|
گلاب ريزد اما بوى از وى نريزد (جوامعالحکايات) |
|
|
نظير: از شيشه گر گلاب رود بو نمىرود |
|
|
نيزرک: از اسب افتادهايم، از اصل نيفتادهايم |
|
گُلاب گُل بيابانى بوياتر است |
|
گُل از خار است و ابراهيم از آزر٭ |
|
|
|
٭ هنر بنماى اگر دارى نه گوهر |
.......................... (سعدى) |
|
گل از دهن بلبل آب مىخورد |
|
گُل بريزد به وقت سيرابى٭ |
|
|
رک: هر کمالى را زوالى در پى است |
|
|
|
٭ منتهاى کمال نقصان است |
............................... (سعدى) |
|
گل بسى دير نمانَد چو شد از خار جدا (ناصرخسرو) |
|
گُل بود، به سبزه نيز آراسته شد٭ |
|
|
رک: احمدک خوشرو بود آبله هم برآورد |
|
|
|
٭ تمثّل: |
|
|
|
تا ساقى من آن نوخاسته شد |
خوشحالىام افزود و غمم کاسته شد |
|
|
|
جام مىام از بنگ مرصّع گرديد |
گل بود و به سبزه نيز آراسته شد (ابراهيم ادهم آرتيمانى) |
|
گل به بوستان مىبَرَد و شکر به خوزستان! |
|
|
رک: زيره به کرمان مىبرد چغندر به هرات! |
|
گُل بىخارِ جهان مردم صاحب هنرند٭ |
|
|
رک: هنرمند هر جا بوَد سرفراز |
|
|
|
٭ گُل بىخار ميسّر شود بُستان را |
............................ (سعدى) |
|
گُل بىخار نچيده است کسى٭ |
|
|
رک: گنج و مار و گل و خار و غم و شادى به همند |
|
|
|
٭ گنج بىرنج نديده است کسى |
........................... (جامى) |
|
گل بىرخ يار خوش نباشد |
|
گُل بىعيب خداست |
|
|
رک: بىعيب خداست |
|
گِلِ بىکاه و مرد بىخايه |
مثل يک تاجرى است بىمايه! |
|
گل پشت و رو ندارد٭ |
|
|
نيزرک: قربان لطف و قهرت... |
|
|
|
٭ جز وصف پيش رويت در پشت سرنگويم |
رو کن به هر که خواهى.... (محمد حسين شهريار) |
|
گِلِ خشک به ديوار نمىچسبد |
|
گلخن به دانا گلشن شود |
|
|
خلاف: گشتن با بىخردان گُلخن است (ناصرخسرو) |
|
گلخن با دوستان گلشن است |
|
|
رک: با دوست گلخن گلشن است |
|
گُل در دامن خار است و زر در کيسهٔ خارا (سلمان ساوجى) |
|
|
رک: گنج و مار و گل و خار و غم و شادى به همند |
|
گُل را باش گلدان را باش، يخ را باش يخدان را باش، ديزى بيار جيزه ببر! (عا). |
|
|
رک: کاشکى ننهام زنده مىشد، اين دورانم ديده مىشد |
|
گل راضى، بلبل راضى، باغبان ناراضى |
|
|
دختر و پسر به ازدواج با يکديگر راضى امّا پدر به اين ازدواج رضايت نمىدهد |
|
گِل را که به ديوار مىزنى اگر بند نشود ردش به ديوار مىماند |
|
|
رک: چون گِل بر ديوار زنى اگر در نگيرد نقشِ آن لامحاله بماند |
|
گِل زن و شوهر را از يک تغار برداشتهاند |
|
|
نظير: خدا نجار نيست امّا در و تخته را خوب بههم مىاندازد |
|
گلشن با بىخردان گلخن است (ناصرخسرو) |
|
|
رک: روح را صحبت ناجنس عذابى است اليم |
|
گُل کاغذين بوى ندهد (از مجموعهٔ مختصر امثال طبع هند) |
|
|
نظير: |
|
|
ندارد بو و لذّت ميوهٔ خام |
|
|
ـ از بيد بوى عود نيايد |
|
|
ـ نقش عنبر بوى ندمد |
|
|
ـ عود نايد از چوب اراک (سنائى) |
|
گُل مپندار که بىزحمت خارى باشد٭ |
|
|
رک: نابرده رنج گج ميسّر نمىشود |
|
|
|
٭ کشت ناکرده چرا دانه طمع مىدارى |
آب ناداده زمين را چه بهائى باشد |
|
|
|
اگر آن گنج گران مىطلبى رنج ببر |
....................... (اوحدى) |
|
گل من، بلبل من، رفته به خواب |
|
|
عبارتى است مقتبس از نمايش 'پهلوان کچل' |
|
گُل نِهاى، سرور نِهاى، ليک به طرز گل و سرو |
خويش را سرخ کُله سبز قبا ساختهاى! |
|
گل نبينى خار هم مباش |
|
|
نظير: بارى چو عسل نمىدهى نيش مزن |
|
گل و خار و غم و شادى به همند |
|
|
رک: گنج و مار و گل و خار و غم و شادى به همند |
|
گلولهٔ اجل چهل گز قد و بَر دارد |
|
|
اجل پنجهٔ قوى دارد، از چنگش نمىتوان گريخت |
|
گله از دست دوستان عيب است (از مجموعهٔ مختصر امثال طبع هند) |
|
|
رک: دوست نبايد ز دوست در گله باشد |
|
گله از دست ديگران چه کنم |
کآنچه کردم بهدست خود کردم |
|
|
رک: خود کرده را تدبير نيست |
|
گله از دوست به دشمن نه طريق ادب است٭ |
|
|
|
٭ سخن خويش به بيگانه نمىبارم گفت |
....................... (سعدى) |
|
گلّه را راندند، ننه قلى را هم بردند، شکر خدا که به خير گذشت! (عا). |
|
|
مترادفى است براى مَثَل معروف 'رسيده بود بلائى ولى به خير گذشت' امّا به طنز و شوخى و در معنى مخالف آن |
|
گِله گذارى کار زنان است |
|
گِله گيهات به سرم، ايشالا عروسى پسرم! (عا). |
|
|
گلههاى شما را قبول دارم، انشاءالله در عروسى پسرم (در آينده) جبران خواهم کرد. |
|
گليم بخت کسى را که بافتند سياه |
به آب زمزم و کوثر سفيد نتوان کرد٭(حافظ) |
|
|
نظير: |
|
|
ز قسمت ازلى چهرهٔ سيهبختان |
به شست و شوى نگردد سفيد اين مَثَل است (حافظ) |
|
|
|
٭ عراقى نيز اين چنين سروده است: |
|
|
|
گليم بخت کسى را که بافتند سياه |
سفيد کردن آن نوعى از محالات است |
|
گمان مىکندعلىآباد شهرى است |
|
|
رک: به گمانش علىآباد شهرى است |