|
|
| طبق نظريهٔ کلاسيک توليد، بنگاه مى‌تواند ميزان معين از محصول Q را با ترکيب‌هاى گوناگون نهاده‌هاى Xn...X1 توليد کند. رابطهٔ توليد به‌صورت زير بيان مى‌شود:
|
|
| Q = f ( X1 , X2 , ... Xn )
|
|
|
| بازده نهاده i به‌عنوان مشتق dQ / dXi بيان مى‌شود که در آن مقدار تمام نهاده‌ها ثابت است به‌جز نهادهٔ i. بهترين مثال امکان تغيير بازدهى در جهانگردي، مربوط به بازدهى نيروى کار در توليد خوراکى‌ها و نوشيدنى‌ها مى‌شود. در يک رستوران فرضى که جا، فضا و تجهيزات ثابتى داشته باشد نيروى انسانى متفاوتى را مى‌توان براى عرضهٔ تعداد يکسانى شام مورد استفاده قرار داد. بنابراين، رستوران‌ها مى‌توانند سطوح مختلف بازدهى را داشته باشند. اما در عمل، در کل بخش سفر و جهانگردى تغيير عدهٔ نيروى انسانى در محل تماس کارکنان با مردم، به‌عنوان اقدامى به‌کار گرفته مى‌شود که نظر جهانگردان نسبت به کيفيت خدمات را عوض کند. اين کار مشخصه‌هاى محصول و بنابراين، خود محصول را تغيير مى‌دهد. در مکان‌هاى دور از چشم مصرف‌کننده، بازدهى کار، تجهيزات و دارائى را راحت‌تر مى‌توان تشخيص داد.
|
|
| مقدار معين از محصول Q را مى‌توان با ترکيب‌هاى گوناگون نهاده‌ها توليد کرد. شکل هندسى اين ترکيب‌ها را منحنى‌هاى هم‌مقدارى محصول مى‌نامند. در هر زمان خاص، ترکيب بهينهٔ نهاده‌ها با هزينه‌هاى نسبى نهاده‌هاى Xn ... X1 چنان رابطه‌اى دارد که حداقل هزينهٔ کل (منحنى هم‌مقدارى هزينه) به‌دست آيد. کاربرد اين نوع تحليل براى بنگاه‌هاى مسافرتى و جهانگردى در کوتاه‌مدت مشکلات شديدى دارد و اساساً به همين دليل، در توليد بيشتر محصولات جهانگردى نهاده‌ها در کوتاه‌مدت رابطهٔ ثابتى با يکديگر دارند. اين پديده براى مثال، عکس فعاليتى باغبانى است که در آن مى‌توان در مناطقى که قيمت زمين شديداً ترقى کرده است نيروى کار و روش‌هاى رشد گلخانه‌اى را جايگزين آن کرد. در جهانگردى براى مثال، اتوبوس جهانگردان به يک راننده نياز دارد و بيشتر يا کمتر آن زائد است يا ناممکن. در جهانگردي، تنها در دراز مدت جايگزين نهاده‌ها با يکديگر اهميت مى‌يابد. براى مثال، در پخش خدمات مسافرتى و جهانگردي، تکنولوژى سرمايه بر فروش کامپيوترى را مى‌توان جايگزين آژانس‌هاى مسافرتى کاربر کرد. دفتر ملى جهانگردى نيز بايد در مورد نحوهٔ تخصيص بودجه بين استخدام نيروى انسانى در بخش فروش و تبليغات در رسانه‌هاى عمومي، تصميمات استراتژيکى اتخاذ کند.
|
|
|
|
| برنامه‌ريزى خطى و غير خطى روش‌هاى مفيدترى براى بررسى مسائل توليد در بخش سفر و جهانگردى هستند. اين فنون زمانى قابل استفاده هستند که نهاده‌هاى کوتاه‌مدت روابط ثابتى با يکديگر داشته باشند و به توليد بيش از يک محصول اختصاص يابند. اين رويکرد براى بنگاه‌هائى چون هتل‌هاى شهرى اهميت دارد که پول، نيروى انساني، فضا و تجهيزات را بايد بين خدمات ميزباني، برگزارى کنفرانس و نظاير آن تخصيص دهند.
|
|
| برنامه‌ريزى همچنين اجازه مى‌دهد تا ظرفيت ثابت به‌عنوان محدوديت سيستم مفروض قرار گيرد. ظرفيت ثابت مشخصهٔ بنگاه‌هاى حمل و نقل و اقامتگاه‌ها است که در آن در کوتاه‌مدت، عرضه، ظرفيت محدود و نيز دربستى دارد. براى مثال، يک وسيلهٔ نقليه X صندلى دارد که در زمان معين تنها در يک مسير قابل استفاده است. اگر وسيلهٔ نقليهٔ ديگرى وجود نداشته باشد ظرفيت X واحد خواهد بود و اگر وجود داشته باشد افزايش نهائى توليد مى‌تواند 'به‌طور دربست' تنها X صندلى باشد.
|
|
| يک برنامهٔ خطى ساده با تعيين يک تابع هدف مانند حداکثر کردن سود حاصل از توليد يک يا چند محصول آغاز مى‌شود. اين تابع مى‌توند شکل زير را داشته باشد:
|
|
| P = a X1 + b X2 حداکثر کردن: هدف
|
|
|
| در اين تابع P است، سود، X1 و X2 محصولات و a و b سود حاصل از هر واحد از اين محصولات. روابط توليدى بين داده‌ها و ستاده‌ها به شکل محدوديت‌هائى است که ميزان داده‌هاى لازم براى توليد ستاده‌هاى معين و ظرفيت داده‌هاى موجود را معين مى‌کند. اين روابط مى‌توانند شکل زير را داشته باشند:
|
|
| i1 X1 + i2 X2 + s1 = c1 : مقيد به
|
|
|
|
|
|
| در اين معاملات i1 و i2 و j1 و j2 به ترتيب ميزان داده‌هاى i و j براى توليد يک واحد از محصول X1 و X2 است. c1 و c2 موجودى داده‌ها و s1 و s2 مقدار داده‌هاى بالااستفاده هستند (معمولاً به‌عنوان متغيرهاى بى‌اثر، نام برده مى‌شوند).
|
|
| علاوه بر اين، تمام متغيرها بايد بزرگتر از صفر باشند يا مساوى با صفر (محدوديت منفى نبودن متغير). براى مثال، بنگاه نمى‌تواند ستاده‌ها را به مقدار کمتر از صفر عرضه کند.
|
|
| اين شکل سادهٔ برنامهٔ خطي، ثابت بودن بازده مقياس و رابطهٔ کاربرد نهاده‌ها را مفروض مى‌گيرد. نوع ديگر اين روابط و بازده متغير مقياس را مى‌توان با استفاده از روش‌هاى بغرنج‌تر برنامه‌ريزى غير خطى و نقطه‌اي، مورد تجزيه و تحليل قرار داد. در اينجا نيز حداکثر کردن سود تحت شرايط ثابت (يعنى قيمت ثابت براى هر مقدار از توليد محصول)، تابع هدف است که اين وضعيت تنها در بازار رقابت کامل رخ مى‌دهد. تصوير واقع‌بينانه‌تر که همان رقابت ناقص در بخش سفر و جهانگردى است و وجود هدف‌هاى ديگر نياز به توابع هدف غير خطى دارد.
|
|
| تجربه و تحليل توليد دراز مدت از اين هم بغرنج‌تر است زيرا دراز مدت يعنى:
|
|
| - مقياس توليد قابل تغيير است و ظرفيت را مى‌توان با روش‌هائى چون افزايش سرمايه، توسعهٔ ساختمان هتل يا خريد افزايش داد.
|
|
| - در واکنش به تغيير هزينهٔ نسبى داده‌ها، روش‌هاى توليد قابل تغيير است، به‌ويژه در کل نظام توليد که سرمايه را مى‌توان جايگزين نيروى کار را کرد.
|
|
| - مشخصه‌هاى محصول قابل تغيير هستند؛ آن هم نه در واکنش به تقاضاى بالفعل بلکه بر اث تصميم مديريت. براى مثال، پارک موضوعى مى‌تواند جاذبهٔ تازه‌اى را عرضه کند يا رستوران سبک آشپزى را تغيير دهد.
|
