انسداد مجاری اشكی در نوزادان، علائم

سيستم اشكي از غده اشكي شروع مي‌شود كه كار آن توليد اشك مي‌باشد. غده اشكي در قسمت خارجي و بالاي حدقه (كاسه چشم) قرار دارد. كار اشك نرم كردن و ضدعفوني كردن چشم است و به عنوان يك سطح انكساري با قدرت بالا جهت بينايي چشم به كار مي‌رود. اگرچشمي فاقد اشك باشد، باعث خشكي چشم، زخم قرنيه و كاهش بنيايي مي‌شود. اشك بعد از توليد بايستي از طريق دو مجرا كه در قسمت داخلي پلك بالا و پائين قرار دارند، با پلك زدن وارد كيسه اشكي شود؛ سپس از طريق يك كانال وارد بيني شده و در بيني جذب مي‌شود.
 
علائم باليني
علائم انسداد مجاري اشكي به صورت اشك ريزش، ترشح آبكي در مواقعي همراه با ترشحات چركي، قرمزي چشم، قرمزي و تورم لبه پلك‌ها، كوچك شدن چشم‌هاست و در مواردي ممكن است همراه با بزرگ شدن كيسه اشكي و عفونت و يا آبسه كيسه اشكي باشد.
 
درمان جراحي

چون اكثر مواقع تا يكسالگي با درمان موضعي بهبود مي‌يابد، توصيه به درمان جراحي نمي‌شود، درمان جراحي شامل سونداژ (ميل زدن) است كه يك عمل ساده بدون عوارض بوده و ظرف مدت چند دقيقه قابل انجام مي‌باشد و اكثر مواقع اگر به موقع سونداژ شود، مجاري اشكي باز شده و مشكل اشك ريزش از بين مي‌رود.

 

در مواقع نادري ممكن است با يك بار ميل زدن بهبودي پيدا نكند و نياز به سونداژ مجدد و يا روش‌هاي تكميلي ديگري باشد؛ مثل گذاشتن لوله سيليكون داخل مجاري اشكي براي مدت چند ماه، گشاد كردن مجاري اشكي توسط بالن و در مرحله آخر اگر به روش‌هاي بالا جواب ندهد، توصيه عمل جراحي مي‌شود. در بعضي مواقع كه عفونت، شديد و علائم عفونت به خارج از اطراف كيسه سرايت كرده باشد، صبر كردن تا يكسالگي معنا ندارد و بايستي هر چه زودتر علاوه بر درمان عفونت كيسه اشكي ميل زدن (سونداژ) سريع انجام شود، چون عفونت‌هاي حاد كيسه اشكي مي‌تواند عارضه‌هاي وخيمي براي نوزاد يا كودك ايجاد كند.

تشخيص افتراقي
عفونت‌هاي ملتحمه، حساسيت‌هاي لبه پلك، جسم خارجي در قرنيه و آب سياه مادرزادي است كه در آب سياه مادرزادي علائم به صورت اشكريزش، ترس از نور، اندازه قرنيه بزرگ‌تر از حد طبيعي و در مواقعي همراه با كدورت قرنيه مي‌باشد.

 

علل ريزش اشك

توليد زياد اشك كه مي‌تواند تحريكي باشد؛ مثل اصابت جسم خارجي به چشم كه باعث تحريك و توليد اشك زياد مي‌شود و مجاري اشكي نمي‌تواند اشك زيادي را خارج كند؛ لذا اشك از درياچه اشكي كه در گوشه داخلي چشم قرار گرفته خارج و باعث اشك ريزش مي‌شود.

 

انسداد مسيرهاي خروجي اشك كه معمولاً اين انسداد در انتهاي مسير خروجي اشك ايجاد مي‌شود، در انتهاي مسير خروجي اشك يك دريچه وجود دارد كه معمولاً در 5 درصد نوزادان كه سالم و بموقع متولد مي‌شوند، باز نمي‌شود و مدت چند روز تا چند ماه بعد باز مي‌شود (اكثر مواقع بعد از تولد تا قبل از يكسالگي)؛ اما در مواقع نادري اين دريچه باز نمي‌شود و نياز به باز كردن دارد.

 
درمان غيرجراحي

در اكثر مواقع بدون درمان انسداد باز شده و اشك ريزش قطع مي‌گردد، اما اگر اشك ريزش همراه با عفونت باشد، استفاده از قطره‌‌هاي آنتي‌بيوتيك توصيه مي‌شود همراه با ماساژ كيسه اشكي روزي چهار بار و هر بار ماساژ چهار بار تكرار شود، طريقه ماساژ از قسمت داخلي و پايين تيغه بيني كانتوس داخلي به طرف پايين است كه با ايجاد فشار هيدرواستاتيك باعث باز شدن دريچه مي‌شود.

 

در اين مرحله مي‌توان كودك را تا يكسالگي تحت نظر گرفت. اگر تا اين مدت انسداد برطرف نشود، ميل زدن يا سونداژ توصيه مي‌گردد. در مواردي كه عفونت كيسه اشكي همراه با قرمزي و تورم كيسه اشكي و اطراف آن باشد، درمان اورژانسي لازم است و كودك بايستي بستري شود و درمان مناسب از طريق آنتي‌بيوتيك‌هاي تزريقي انجام گيرد.