اختیار مرد برای جلوگیری از اشتغال زن مطلق نیست

پرسش: بنده مدیر مدرسه هستم و همسرم نیز آموزگار.پس از 11سال زندگی مشترک و مشکلات داشتن همسر کارمند مانند (نداشتن حضور در خانه ,تربیت فرزندان ,جدا کردن درآمدش از خانواده و...) حقوق من کفاف یک زندگی متوسط را می دهد باتوجه به اینکه همسرم وقت کافی برای بنده و فرزندانم نمی گذاردو ادعای مالکیت کل درآمدش را نیز دارد ,من می توانم ایشان را از رفتن به محل کارش منع نمایم(در نکاحنامه موردی برای شغل همسرو ... ثبت نگردیده است.).

پاسخ: کاربر گرامی به موجب ماده 1117 قانون مدنی مرد می‌تواند همسر خود را از اشتغال به حرفه یا صنعتی كه منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد، منع كند. بنابراین اختیار مرد برای جلوگیری از اشتغال زن مطلق نبوده و محدوده به بعضی از موارد است.
یكی از این موارد، منافات اشتغال زنان با مصالح خانواده است. در این صورت مرد می‌تواند زن را از اشتغال منع كند. منظور از منافی با مصالح خانواده اموری است كه به نوعی سبب سستی بنیان خانواده یا اخلال در نگهداری و تربیت فرزندان و یا برهم‌خوردن نظم اقتصادی خانواده شود، مثلاً زن تمام وقت خود را به آن اختصاص داده و در تربیت فرزندان یا انجام وظایف زناشویی کوتاهی نماید.
برای تشخیص این امور قاعده ثابتی وجود ندارد، زیرا اخلاق عمومی و وضع خاص هر منطقه و خانواده در تعیین مصلحت آن خانواده موثر است بنابراین در هر مورد خاص باید با مراجعه به اخلاق و عادات و رسوم آن جامعه و وضوح خاص آن خانواده تشخیص داد كه آیا شغل زن با مصالح خانواده منافات دارد یا خیر.
اما به طور مسلم می‌توان گفت اشتغال زن نباید موجب اخلال در جریان عادی امور خانواده و مانع از اداره خانه و تربیت فرزندان شود. همین كه زن بتواند در عین شاغل بودن به اداره منزل و تربیت فرزندان نیز بپردازد، كافی است تا شوهر نتواند مانع اشتغال او شود.
دومین موردی كه می‌توان عنوان كرد این است كه چنانچه شغل زن منافی حیثیات مرد یا خود زن باشد، شوهر می‌تواند از اشتغال او جلوگیری كند به طور مثال نوعی پوشش خاص مد نظر کارفرمایان باشد که با حیثیت خانوادگی متضاد باشد.
در این مورد هم قاعده ثابتی وجود ندارد و در هر مورد باید با مراجعه به وضعیت خاص آن مرد یا زن از حیث میزان تحصیلات، وضعیت اجتماعی، پایگاه شغلی، میزان درآمد و وضعیت اقتصادی و همچنین نسب خانوادگی آن زن یا مرد تشخیص داد كه آیا چنین شغلی با حیثیت ایشان منافات دارد یا خیر. لذامطابق قانون، زوج حق منع اشتغال همسر را به‌طور مطلق نداردوحق زوج فقط در مخالفت با بعضی حرفه‌ها می‌باشد. در غیر این صورت ماده باید به این صورت نوشته می شد: «اگر اشتغال زوجه با مصالح خانواده یا حیثیات زوجین منافات داشته باشد، شوهر میتواند مانع شود». بنا بر این، اگر شوهر با شغل زن به دلیل مذکور مخالفت نماید، زن باید شغل خود را تغییر و شغلی را برگزیند که با مصالح خانواده و حیثیات زوجین سازگار باشد. لذا، شوهر میتواند با «شغل» زن، مخالفت نماید، اما با «اشتغال» وی به طور مطلق نمی‌تواند مخالفت‌ نماید.
ضمنا شوهر شخصاً نمی‌تواند به محل کار همسرش رجوع کرده و منع اشتغال وی را بخواهد و باید از طریق دادگاه دادخواست منع اشتغال زوجه را تقدیم و بعد از گرفتن حکم منع اشتغال زوجه آن را به محل کار زن برده و به طور قانونی وی را از کار کردن منع کند.
بنابراین مرد نمی‌تواند به صرف ادعا از اشتغال یا ادامه اشتغال همسرش جلوگیری به عمل آورد، بلكه در این مورد شوهر ابتدا باید به عنوان مدعی در دادگاه اقامه دعوی كند و بعد از اثبات منافی بودن شغل زن با مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن منع او را از دادگاه بخواهد.بدیهی است در این مورد اگر به تشخیص دادگاه اشتغال زن با مصالح خانوادگی یا حیثیات زن یا شوهر منافات نداشته باشد، مرد نمی‌تواند از آن جلوگیری كند.
هرگاه زن در هنگام ازدواج شاغل بوده و مرد با آگاهی از این موضوع با او ازدواج كرده یا اینكه اشتغال یا ادامه اشتغال همسر به‌طور صریح در ضمن عقد شرط شده باشد یا حتی اگر به‌طور ضمنی و بدون آن كه در عقد تصریح به عمل آمده باشد، در ضمن عقد شرط شده باشد، مرد نمی‌تواند از اشتغال زن جلوگیری كند، مگر در موارد زیر:
هرگاه مصلحت خانواده پس از عقد چنان تغییر كرده باشد كه عدم اشتغال همسر را ایجاد كند، مثل این كه مرد ادعا كند در هنگام عقد وضعیت شغلی او طوری بوده كه می‌توانسته خلاء ناشی از نبود همسر در منزل را شخصا پر كند ولی اكنون با توجه به تراكم مسئولیت‌های شغلی و لزوم حضور تمام وقت وی در محل كار، دیگر نمی‌تواند به جای همسر به ادامه امور منزل و تربیت فرزندان رسیدگی كند و این موضوع سبب اخلال در امور خانواده شده است.
دومین موضوعی كه مطرح می‌شود این است كه هرگاه پس از عقد چنان تغییری در یكی از عناصر اساسی حیثیت مرد (مثل میزان تحصیلات، وضعیت اجتماعی، پایگاه شغلی، میزان درآمد و وضعیت اقتصادی) ایجاد شده باشد كه اشتغال همسر با حیثیات امروز مرد یا خود زن منافات داشته باشد. در چنین مواردی به نظر می‌رسد شوهر بتواند با ادعای منافات‌داشتن اشتغال زن با حیثیات او از ادامه اشتغال همسر جلوگیری كند.
البته دست مرد برای محدودكردن زن بازاست. زیرا هیچ تعریف و قاعده خاصی برای منافی حیثیت بودن نداریم.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي است يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.