شپش سر کودکان، علائم تا راهکار

اگر دانه‌های سفیدرنگی را به‌صورت چسبیده به تارهای موی سر کودکان مشاهده کردید که مانند شورۀ سر قابل جدا شدن بود، به شپش سر مشکوک شوید. با دیدن این بیماری ناراحت نشوید، زیرا درمان آن بسیار ساده است. پیش از تماس با دکتر، به مدرسۀ فرزندتان مراجعه کنید تا در مورد شیوع شپش سر بین سایر دانش آموزان اطلاعاتی به دست آورید. برخی از والدین به‌محض اطلاع از وجود شپش سر بین همکلاسی‌های فرزندشان عصبانی شده و با مدیر تماس می‌گیرند و از او می‌خواهند که سر دانش آموزان به‌طور روزانه بازرسی شود. برخی دیگر خواهان تشکیل جلسۀ اضطراری انجمن اولیا و مربیان می‌شوند.

علت‌های بیماری

شپش بیضوی شش پایی که روی موی سر یافت می‌شود، پدیکولوس کاپیتیس نامیده می‌شود. رنگ این شپش سفید – طوسی بوده و دو میلی‌متر طول دارد. انتقال آن از شخصی به شخص دیگر، از طریق تماس مستقیم سر و یا استفادۀ مشترک از کلاه، تل سر، شانه و برس است. تخم این حشره می‌تواند به مدت یک هفته در روی پارچه و لباس و قالی و موکت زنده بماند، اما این مدت برای شپش فقط دو روز است.

نشانه‌های بیماری

کودکانی که دارای یک تا پنج شپش سر هستند، در ناحیۀ سر احساس خارشی خفیف می‌کنند. اگر موی سر کودک را به‌دقت بازرسی کنید، می‌توانید تخم‌های سفیدرنگی را که به تار مو چسبیده است، مشاهده کنید. این تخم‌ها شبیه به شورۀ سر هستند و به‌طورمعمول، بیشتر در ناحیۀ پایینی پس سر یافت می‌شوند.

چنانچه شدت آلودگی زیاد باشد، شپش‌ها را درحالی‌که روی پوست سر می‌خزند، می‌بینید. برای تشخیص قطعی و تجویز شامپوی مناسب، کودک را نزد پزشک ببرید.

اگر تخم‌های چسبید به موی سر، حدود یک سانتیمتر از پوست سرفاصله داشته باشند، زمان حضور آن‌ها روی موی سر، دست‌کم دو هفته است. پس از مصرف شامپوی ضد شپش، تخم‌ها نیز کشته‌شده و با شانه کردن به‌راحتی از موی سر جدا می‌شوند.

پیشگیری و کنترل بیماری

چنانچه کودک به شپش مبتلا است، او را از مدرسه و فعالیت اجتماعی دور نگه‌دارید تا زمانی که از شامپوی درمانی استفاده کند. تخم‌هایی که پس از مصرف شامپو روی سر وجود دارند، زنده نبوده و خطری ندارند. مراقبت مدارس در یافتن شپش سر و یادآوری به والدین، برای درمان فرزندانشان بسیار ضروری است.

برای درمان شپش سر شامپوهای گوناگونی وجود دارد. طول دورۀ درمان دو هفته است، اما برخی پزشکان یک هفته بعد، بار دیگر دورۀ درمانی را تکرار می‌کنند. پس از درمان بیماری، وسایلی چون روسری، کلاه، شال‌گردن، شانه، برس سر، ملحفه‌ها و روبالشی‌های او نیز باید با آب گرم و شامپوی ضد شپش شسته شوند. این اقدامات از بروز دوبارۀ بیماری جلوگیری می‌کند.

والدین چه کمکی می‌توانند بکنند

- در صورت مشاهدۀ خارش سر، به‌دقت آن را برای یافتن شپش و یا تخم، بازرسی کنید. چنانچه نمی‌توانید این کار را انجام دهید، به پزشک مراجعه کنید.

- در صورت تشخیص شپش سر، هیچ‌گاه شرمسار نشوید. شپش سر حتی در خانواده‌هایی که بسیار تمیز و بهداشتی هستند نیز دیده‌شده است، زیرا سرایت آن بسیار ساده و سریع است. بنابراین داشتن شپش سر نمی‌تواند دلیل رعایت نکردن نکات بهداشتی توسط خانواده باشد.

- درمان شپش سر بسیار ساده است. پس از یک‌بار استفاده از شامپوی ضد شپش، می‌توانید کودک را به مدرسه بفرستید.

- کلاه، روسری، شانه، شال‌گردن و تل سر کودک را با آب گرم شستشو دهید.

- با معلم فرزندتان برای آگاهی از شیوع شپش سر در مدرسه تماس بگیرید.

پزشک چه کمکی می‌تواند بکند

- معاینۀ سر برای مشاهدۀ تخم یا شپش سر، با استفاده از ذره‌بین یا میکروسکوپ

- تجویز شامپو

- نوشتن یادداشت برای مدرسه مبنی بر تأیید درمان کودک

- معاینۀ سر سایر افراد خانواده و توصیه‌های بهداشتی درزمینۀ پیشگیری از بیماری

- توصیه به استفادۀ دو بار از شامپو، یک هفته بعد از دورۀ درمانی به مدت دو هفته