هر (۵)

	هر زن جلبى را غم خود بايد خورد٭
		رک: غم خود خور که غمخوارى نداري
			٭ تا جانِ من از کالبدم گردد فرد	هر چيز که خوش‌تر است آن خواهم کرد
			صد تيز به ريشش که ملامت کندم	.............................. (خيّام)
	هر زيادى بى‌قيمت و هر اندکى باعزّت است
		نظير:
		کم شود قيمت کالا چو فراوان گردد
		ـ کم بوَد قيمت جنسى که فراوان باشد (قزلباش خان امّيد)
	هست سرمايهٔ احتراق جهانى شررى٭
		نظير: به يک آتش اندک افروختن	توان بيشه‌اى بيکران سوختن (اسدى)
			٭ بدِ اندک مشمر خوار که بسيار شود	............................. (ابن يمين)
	هر سخن جائى و هر نکته مقامى دارد٭ (حافظ)
		نظير:
		جابجاک نعبد و جابجاک نستعين (از ساخته‌هاى عوام)
		ـ هر مقامى را مقالى است (سعدى)
			٭ با خرابات نشينان ز کرامات ملاف	................................ (حافظ)
	هر سرازيرى يک سربالائى دارد
		رک: از پى هر گريه آخر خنده‌اى است
	هر سرکه‌اى از آب ترش‌تر است
	هر سرى دارد در اين بازار سوداى دگر
		رک: هر کسى را ميل با چيزى و خاطر با کسى است
	هر سرى را سودائى است
		رک: هر کسى را ميل با چيزى و خاطر با کسى است
	هر سرى سرّى دارد (يا: هر سرى را سرّى است)
	هر سرى عقلى دارد
		رک: مشورت ادراک و هشيارى دهد
	هر سرى قسمت و نصيبى دارد
		رک: هر کس روزى خودش را مى‌خورد
	هر سرى که بزرگ‌تر است درد سرش هم بيشتر است
		نظير: سر بزرگ بلاى بزرگ دارد ـ هر که را سر بزرگ دردِسر بزرگ
		نيزرک: هر که بامش بيش برفش بيشتر
	هر سرى يک روزى دارد
		رک: هر کس روزى خودش را مى‌خورد
	هر سفرى را خطرى در راه است (خواجو کرمانى)
	هر شب شبِ قدر است اگر قدر بدانى٭
			٭ اين خواجه چه جوئى که شب قدر بدانى	.......................... (جامى)
	هر شبنمى که مى‌چکد از گل گلاب نيست (اهلى شيرازى)
	هر شبى روزى و هر روز زوالى دارد (سعدى)
	هر صاحب حُسنى نبومَد يوسف مصرى
	هر ضررى عقل را زياد مى‌کند٭
		نظير: يک زيان کردم و استاد شدم
			٭ يا هر تجربه‌اى عقل را زياد مى‌کند
	هر علم را که رواج بوَد به‌قدر احتياج بوَد (از مقامات حميدى)
		رک: احتياج مادر اختراع است
	هر عمل اجرى و هر کرده جزائى دارد٭
		رک: از مکافات عمل غافل مشو
			٭ مستم، از غمزه مياموز که در مذهب عشق	.............................. (حافظ)
	هر عيب که سلطان بپسندد هنر است٭
		رک: هر چه آن خسرو کند شيرين بوَد
			٭ گر خود همه عيب‌ها بدين بنده در است	............................... (سعدى)
	هر عيبى از خداست، کچلى زير کلاست
		نظير: اصلِ کار بَرُ و رُوست، کچلى زير موست
	هر فتنه که اندرين جهان است	محصول خيانت زنان است
		نظير:
		هر جا که زن است فتنه آنجاست
		ـ هر بلا کآيد پديد اندر جهان	باشد از شومّيِ زن در هر مکان (مولوى)
	هر قصّه‌اى که هست به عالم شنيدنى است (تسلّى شيرازى)
	هر قوى اوّل ضعيف گشت و سپس مرد٭ (ايرج‌ميرزا)
			٭ مرگ براى ضعيف امرى طبيعى است	............................ (ايرج‌ميرزا)
	هر کار که بياموزى تو را روزى به‌کار آيد (سَمَک عيّار)
	هر کارى را پايانى و هر دردى را درمانى است (سندبادنامه)
		نظير: همه دردى رسد آخر به درمان (باباطاهر)
	هر کارى راهى دارد و هر راهى چاهى (آرش)
	هر کجا آب نباشد نتوان کرد شنا (فرّخى سيستانى)
		رک: کار اسباب مى‌خواهد
	هر کجا باد است آنجا بر باد است
		نظير: هر کجا باد باشد شمع را پنهان مى‌برند
	هر کجا باد باشد شمع را پنهان مى‌برند (کاتبى)
	هر کجا باغى بوَد آنجا بوَد آواز مرغ٭
			٭ ..............................	هر کجا مرغى بوَد آنجا بوَد تير سفين (منوچهرى)
	هر کجا پول است آنجا دلگشاست٭
		رک: اى زر تو خدا نِه‌اى وليکن به خدا...
			٭ .............................	دلگشا بى‌پول زندان بلاست
	هر کجا تو با منى من خوشدلم	ور بوَد در قعر چاهى منزلم (مولوى)
	نظير: يار با ما باشد گلخن ما گلشن است
	هر کجا جلاّد باشد حاجت قصّاب نيست
	هر کجا چشمه‌اى بود شيرين	مردم و مرغ و مور گرد آيند (سعدى)
	رک: هر کجا شکرستان بوَد مگس باشد
	هر کجا حُسن بيش غوغا بيش (اوحدى)
		نظير:
		آنجا که رنگ و بوى بوَد گفتگو بوَد
		ـ هر کجا شکّرستان بود مگس باشد
		ـ هر که شيرينى فروشد مشترى بر وى بجوشد
		ـ هر کجا چشمه‌اى بوَد شيرين	مردم و مرغ و مور گرد آيند (سعدى)
		ـ مگس جائى نخواهد رفت جز دکّان حلوائى (سعدى)
	هر کجا خرماست خار است٭
		رک: گنج و مار و گل و خار و غم و شادى به همند
			٭ الا تا هر کجا مار است گنج است	الا تا ........................ (عنصرى)
	هر کجا دردى است درمانش مقرر کرده‌اند (از مجموعهٔ مختصر‌ امثال طبع هند)
		رک: خدا درد داده درمان هم داده
	هر کجا دردى است درمان نيز هست
		صورت ديگرى است از مَثَل پيشين
	هر کجا ديديم آب از جو به دريا مى‌رود٭
		نظير: از آسمان به زمين مى‌بارد نه از زمين به آسمان
			٭ گر چه محتاجيم چشم اغنياء بر دست ماست	...................... (کليم کاشانى)
	هر کجا راحتى است صد رنج است٭
		رک: به راحتى نرسيد آنکه زحمتى نکشيد
			٭ ................................	زير رنج اندرون دو صد گنج است (سنائى)
	هر کجا سورى است در گيتى قرين شيون است٭
		نظير:
		در اين ماتم سراى آبنوسى	گهى ماتم بوَد گاهى عروسى (نظامى)
		ـ شادى بى‌غم در اين بازار نيست
		ـ يک روز که خنديد که سالى نگريست
		ـ هر که خنديد بيش گريست
		ـ هر که عروسى رفت عزا هم مى‌رود
		نيزرک: شادى بى‌غم در اين بازار نيست
			٭ هر کجا نورى است در عالم قرين ظلمت است	....................... (شهاب‌الدين سمرقندى)
	هر کجا شکّرستان بوَد مگس باشد
		نظير:
		هر که شيرينى فروشد مشترى بر وى بجوشد (سعدى)
		ـ هر کجا چشمه‌اى بوَد شيرين	مردم و مرغ و مور گرد آيند (سعدى)
		ـ مگس جائى نخواهد رفت جز دکان حلوائى (سعدى)
		ـ اين جا شکرى هست که چندين مگسانند
		ـ هر کجا طعمه‌اى بوَد مگسى است
	هر کجا طعمه‌اى بود مگسى است
		رک: هر کجا شکّرستان بوَد مگس باشد
	هر کجا عقل هست شادى نيست٭
		نظير:
		آگاهى بسيار غم آرد بسيار (ابوالقاسم حالت)
		ـ هر که او بيدارتر پردردتر (مولوى)
		ـ آن را که عقل بيش غم روزگار بيش (انسى شاملو)
			٭ عقل و غم توأمان يکدگرند	........................ (ابن يمين)
	هر کجا قابِ پلو قيمه و کوکو دارد	مال وقف است و تعلق به دعاگو دارد!
		نظير:
		گر به بغداد لقمه‌اى باشد	ما از اينجا دهان بجنبانيم
		ـ به هر جا شود دود قليان بلند	سلامٌ عليکم منم شاهسوند!
	هر کجا گنج است مار است
		رک: گنج و مار و گل و خار و غم و شادى به همند
	هر کجا نورى است در عالم قرين ظلمت است٭ (شهاب‌الدين سمرقندى)
			٭ .............................	هر کجا سورى است در گيتى قرين شيون است (شهاب‌الدين سمرقندى)
	هر کجا وقت خوشى رو دهد آنجاست بهشت٭
		رک: کجا خوش است؟ آنجا که دل خوش است
			٭ اين چه حرفى است که در عالم بالاست بهشت	......................... (صائب)
	هر کجا هست گلى خارى هست٭
		رک: گنج و مار و گل و خار و غم و شادى به همند
			٭ نيش بى‌نوش نيابى هرگز	................... (عباس شهريارى)