چاقی کودکان ارثی است؟

روزنامه کیهان: كودك چاق از جانب همسالانش مورد تمسخر قرار می گیرد، روشن شده است كه كودكان كودكستانی ترجیح می دهند. اندازه بدنشان در حد نرمال باشد.

در این نوشته مختصر سعی شده است سه موضوع مهم فربهی در كودكان بررسی و از زوایای مختلف به آن پرداخته شود، با نگاهی اجمالی به كتابهای پرفروش رژیم غذایی، برنامه آگهی های تجاری كاهش وزن، در دسترس بودن و فراوانی قرصهای رژیم غذایی و عمومیت رژیمهای كم كردن وزن همگی گواهند كه این بحث از اهمیت بالایی برخوردار است و جا دارد كه مبسوط به آن پرداخته شود.

علتهای چاقی در كودكان

۱) ژنتیك

بعضی روانشناسان عقیده دارند چاقی كودكان ژنتیكی است و ژن چاقی از والدان به فرزندان منتقل می شود. پژوهشگران در آزمایشها و تحقیقات متعددی به این نتیجه رسیده اند كه عوامل متعدد دیگری نقش دارند كه به بعضی پرداخته می شود.

پروزنی در دوران كودكی با پروزنی مراحل بعد زندگی نیز در ارتباط است از نظر آماری ۸۰ درصد كودكان پروزن بین ۱۰ الی ۱۳سال داشتند در سن ۲۶ تا ۳۵سالگی نیز هنوز پروزن بودند ]نمونه ای كه آبراهام (Abraham) و نوردیسك (Novdsiek) مورد مطالعه قرار دادند[ افزون بر آن، احتمال بیشتری می رود كه والدین پروزن كودكان پروزن داشته باشند.

۲) زیاده روی در خوردن

 زیاده روی در خوردن مواد انرژی زا اضافه شدن وزن ناشی از زیاده روی در خوردن مواد پركالری یا مصرف ناكافی كالری در فعالیتهای روزانه است.

۳) فعالیت های اندك روزانه

میزان فعالیت كودكان پروزن نیز می تواند متفاوت باشد، پژوهشگران پی بردند كه نوزادان پروزن نسبت به كودكان معمولی تحرك كمتری دارند. زمانی كه هم از نوجوانان، یا از والدان آنها مورد میزان فعالیتشان سؤال می شود، می بینیم كه فعالیت نوجوان فربه نسبت به همسالان خود كمتر است.

۴) یادگیری اجتماعی و رفتارهای عملی خانواده در چاقی و فربهی

پژوهشگران به تفاوتهای میان رفتارهای مربوط به خوردن و فعالیت، در كودكان پر وزن و كودكان غیر پروزن توجه كرده اند. مشاهداتی كه از كودكان مدرسه ای به عمل آمده است نشان می دهد كه رفتارهای خوردن كودكان پروزن، با همسالان نرمال تفاوت دارد.

معمولا دیده شده است كه كودكان پروزن هنگام خوردن كمتر مكث می كنند. در یك فاصله زمانی لقمه بیشتری گاز می زنند، اما لقمه را كمتر می جوند، در نتیجه سرعت آنان در خوردن بیشتر است.

تصور می شود كه مشكلات خوردن و فعالیت نكردن نیز مانند هر رفتار دیگری آموخته می شود كودكان نحوه خوردن والدان و اطرافیان خود را می بینند و از آن تقلید می كنند و این سبك خوردن در آنها تقویت می شود.

خوردن همچنین با لذت آنی تقویت می شود، در حالی كه پی آمدهای منفی اضافه وزن پس از چندی خود را می نمایاند. خوردن ممكن است با محركهای جسمی یا اجتماعی به شدت پیوند داشته باشد، زیرا در برخی موقعیتها تقریبا به صورت خودكار در می آید. افزون بر آن برخی از مردم می آموزند برای غلبه بر حالتهایی نظیر خستگی و اضطراب به خوردن پناه ببرند.

درمان چاقی به شیوه یادگیری اجتماعی در پی آن است كه این الگوهای آموخته شده را از بین ببرد و الگوهایی با سازگاری بیشتر جایگزین كند.

مشكلات چاقی

ناراحتی های روحی و روانی

ناراحتی های استخوانی

اختلال در گردش خون

انسداد دریچه های قلب

كودك چاق از جانب همسالانش مورد تمسخر قرار می گیرد، روشن شده است كه كودكان كودكستانی ترجیح می دهند. اندازه بدنشان در حد نرمال باشد. آنان از افراد چاق بدشان می آید (لونر lerner و شرودر schroder، ۱۹۷۱) یافته های پژوهشگران حكایت دارد كودكان چاق در خودشناسی ضعف دارند و نسبت به كودكان گروه كنترل دارای مشكلات روانی بیشتری هستند.

راه حل ها

اطلاعاتی درباره موادغذایی و تبعات آنها به كودكان و والدان ارائه شود.

محدودیتهایی در استفاده از غذاهای پركالری ایجاد شود.

در رفتارهای عملی خوردن و تهیه غذا تغییرات لازم صورت بگیرد.

افزایش مصرف انرژی از طریق فعالیتهای روزانه و گنجاندن برنامه تمرینهای ویژه

شناسایی نكات راهنما كه شامل محركهای خارجی و انگیزه های درونی مربوط به پرخوری یا فعالیت ناكافی است.

پاداش دادن به كودكان و تشویق آنها

در عین حال روانشناسان توافق دارند كه هنوز باید در مورد كاهش وزن و حفظ آن بررسی بیشتری صورت بگیرد.