هیپرلیپیدمی‌ ـ hyperlipidemia

هیپرلیپیدمی‌ عبارت‌ است‌ از بالابودن‌ غلظت‌ چربی‌ خون‌. انواع‌ افزایش‌ چربی‌ خون‌ (نوع‌ 1،2،3،4و5) براساس‌ سطح‌ انواع‌ چربی‌ در خون‌، و میزان‌ بالاتر بودن‌ آنها از حد طبیعی‌ تعریف‌ می‌شود. افزایش‌ چربی‌ خونی‌ در هر سنی‌ می‌تواند رخ‌ دهد، اما در بزرگسالان‌ شایع‌تر است‌. البته‌ انواع‌ مختلف‌ افزایش‌ چربی‌ خون‌ در سنین‌ مختلف‌ رخ‌ می‌دهند.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. بزرگ‌ شدن‌ طحال‌ و كبد (در بعضی‌ از انواع‌)

۲. حلقه‌های‌ سفیدرنگ‌ در اطراف‌ مردمك‌ چشم‌ (در بعضی‌ از انواع‌)

۳. گرهك‌های‌ زرد رنگ‌ چربی‌ در پوست‌ زیر چشم‌ها، پوست‌ ناحیه‌ آرنج‌ و زانو، و نیز در تاندون‌ها

ـ علل‌ بیماری:

خون‌ حاوی‌ انواع‌ مختلف‌ چربی‌ (لیپیدها) است‌ كه‌ با پروتئین‌های‌ خون‌ تركیب‌ می‌شوند و تشكیل‌ لیپوپروتئین‌ها را میدهند. لیپوپروتئین‌ها انرژی‌ تأمین‌ می‌كنند و مواد اولیه‌ برای‌ ساخته‌ شدن‌ بعضی‌ از بافت‌ها و هورمون‌ها را فراهم‌ می‌آورند. لیپوپروتئین‌ها حاوی‌ كلسترول‌ و تری‌گلیسرید هستند. كلسترول‌ خون‌ در لیپوپروتئین‌های‌ مختلف‌ خون‌ از جمله‌ لیپوپروتئین‌ پرچگال‌ (HDL) ، لیپوپروتئین‌ كم‌ چگال‌ (LDL) ، و لیپوپروتئین‌ بسیار كم‌ چگال‌ (VLDL) پخش‌ شده‌ است‌. اگر میزان‌ LDL (كلسترول‌ بد) فراتر از حد طبیعی‌ باشد، در دیواره‌ رگ‌ها رسوب‌ می‌كند و باعث‌ آترواسكلروز می‌شود. HDL (كلسترول‌ خوب‌) نقش‌ محافظتی‌ دارد، به‌ این‌ ترتیب‌ كه‌ از رسوب‌ كلسترول‌ بد جلوگیری‌ می‌كند. هر كدام‌ از انواع‌ افزایش‌ چربی‌ خون‌ ممكن‌ است‌ ارثی‌ یا ثانویه‌ به‌ یك‌ اختلال‌ دیگر باشند.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. الكلی‌ بودن‌

۲. كم‌ كاری‌ تیرویید

۳. دیابت‌ شیرین‌

۴. سابقه‌ خانوادگی‌ افزایش‌ چربی‌ خون‌

۵. مصرف‌ قرص‌های‌ تنظیم‌ خانواده‌ یا استروژن‌

۶. نفروز (یك‌ نوع‌ بیماری‌ كلیوی‌ كه‌ در آن‌ كلیه‌ به‌ میزان‌ زیادی‌ پروتئین‌ دفع‌ می‌كند).

۷. رژیم‌ غذایی‌ نامناسب‌ كه‌ حاوی‌ چربی‌ اشباع‌ شده‌ و كلسترول‌ به‌ میزان‌ زیاد است‌.

ـ پیشگیری‌:

رژیم‌ غذایی‌ كم‌چربی‌ داشته‌ باشید. اگر دیابت‌ دارید، برنامه‌ درمانی‌ خود را به‌ دقت‌ رعایت‌ كنید. آزمایش‌ اندازه‌گیری‌ سطح‌ كلسترول‌ و انواع‌ آن‌ را بدهید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

معمولاً با رعایت‌ رژیم‌ غذایی‌ تا آخر عمر و دارو قابل‌ درمان‌ یا كنترل‌ است‌.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

آترواسكلروز. این‌ بیماری‌ یكی‌ از علل‌ عمده‌ بیماری‌ قلبی‌ (بیماری‌ رگ‌های‌ قلب‌)، سكته‌ مغزی‌، نارسایی‌ كلیه‌ و خونرسانی‌ ناكافی‌ به‌ اعضا به‌ شمار می‌رود. التهاب‌ حاد لوزالعمده‌.

ـ درمان‌:

جهت‌ تشخیص‌، آزمایش‌ خون‌ برای‌ اندازه‌گیری‌ چربی‌های‌ خون‌ به‌طور ناشتا انجام‌ می‌پذیرد. برای‌ بعضی‌ از بیماران‌، تنها تغییر رژیم‌ غذایی‌ ممكن‌ است‌ برای‌ درمان‌ كافی‌ باشد؛ اما در بعضی‌ دیگر ممكن‌ است‌ برای‌ كاهش‌ چربی‌های‌ خون‌ نیاز به‌ دارو باشد. استرس‌ خطر بیماری‌ قلبی‌ كه‌ عارضه‌ عمده‌ افزیش‌ چربی‌ خون‌ است‌ را زیاد می‌كند. سعی‌ كنید استرس‌ زندگی‌اتان‌ را كمتر كنید. راه‌های‌ آرام‌سازی‌ و تمدید اعصاب‌ خود را فرا گیرید. سیگار را ترك‌ كنید. سیگار كشیدن‌ باعث‌ تسریع‌ رسوب‌ چربی‌ در رگ‌های‌ خونی‌ می‌شود.

ـ داروها:

هم‌اكنون‌ داروهای‌ زیادی‌ برای‌ كنترل‌ چربی‌های‌ خون‌ استفاده‌ می‌شوند. با راهنمایی‌ و همفكری‌ پزشك‌ خود مؤثرترین‌ دارو را پیدا كنید. داروهایی‌ برای‌ درمان‌ بیماری‌های‌ زمینه‌ساز، مثل‌ دیابت‌ یا بیماری‌ هایی‌ تیرویید قرص‌های‌ تنظیم‌ خانواده‌ را كنار بگذارید. برای‌ این‌ كار از سایر روش‌ها استفاده‌ كنید.

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد مگر این‌ كه‌ تاندون‌ها در اثر رسوب‌ چربی‌ ضعیف‌ شوند یا شما دچار بیماری‌ رگ‌های‌ قلب‌ شوید. انجام‌ ورزش‌ منظم‌ برای‌ كاهش‌ وزن‌ و كنترل‌ استرس‌ كمك‌كننده‌ است‌ و امكان‌ دارد در افزایش‌ توانایی‌ بدن‌ در پاكسازی‌ چربی‌ خون‌ پس‌ از غذا نیز مؤثر باشد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ غذایی‌ كم‌ چربی‌ (خصوصاً چربی‌ اشباع‌ شده‌) داشته‌ باشید. برای‌ كسب‌ اطلاع‌ در مورد رژیم‌ غذایی‌ مناسب‌ با پزشكتان‌ مشورت‌ كنید. اگر اضافه‌ وزن‌ دارید، وزن‌ خود را كم‌ كنید. هر چقدر وزنتان‌ زیادتر باشد، بدن‌ شما چربی‌ بیشتری‌ تولید می‌كند. هرگز الكل‌ ننوشید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ یا سابقه‌ خانوادگی‌ افزایش‌ چربی‌ خون‌ رادارید. اگر دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.