خواص شیر مادر، همه چیز درباره آن

پشتوانه نامگذاري يک روز به نام تغذيه با شير مادر، سازمان بهداشت جهاني، يونيسف و بعضي از NGOهاي طرفدار تغذيه با شير مادر است؛ شروع نامگذاري اين روز، از سال 1990 ميلادي شروع شد که هر سال با يک شعار در اين مورد از سوي سازمان بهداشت جهاني برگزار مي‌شود.

در حالي که امروزه تمام کارشناسان از ارزش و اهميت شير مادر صحبت مي‌کنند، با وجود اين، بسياري از مادران به بهانه‌هاي مختلف از شيردادن به نوزاد که به قول خودشان پاره تن آنهاست، خودداري مي‌کنند؛ اين گروه از زنان از مضرات اقدام خود بي‌اطلاعند.

بدون شک، آگاهي، تحصيلات، کار، تعداد فرزند، رفاه اجتماعي و اقتصادي و تغذيه خانواده در اين تصميم مادران اثرات قابل توجهي دارد. درست است که در جامعه امروز ما، زنان نيز در عرصه فعاليت‌هاي اجتماعي، اقتصادي در حال کار و تلاشند و در واقع، نيمي از نيروي فعال و خلاق جامعه را تشکيل مي‌دهند و مجبورند در طول روز در محيط کار حاضر بوده و به ناچار از فرزند شيرخوار خود دور باشند، ليکن بايد تسهيلات ويژه شيردهي و حمايت از خانواده در مورد مادران شاغل اجرا گردد تا خلأ عاطفي و تغذيه‌اي طفل پر شود. با تمام مزايايي که شير مادر براي طفل دارد و با تمام تبليغاتي که در اين خصوص انجام مي‌شود، با اين حال آمار نشان مي‌دهد که تغذيه با شير مادر، دچار افت شديد و حتي در بين بعضي از خانواده‌ها به فراموشي سپرده شده است.

آثار تغذيه با شير مادر از تولد تا پايان عمر

احتمال مرگ کودکاني که از شير مادر تغذيه نمي‌کنند در شش ماه اول زندگي خود چهارده برابر کودکاني است که منحصرا از شير مادر تغذيه مي‌کنند. آغاز تغذيه کودک با شير مادر در روز بعد از تولد، خطر مرگ کودک را تا 45 درصد کاهش مي‌دهد. شير مادر، بخصوص در اولين روزهاي بعد از تولد کودک و نيز در ماه‌هاي بعد بسيار مهم و باارزش است، به گونه‌اي که هيچ غذاي ديگري نمي‌تواند جايگزين آن شود. اين شير براي رشد جسمي و تکامل مغزي طفل بسيار مؤثر است و حاوي موادي است که ضمن ايمن‌کردن طفل در برابر بيماري‌ها، ارتباط عاطفي بين مادر و کودک را محکم‌تر مي‌کند.

طفل شيرخوار، فقط در آغوش پرمهر مادر است که احساس امنيت مي‌کند و اين آرامش و امنيت، در رشد شخصيت و عواطف کودک تأثير بسزايي دارد. دکتر منصور بهرامي، متخصص بيماري‌هاي نوزادان و کودکان در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: شير مادر اثربخش‌ترين ماده بر سلامت نوزاد در بدو تولد است؛ تغذيه با شير مادر تاثير فراواني در کاهش بيماري‌هاي عفوني، اسهال و استفراغ و کاهش مرگ و مير نوزادان تا 20 برابر دارد؛ همچنين شير مادر عفونت‌هاي تنفسي را در نوزادان چهار برابر و احتمال ابتلا به همه بيماري‌هاي عفوني و در درجه دوم ابتلا به بيماري‌هاي غيرعفوني و در درجه سوم احتمال ابتلا به بيماري‌هاي سرطاني را کاهش مي‌دهد.

دکتر بهرامي، مي‌افزايد: اثربخشي شير مادر از بدو تولد شروع مي‌شود و تا پايان عمر، حتي در هوش و رفتار و کردار فرد قابل مشاهده است.

معجون

کلستروم يا همان آغوز که شير اوليه مادر در زمان به دنيا آمدن نوزاد است، مايع ايمني بخشي بسيار قوي‌ است که ساختن آن در بازار درست به همان شکل امکان‌پذير نيست و همچنين ساختن مشابه آن هم بسيار گران تمام مي‌شود. دکتر بهرامي با اشاره به اين‌که کلستروم يا آغوز، ماده عجيبي مثل معجزه‌گر است، مي‌گويد: اين ماده علاوه بر اين‌که ايمني بدن نوزاد را تامين مي‌کند، روده او را مثل آستري مي‌پوشاند و کساني که از شيردهي نوزادشان در ساعت اوليه تولد به هر دليلي خودداري مي‌کنند، نمي‌دانند که فرزندشان را از چه نعمت بزرگي محروم مي‌کنند.

از نظر غذايي شير مادر، مناسب‌ترين ترکيب را براي روده‌هاي نوزاد دارد و قند و چربي و پروتئين آن درست همان است که نوزاد به آن احتياج دارد.

نکته جالب ديگر که دکتر بهرامي به آن اشاره مي‌کند، اين که محققان با آزمايش‌هايي روي شير مادران مختلف، به اين نتيجه رسيده‌اند که شير هر مادر مناسب‌ترين شير براي نوزاد خودش است! يعني تا حدي ترکيبات شير مادران به نسبت نياز نوزاد خودشان ساخته شده است و ترکيب شير هر مادر متفاوت است و با توجه به نارس بودن کودک يا خيلي موارد ديگر اين ترکيب متناسب با نياز کودک تغيير مي‌کند.

هيچ شرکت سازنده شيرخشکي در دنيا نمي‌تواند ادعا کند که نزديک‌ترين ترکيب را به شير مادر ساخته است، زيرا علاوه بر موارد مطرح شده، ماده‌اي بيواکتيو در شير مادر است که اصلا قابليت خشک کردن و نگهداري ندارد، يعني آن ماده موجود در شير مادر به هيچ وجه در شيرخشک وجود ندارد.

شيردهي بعد از سزارين

شير دادن به نوزاد تازه متولد شده توسط مادراني که با سزارين نوزاد خود را به دنيا آورده‌اند، بسيار دردناک يا گاهي غيرقابل تحمل است، زيرا در اين گروه از مادران برش جراحي در ناحيه شکم وجود دارد که دردناک است و حداقل تا زماني که بخيه‌هاي جراحي جوش نخورده‌اند، اين درد همراه مادر خواهد بود.

اين گروه از مادران نمي‌توانند براحتي نوزاد تازه متولد شده را در آغوش بگيرند. همچنين اين مادران با تجويز پزشک خود از داروهاي مسکن براي غلبه بر درد ناحيه شکم استفاده مي‌کنند و در نتيجه خواب‌آلود هستند. اما توصيه به اين مادران اين است که سعي کنيد بلافاصله پس از عمل سزارين با يک مشاور شيردهي که در بيمارستان حضور دارد و مادران را راهنمايي مي‌کند، صحبت کنيد و از او کمک بخواهيد تا روشي به شما معرفي کند که بدون قرار دادن نوزاد روي ناحيه شکم خود بتوانيد به او شير دهيد. مادراني که زايمان طبيعي انجام مي‌دهند در ناحيه شکم مشکل خاصي ندارند و براحتي پس از زايمان مي‌توانند نوزاد خود را در آغوش بگيرند و او را بالا و پايين کنند، شايد اين نکته از کوچک‌ترين و در عين حال زيباترين مزيت‌هاي زايمان طبيعي بر زايمان سزارين باشد.

خوشبختانه روش زايمان (طبيعي يا سزارين) تاثير چنداني بر سرعت و کيفيت شيردهي ندارد. نکته مهم اين که اولين ساعات و روزهاي شيردهي براي نوزاد مهم است و اگر مادري که سزارين کرده است در اثر بيهوشي يا خواب آلودگي ناشي از داروهاي مسکن، اين فرصت را در اختيار نوزادش قرار ندهد به نوزاد آسيب زيادي مي‌رسد. گرچه ممکن است تغذيه با شير مادر پس از سزارين بسيار دردناک باشد، اما دريغ کردن شير مادر از نوزاد تازه متولد شده، عواقب جبران ناپذيري را به نوزاد تحميل خواهد کرد و مطمئنا اگر مادران عزيز با اين عواقب خطرناک بيشتر آشنا باشند، هرگز سعي نمي‌کنند که سلامت نوزاد خود را به خطر بيندازند و اين درد را با تدبيرهاي لازم، مانند مصرف داروهاي آرام‌بخش با تجويز پزشک متخصص و رعايت نکات مربوط به شيردهي و صبوري تحمل مي‌کنند.

مادران شيرده چه بخورند؟

شيردهي يکي از دوره‌هايي است که در آن بدن به انرژي و موادمغذي بيشتري نيازمند است. البته عادت‌هاي غذايي متعددي مي‌تواند بر حجم شير تاثير مثبت بگذارد و سلامت مادر و کودک را تضمين کند؛ در مقابل، خوردن برخي خوراکي‌ها حجم شير را کاهش مي‌دهد و عوارضي براي نوزاد دارد.

به گزارش سايت دکتر سلام تغذيه درست، نوشيدن مايعات و مصرف بعضي قطره‌هاي شير‌افزا مثل رازيانه مي‌تواند در ازدياد شير مادر کمک کند. بعضي از مادرها مايعاتي نظير ماءالشعير، آبميوه‌ و... استفاده مي‌کنند و از آنجا که اين نوع مايعات پر کالري هستند، در اغلب موارد با مصرف بيش از حد، مادرها دچار افزايش وزن مي‌شوند و وزنشان به آن حالت طبيعي بر نمي‌گردد، به عبارت ديگر آب از همه مايعات موثرتر است و در صورت مصرف مايعات ديگر بايد به ميزان کالري هم توجه کنند که مشکل اضافه وزن پيدا نکنند همچنين مادر بايد در مصرف غذاي بو دار مثل پياز، سير و... احتياط کند چون بو وارد شير مي‌شود.

قهوه، چاي و نوشابه‌هاي کولا‌دار به دليل کافئيني که دارند، باعث بي‌قراري و بي‌خوابي نوزاد مي‌شوند به همين دليل بهتر است مادران آنها را ننوشند و همين‌طور مصرف شکلات را به حداقل برسانند.

و اما توصيه‌هاي ديگر به مادران شيرده اين‌که مرکبات نخوريد؛ اين ميوه‌ها با اين‌که سرشار از ويتامين C هستند، باعث بي‌قراري نوزاد و حتي بروز دانه‌هاي قرمزي روي پوستش مي‌شوند به همين دليل بهتر است کمتر آنها را ميل کنيد و همچنين بهتر است در دوران شيردهي آلو مصرف نشود، چون اين ميوه خاصيت ملين دارد به همين دليل بهتر است مادران اين ميوه را هميشه در برنامه غذايي روزانه‌شان نداشته باشند.

جعفري ميل نکنيد، چون اين سبزي حجم شير را کم مي‌کند به همين دليل بهتر است در برنامه غذايي مادر نباشد و خوردن غذاهاي تند و ادويه‌دار، هم طعم شير را تغيير مي‌دهد و هم باعث بي‌قراري و نق‌زدن بي‌مورد نوزاد مي‌شود، به همين دليل توصيه مي‌شود غذاهايتان را با آبليمو طعم‌دار کنيد نه با ادويه فراوان.

گوشت بخوريد، همچنين بهتر است منابع غذايي حاوي امگا3 در اين دوران سهمي در رژيم غذايي داشته باشند، زيرا دريافت اين ماده مغذي به تکامل مغز و سيستم عصبي نوزاد کمک مي‌کند، بنابراين منابع آن که شامل انواع ماهي به خصوص ماهي آزاد و تن است، حداقل دو بار در هفته ميل کنيد.

در دوران شيردهي خانم‌ها به سه تا چهار واحد لبنيات نياز دارند؛ اين موادغذايي منابع پروتئين، کلسيم، ويتامين D و مايعات هستند. خوردن شير و ماست به وسيله مادر مي‌تواند مواد مغذي‌اي را به نوزاد برساند که به روند رشدش کمک مي‌کند.

جو از موادغذايي‌اي است که باعث آرامش مادر مي‌شود و به توليد شير کمک مي‌کند. اين ماده مغذي باعث ترشح هورمون اکسي‌توسين مي‌شود که در توليد شير دخيل است، بنابراين خوردن سوپ جو، نان جو و هر غذايي که از جو تهيه شده است، توصيه مي‌شود.

شيردهي و سلامت روحي مادران

وزارت بهداشت معمولا شيردهي را به دليل فوايد بسيار زيادي که براي نوزاد و مادر دارد، به مادران توصيه مي‌کند، اما تاثيرات احساسي آن معمولا ناگفته مي‌ماند. امروزه در کشور ما انتخاب بين شير مادر و شيرخشک براي نوزادان يک تصميم‌گيري شخصي است. استرس زندگي کردن با نوزادي که مدام بيمار مي‌شود يا نبود پيوند خاصي که شيردهي بين مادر و فرزند ايجاد مي‌کند، معمولا در اين فرآيند تصميم‌گيري ناديده گرفته مي‌شود.

شيردهي فوايدي بسيار بيشتر از تغذيه مطلوب و محافظت در برابر بيماري‌ها دارد؛ شيردهي رابطه‌اي عميق و خاص بين مادر و فرزند ايجاد مي‌کند و مادري که به فرزند خود شير نمي‌دهد، براي ايجاد آن بايد خيلي بيشتر تلاش کند، مکيدن پستان توسط نوزاد، محيط هورموني خاصي براي مادر ايجاد مي‌کند؛ پرولاکتين، هورمون شيرساز، آرامش خاصي در مادر ايجاد مي‌کند همين‌طور، مادران شيرده واکنش خفيف‌تري به آدرنالين نشان مي‌دهند.

سنجش اين تاثير آرامش‌بخش در جامعه‌اي که ارزش و فوايد شيردهي در آن بتدريج اهميت خود را از دست مي‌دهد، کمي دشوار مي‌شود. بتازگي مادران جوان براي راحتي خود فوايد شيردهي را ناديده مي‌گيرند و يکي از دلايل آن نيز سهولت تهيه انواع شيرخشک و غذاهاي کمکي مختلف است.

افسردگي بعد از وضع‌حمل پديده‌اي شايع در مادران است و معمولا با نبود حمايت و پشتيباني لازم و حس تنهايي تشديد مي‌شود، نقش شيردهي در تحولات احساسي پس از وضع‌حمل به خوبي مورد تحقيق قرار نمي‌گيرد، اما مادران شيردهي که دچار افسردگي مي‌شوند نيز به اندازه مادران ديگر نياز به درمان دارند.

اين مادران چالشي خاص براي متخصصان هستند؛ ازآنجا که داروها ممکن است وارد شير مادر شود، بسياري از پزشکان باور دارند که ايمن‌ترين راهکار براي اين دسته از مادران از شير گرفتن نوزاد است، اما در بيشتر موارد افسردگي، زنان اگر به شيردهي خود ادامه دهند، حالشان بهتر خواهد شد.

متاسفانه در بعضي موارد پزشکان از مادران مي‌خواهند براي استفاده از داروهاي ضدافسردگي، فرزند خود را از شير بگيرند. اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد داروهاي ضدافسردگي مختلفي وجود دارند که تاثير بسيار ناچيزي بر نوزادي که از شير مادر تغذيه مي‌کند مي‌گذارند، مادري که احساس مي‌کند رابطه مراقبتي او با فرزندش تنها کار درستي است که انجام مي‌دهد مي‌تواند با مصرف اين داروها به شيردهي خود ادامه دهد و اين شيردهي علاوه بر تمام فوايدي که براي نوزاد و مادر عنوان شد باعث کاهش و در مواردي بهبود و درمان افسردگي در مادران مي‌شود.

تاثير بر سلامت جسمي مادران

شايد کمتر کسي باشد که از فوايد شيردهي براي نوزادان آگاه نباشد، اما فوايد بي‌شمار آن براي مادران معمولا ناديده گرفته مي‌شود. از تاثير هورمون اکسي‌توسين بر رحم مادر گرفته تا فوايد احساسي آن.

دکتر ناهيد عزالدين زنجاني، مدير عامل انجمن ترويج تغذيه با شير مادر، درگفت‌وگو با چارديواري با اشاره به اين‌که يکي از رازهاي شيردهي اين است که به همان اندازه که براي نوزاد فايده دارد، براي مادر نيز مفيد است، مي‌گويد: توليد شير نه تنها فرآيند فيزيولوژيک طبيعي که با بارداري شروع مي‌شود را ادامه‌دار مي‌کند، بلکه فوايد کوتاه و بلند‌مدت بسيار زيادي نيز بر سلامت مادر دارد، اما معمولا بر اين مسائل در جلسات مشاوره پيش از زايمان تاکيدي نمي‌شود و والدين نيز معمولا از آن غافل هستند.

دکتر عزالدين مي‌افزايد: تا زماني که مادري بدون جايگزين کردن شيرخشک، غذاهاي کمکي و از اين قبيل، به فرزند خود شير دهد، برگشت عادت‌ ماهانه او به تعويق مي‌افتد. برخلاف مادراني که به فرزند خود شيرخشک مي‌دهند که معمولا بين شش تا هشت هفته بعد از وضع‌حمل عادت‌ماهانه‌شان برمي‌گردد، مادراني که شيردهي مي‌کنند، تا ماه‌ها قاعده نمي‌شوند. اين وضع اين فايده را براي مادران دارد که بين بارداري‌ها فاصله مي‌اندازد.

ميزان آهني که بدن مادر براي توليد شير استفاده مي‌کند، بسيار کمتر از ميزاني است که او با خونريزي ماهانه از دست مي‌دهد. فايده آن مي‌تواند کاهش کم‌خوني ناشي از فقر آهن در مادران شيرده در مقايسه با مادراني که به فرزندشان شيرخشک مي‌دهند، باشد.

در مورد باروري نيز مي‌توان گفت که قاعده نشدن ناشي از شيردهي يک روش جلوگيري از بارداري بسيار عالي با 98 تا 99 درصد پيشگيري از بارداري در شش ماه اول بارداري به حساب مي‌آيد. اين مساله به بقاي مطلوب هر نوزاد و ريکاوري جسمي مادر بين بارداري‌ها کمک مي‌کند. در مقابل، مادراني که از شيرخشک براي فرزندانشان استفاده مي‌کنند بايد شش ماه پس از بارداري شروع به استفاده از يکي از روش‌هاي جلوگيري از بارداري کنند.

البته فوايد شيردهي فقط به تاثيرات کوتاه‌مدتي که بلافاصله پس از وضع‌حمل شروع مي‌شود، ختم نمي‌گردد، بلکه شامل متابوليسم مطلوب، کاهش خطر ابتلا به سرطان‌هاي مختلف از جمله سرطان پستان و تخمدان مي‌شود و همين‌طور شواهد نشان مي‌دهد که اين مادران کمتر افسردگي بعد از زايمان را تجربه مي‌کنند.

وي مي‌افزايد: توليد شير يک فرآيند متابوليک فعال است که به 200 تا 500 کالري در روز نياز دارد. مادري که به فرزند خود شيرخشک مي‌دهد، براي سوزاندن اين مقدار کالري، بايد سه دور يک استخر را شنا کرده يا يک ساعت روي شيب دوچرخه‌سواري کند. مشخص است که مادران شيرده راحت‌تر مي‌توانند اضافه‌وزن دوران بارداري را پايين بياورند. تحقيقات تائيد مي‌کند که مادراني که شير نمي‌دهند نسبت به مادراني که شير مي‌دهند، وزن کمتري پايين مي‌آورند.

نتيجه تحقيقات نشان مي‌دهد براي مادراني که در طول دوران بارداري خود ديابت داشته‌اند هم اهميت زيادي دارد. بعد از وضع‌حمل، مادراني که سابقه ديابت بارداري دارند و شير مي‌دهند، قندخون پايين‌تري نسبت به مادراني که شير نمي‌دهند، دارند. براي اين دسته از مادران که هنوز در خطر ابتلا به ديابت هستند، کاهش‌وزن مطلوب ناشي از شيردهي موجب کاهش خطر ابتلا به ديابت در سال‌هاي بعدي زندگي‌شان خواهد شد.

دکتر عزالدين همچنين با اشاره به اين‌که عنصر مهم ديگر در توليد شير، کلسيم است، مي‌گويد: از آنجا که زنان موقع شيرسازي کلسيم از دست مي‌دهند، برخي متخصصان تغذيه به اشتباه تصور مي‌کردند که زناني که شيردهي مي‌کنند زودتر به پوکي‌استخوان مبتلا مي‌شوند، اما تحقيقات اخير نشان داده است که تراکم‌استخوان زنان بعد از شير دادن به فرزند خود به وضع قبل يا حتي بالاتر از آن برمي‌گردد.

در درازمدت، شيرسازي استخوان‌هاي آنها را قوي‌تر کرده و خطر پوکي‌استخوان را کاهش مي‌دهد. در واقع، تحقيقات و مطالعات اخير تائيد مي‌کند احتمال ايجاد شکستگي لگن در زناني که شيردهي نکرده‌اند، پس از يائسگي بيشتر است.

خداحافظي با شير مادر

زودهضم‌تر از شيرخشک است، سيستم ايمني کودک را تقويت کرده، از عفونت پيشگيري مي‌کند و باعث ارتقاي سلامت کودک مي‌شود و سرشار از آنتي‌بادي است. در آغوش گرفتن کودک و تماس جسمي با مادر هنگام شيردهي نيز احساس راحتي و امنيت رواني در او ايجاد مي‌کند. بررسي‌ها نشان داده ضربان قلب، استرس و فشار خون کودک نيز در زمان شيردهي کاهش پيدا مي‌کند، اما پرسش مهم اين که مناسب‌ترين زمان براي پايان شيردهي چه زماني است؟

دکتر ناهيد عزالدين در اين باره مي‌گويد: بهتر است کودکان تا پايان دو سالگي شير مادر بخورند، اما اهميت تغذيه با شير مادر در سال اول بيشتر است؛ به عبارت ديگر اولويت در سال اول، شير مادر و در سال دوم غذاست. بچه‌ها در سال دوم زندگي بايد بيشتر غذا بخورند. بچه‌هايي که بالاي يک‌سال دارند و زياد شير مادر مي‌خورند، خوب غذا نمي‌خورند.

به طور کلي بچه در سال دوم علاقه دارد بيشتر شير بخورد تا غذا و مادران بايد به اين موضوع توجه داشته باشند که در سال دوم غذا اولويت اول است و شير در اولويت دوم قرار دارد. براي از شيرگرفتن کودک مي‌توانيد بتدريج او را از شير بگيريد. براي اين کار ابتدا بايد بررسي کنيد در روز چند بار شير مي‌خورد و بتدريج هر روز يک وعده‌اش را حذف کنيد. مثلا روز اول يک وعده صبح و روز بعد يک وعده بعدازظهر را کم کنيد تا بتدريج کودک به کم خوردن و سپس نخوردن شير عادت کند؛ اين کار ممکن است يک تا دو ماه طول بکشد.

اين تصور که از شيرگرفتن باعث وابستگي بيشتر مي‌شود درست نيست، اين‌که برخي کودکان بيش از حد به مادر وابسته مي‌شوند، معمولا علت‌هاي ديگري دارد و به شيردهي ارتباطي ندارد. کودکاني که از نظر سرشتي، کودکان وابسته و مضطربي هستند و لحظه‌اي از مادر جدا نمي‌شوند و نمي‌توانند در کنار فرد ديگري از فاميل مثل پدر يا مادربزرگ آرامش بگيرند، ممکن است علائمي از اضطراب و وابستگي را نشان دهند يا اگر مادر خيلي حمايتگر، وسواسي، کنترل‌کننده و نگران باشد رفتارهايي انجام دهد که کودک را به خود وابسته کند، در چنين شرايطي ممکن است از شير گرفتن کودک سخت‌تر و طولاني‌تر شود. به هر حال هر زمان کودک را از شير بگيريم يکي، دو هفته مادر و کودک استرس خواهند داشت، اما تجربه نشان داده که همه مادران توانسته‌اند از عهده اين مسئوليت برآيند. مدتي پس از قطع شيردهي ممکن است خواب و اشتهاي کودک دچار اختلال شود و مادر بايد صبر و بردباري داشته باشد، چون مادر نيز در زمان از شير گرفتن کودک، دچار مشکلاتي مي‌شود، ممکن است از نظر جسمي سينه‌هايش بزرگ و دردناک شود و از نظر رواني جدايي از کودک و ترک عادت دو سال شيردهي برايش سخت باشد، اما در کل به دليل فشار رواني نبايد از شير گرفتن کودک به تعويق بيفتد، پايان‌دادن به شيردهي يک فاز تغيير است که هم براي کودک و هم براي مادر استرس ايجاد مي‌کند، اما اگر مادر در رفتارش ثبات داشته باشد معمولا بعد از يکي، دو هفته موفق مي‌شود اين کار را انجام دهد.

چند نکته مهم

شير مادر در روزهاي اول تولد نوزاد کم است، البته مادران هم بايد به اين نکته توجه داشته باشند که در اين مدت هم نوزاد احتياج کمتري به شير دارد؛ شير مادر در روزهاي اول آغوز ناميده مي‌شود که براي نوزاد ضروري است، بنابراين تغذيه نوزاد را بلافاصله بعد از زايمان و با آغوز شروع کنيد و ادامه دهيد. تداوم شيردادن به نوزاد با فواصل کوتاه مهم‌ترين عامل ترشح و افزايش شير مادر است، بنابراين به هيچ عنوان نبايد به نوزاد شيرخشک داد، مگر در موارد استثنايي که بايد حتما توسط پزشک توصيه شود؛ بهترين راه براي تشخيص کافي بودن شير مادر، افزايش وزن و قد شيرخوار بر اساس منحني رشد است که فقط با مراجعه به پزشک کودکان و با بررسي رشد ماهانه شيرخوار اين کار ميسر است.

نوزاد در روزهاي اول تولد کمي وزن از دست مي‌دهد. اين پديده طبيعي است و نبايد آن را به حساب کمبود شير مادر گذاشت.

اگر شير مادر درجه حرارت مناسب داشته باشد از آلودگي عاري است و ميزان ابتلا به آسم و آلرژي را در شيرخوار کاهش مي‌دهد و آسودگي رواني و رشد عاطفي نوزاد را تامين مي‌کند همين‌طور موجب افزايش ارتباط بين مادر و کودک مي‌شود. نکته ديگر براي مادران شيرده اين‌که از شيردهي در حالت خوابيده خودداري کنيد و حتما نوزاد را در آغوش گرفته و به او شير دهيد. مادران توجه کنند که کليد موفقيت در شيردهي اعتماد به نفس است و به وجود آمدن احساس نياز به شيردهي نياز به تصميم و تعهد مادر دارد.