دیدگاه‌های دیوید رایزمن

ديويد رايزمن David Riesman جامعه‌شناس آمريکائى در فصل اول کتاب معروفش 'انبوه تنها' که در سال ۱۹۵۰ منتشر شد، تاريخ تحول جامعهٔ انسانى را به سه دوره تقسيم مى‌کند که بر اثر گذشت زمان، هر يک جايگزين ديگرى مى‌شود.

دورهٔ اول، جامعهٔ باستانى يا سنتي؛ دورهٔ دوم جامعهٔ فردگرائي، دورهٔ سوم، جامعهٔ مصرف‌گرائى و فراوانى است. او معتقد است که در حال حاضر، جوامع صنعتى به سوى جامعه‌اى از گونهٔ سوم که بر دوره‌اى از رفاه اقتصادى و زمينه‌اى از 'وفور' انطباق دارد، رهسپار هستند.

رايزمن جامعه‌شناسى انتقادگر است که مانند 'فرديناند تونيس' به ماترياليسم تاريخى وفادار مانده و مى‌کوشد آن را با شرايط جديد تطبيق دهد.

همان‌گونه که مارکس بر عوامل اقتصادى تکيه مى‌کند و تونيس مى‌کوشد موجودات انسانى را از طريق خواست‌ها و ارده‌هاى آن بررسى کند، رايزمن نيز سعى دارد 'تعادل جمعيتي' را عامل زيربناى کليهٔ تحولات اجتماعى معرفى کند. با اين تفاوت که رايزمن برخلاف آن دو، در نظريهٔ خود تجديدنظر مى‌کند و در تحليل نهائي، به جاى عامل جمعيتي، وسايل ارتباطى و شيوه‌هاى پخش نوين اطلاعات و دانش‌هاى بشرى را عامل تعيين‌کننده اعلام مى‌دارد.