است
|
|
زير پاى شتر مخواب تا خواب آشفته نبينى
|
|
|
رک: در قبرستان نخواب تا خواب آشفته نبينى
|
|
زير پاى مادران باشد جنان٭ (ترجمه‌اى است از حديث نبوى: اَلْجَّنَةُ تَحْتَ‌الاَقْدامِ‌الاُمَّهٰاتْ)
|
|
|
رک: بهشت زير پاى مادران است.
|
|
|
|
٭ با تو او چون است من هستم چنان
|
.............................. (مولوى)
|
|
زير پرده نيم‌پرده‌اى هست
|
|
|
رک: زير کاسه نيم‌کاسه‌اى هست
|
|
زير ديگ آتش است و زير آدم آدم
|
|
|
همان‌طور که آتش آب ديگر را به جوشش و غليان درمى‌آورد آدم نيز آدم را تحريک مى‌کند و به‌کارى که نبايد برمى‌انگيزد
|
|
زير ديوار خرابه نخواب تا خواب آشفته نبينى
|
|
|
رک: در قبرستان نخواب تا خواب آشفته نبينى
|
|
زير رنج اندرون دو صد گنج است (سنائى)
|
|
|
رک: به راحتى نرسيد آنکه زحمتى نکشيد
|
|
زير سايهٔ روباه نخواب بگذار شير تو را بدرد
|
|
زير کاسه نيم‌کاسه‌اى هست
|
|
|
نظير:
|
|
|
زير پرده نيم‌پرده‌اى هست
|
|
|
ـ صورتى در زير دارد آنچه در بالاستى (ابوالقاسم ميرفندرسکى)
|
|
زير لحاف کرباسي، چه مى‌داند کسي، چه مى‌کند با کسى! (عا).
|
|
زيره به کرمان مى‌بَرَد چغندر به هرات!
|
|
|
نظير:
|
|
|
خرما به بصره مى‌بَرَد پولاد به هند!
|
|
|
ـ کاسه به چين مى‌بَرَد و فلفل به هندوستان!
|
|
|
ـ عقيق به يَمَن مى‌بَرَد و لعل به بدخشان
|
|
|
ـ مُشک به دريا مى‌بَرَد و نافه به ختن
|
|
|
ـ کاسه به چين مى‌بَرَد و ديبا به روم
|
|
|
ـ گل به بوستان مى‌برد و شکر به خوزستان
|
|
|
ـ همه دانند که کس زيره به کرمان نَبَرد (خواجو)
|
|
ز يک چراغ توان صد چراغ روشن کرد (بدخشى)
|
|
|
رک: از چراغى بسيار چراغ‌ها توان افروخت
|
|
زينت زن عفت است، زينت مرد غيرت
|
|
زينت مرد دانش است و هنر (سنائى)
|
|
|
رک: ز دانش بِهْ اندر جهان هيچ نيست
|
|
زين حسن تا آن حسن فرقى است بسيار
|
|
|
رک: از اين حسن تا آن حسن صد گز رسن
|
|
زين عصا تا آن عصا فرقى است بسيار٭
|
|
|
نظير: از اين حسن تا آن حسن صد گز رسن
|
|
|
|
٭ اقتباس از اين بيت مولوى:
|
|
|
|
زين عصا تاآن عصا فرقى است ژرف
|
زين عمل تا آن عمل راهى شگرف
|
|
زين قصه هفت گنبد افلاک پُر صداست
|
|
|
رک: کسى که نمى‌داند، خواجه حافظ شيرازى است
|
|
زينهار از قرين بد، زنهار (وَ قِنا ربّنا عذاب‌النّار) (سعدى)
|
|
|
رک: با بدان سر مکن که بد گردى
|
