حضانت فرزند، قانون چه می‌گوید؟

فارس: طبق ماده 1168 قانون مدني، حضانت و نگهداري فرزندان، حق و تكليف والدين است و تا زماني كه با هم زندگي مي‌كنند بايد طبق ماده 1104 قانون مدني كه عنوان مي‌دارد زوجين بايد بر اساس مباني خانواده در تربيت اولاد خود به يكديگر معاضدت كنند و در تربيت اولاد با يكديگر همكاري و معاضدت لازم را داشته باشند.

سرپرستي و نگهداري طفلي كه پدر و مادر او جدا از يكديگر زندگي مي‌كنند طبق ماده 1169 قانون مدني تا 7 سالگي با مادر و پس از آن با پدر است و فرقي نمي‌كند كه اين طفل پسر يا دختر باشد. چنانچه بعد از 7 سالگي در خصوص حضانت اختلافي بين پدر و مادر به وجود آيد دادگاه با رعايت مصلحت فرزندحضانت را به پدر يا مادر اعطاء مي‌كند.

حضانت مخصوص اطفال است و پس از رسيدن به سن بلوغ كه در دختران 9 سال و در پسران 15 سال تمام قمري است موضوع حضانت اطفال منتفي است و افراد بالغ با هر يك از والدين كه بخواهند باشند. مي‌توانند شخصاً اتخاذ تصميم كنند و درمورد ملاقات نيز چنانچه فرزند بالغ تمايلي به ملاقات يكي از والدين نداشته باشد الزام وي به انجام ملاقات موجه نيست.

طبق ماده 1170 قانون مدني، اگر مادر در مدتي كه حضانت طفل با اوست ديوانه شود يا شوهر ديگري كند حق حضانت با پدر خواهد بود. ماده 1171 قانون مدني نيز عنوان مي‌دارد در صورت فوت يكي از والدين حضانت طفل با شخصي است كه زنده است هر چند متوفي پدر باشد و براي فرزند قيم تعيين كرده باشد.

طبق ماده 1172 قانون مدني، پدر يا مادري كه حضانت طفل به عهده اوست نمي‌تواند از انجام آن امتناع كند ولي والدين مي‌توانند با توافق انجام حضانت را به عهده يكديگر محول كنند و اگر چنين توافقي صورت گيرد معتبر و قابل قبول خواهد بود. هر گاه در صورت عدم مواظبت يا انحطاط اخلاقي پدر يا مادري كه طفل تحت نظارت اوست سلامت رواني يا جسمي طفل دستخوش خطر قرار گيرد دادگاه براي حضانت طفل تصميم لازم را اتخاذ خواهد كرد. مواردي چون اعتياد به مواد مخدر، فساد اخلاقي، بيماري رواني، سوء استفاده از طفل، ضرب و جرح خارج از حد متعارف از جمله علائم انحطاط اخلاقي است.

در صورتي كه بر اثر طلاق يا هر علت ديگري والدين در يك منزل نباشند هر يك از والدين كه طفل تحت حضانت او نيست حق ملاقات با فرزند مشترك را دارد تعيين زمان و مكان ملاقات و ساير مسائل مربوط به آن بر مبناي توافق پدر و مادر است اما در صورت اختلاف دادگاه تعيين تكليف خواهد كرد. اگر زوجين هنگام طلاق با توافق حضانت را به زن واگذار كنند با ازدواج مجدد مادر اين حق سلب نمي‌شود ولي بنا بر قانون حضانت تا 7 سالگي با مادر است و اگر مادر ازدواج كند حضانت از او سلب مي‌شود و اگر پس از آن، از شوهر دوم طلاق بگيرد حق حضانت قبلي به او بر مي‌گردد.

در صورت فوت پدر، حضانت با مادر است و اگر مادر پس از فوت پدر ازدواج كند جد پدري نمي‌تواند حق حضانت را از مادر سلب كند. مادراني كه حضانت اطفال را بر عهده دارند بدون موافقت پدر اطفال نمي‌توانند آنان را از كشور خارج كنند مگر در موارد ضرورت كه در اين صورت با اجازه مقامات قضايي از باب ضرورت خروج اطفال بلامانع است. نفقه طفل در صورت حضانت مادر نيز با پدر است ولي مادر نمي‌تواند در قبال قبول حضانت و نگهداري از طفل در خواست اجرت كند.