زایمان و مراقبت‌ های پس از آن (2)

کودک سالم: مراقبت‌های پس از زایمان را باید بلافاصله پس از تولد نوزاد شروع کرده و تا زمانیکه بدن مادر به حالت پیش از بارداری بازگردد ادامه داد. این دوره حدود شش الی هشت هفته طول می‌کشد. در دوران پس از زایمان، مادر شاهد تغییرات فیزیکی و روانی زیادی خواهد بود. در مطلب قبلی به موضوع استراحت پس از زایمان پرداختیم. در ادامه موارد دیگر را بررسی می کنیم.
در طول دوران بارداری و پس از آن زایمان، بدن مادر تغییرات زیادی می‌کند. در نتیجه پس از تولد نوزاد، بدن مادر به زمان کافی برای بازسازی خود نیاز دارد. علاوه بر استراحت، تغذیه عامل دیگری است که در سرعت بهبود بدن و بازگشت آن به حالت طبیعی بسیار موثر است.
وزنی که در دوران بارداری به مادر اضافه شده است، پس از تولد نوزاد باعث می‌شود مادر انرژی بیشتری داشته باشد. اما مادران باید به تغذیه خود توجه ویژه‌ای داشته باشند تا علاوه بر حفظ سلامت خود، بتوانند از نوزاد خود نیز به خوبی مراقبت کنند. معمولا توصیه‌های متخصصان تغذیه برای مادرانی که از شیر خود فرزندشان را تغذیه می‌کنند با مادرانی که از شیر خشک کمک می‌گیرند تفاوت چندانی ندارد.

اما اکثر آنها معتقدند که مادرانی که فرزندشان از شیر خودشان تغذیه می‌کند باید هر گاه احساس گرسنگی می‌کنند چیزی بخورند. اما از نظر اینکه چه مواد غذایی باید در رژیم غذایی مادران وجود داشته باشد، باید به نکات ویژه‌ای دقت داشت. به طور کلی چند گروه باید حتما در برنامه غذایی روزانه مادران وجود داشته باشد كه عبارتند از:
سبزیجات: هر چه تنوع سبزیجات در رژیم غذایی بیشتر باشد، بهتر است. سبزیجات علاوه بر اینکه ویتامین‌ها و مواد معدني ضروری برای بدن را فراهم می‌کنند، دارای فیبر زیادی نیز هستند و باعث می‌شوند فرد دیرتر احساس گرسنگی کند.
در نتیجه برای مادرانی که قصد کاهش وزن دوران بارداری خود را دارند گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
میوه‌ها: هر عدد میوه را می‌توان یک وعده محسوب کرد. هر چه تعداد وعده‌های مصرف میوه بیشتر باشد، انرژی بیشتری برای بدن فراهم می‌شود. قند طبیعی موجود در میوه در سرحال ماندن مادر و بازیابی انرژی او تاثیر زیادی دارد.
لبنیات: لبنیات شامل شیر و مشتقات آن می‌شود. بهتر است از لبنیات بدون چربی یا کم‌چرب استفاده شود. این نوع لبنیات، علاوه بر اینکه از افزایش وزن جلوگیری می‌کنند، حاوی کلسیم بیشتری نیز هستند و کلسیم آنها بهتر جذب می‌شود.
غلات: گندم، برنج، جو، ذرت و سایر انواع غلات باید حتما بخشی از رژیم غذایی روزانه را تشکیل دهند.
پروتئین: همه ما می‌دانیم که بهترین مصادیق پروتئین، گوشت، خصوصا گوشت قرمز است. اما باید از مصرف گوشت‌های چرب خودداری کرد. همچنین می‌توانید برای ایجاد تنوع بیشتر، از سایر منابع پروتئین نظیر محصولات دریایی، مغزها، دانه‌ها و حبوبات استفاده کنید.
چربی‌ها جزء گروه‌های غذایی نیستند اما برخی روغن‌ها، مانند روغن انواع دانه‌ها، حاوی مواد مغذی مفیدی برای بدن هستند و مصرف آن بلامانع است. اما چربی‌هایی نظیر چربی حیوانات، چربی‌های جامد هستند و باید از مصرف آنها پرهیز کرد.
در کنار مصرف مواد غذایی ضروری، مادران شیرده بايد مایعات بیشتری نیز مصرف کنند. بسیاری از مادران شیرده دچار تشنگی مفرط می‌شوند. سعی کنید همیشه لیوانی آب، آب میوه یا شیر در کنارتان باشد تا با مصرف آنها، علاوه بر رفع تشنگی، به نیاز بدنتان به ویتامین‌ها یا کلسیم نیز پاسخ دهید.
اما اقداماتی نظیر کاهش مصرف مواد غذایی چرب و آماده و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به کاهش وزن تدریجی و سالم کمک کند. ورزش نیز با توصیه و راهنمایی پزشک اقدامی موثر و مفید است.
هرچند که بسیاری از مادران دوست دارند پس از زایمان وزن خود را کاهش دهند و به وزن پیش از بارداری بازگردند، اما رژیم‌های غذایی غیر اصولی و شدید هم برای سلامت مادر خطرناک است هم برای سلامت نوزاد (اگر مادر از شیر خود فرزندش را تغذیه می‌کند). توجه داشته باشید همانطور که وزن مادر در طول چند ماه افزایش یافته است، برای کاهش این وزن نیز به مدتی طولانی نیاز است و نمی توان این وزن را سریعا به حالت اول بازگرداند.