هوای گرم

واحدهای پولی آسیا

چابک‌ترین اقتصادهای جهان، دارای بیشترین واحد‌های پولی زیر ارزش واقعی هستند.

رهبران بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان در ماه گذشته در نشست G۲۰ در پیتسبورگ در مورد همکاری‌هایی برای جلوگیری از عدم توازن جهانی که سبب تشدید بحران مالی می‌گردد، توافق کردند. با اینکه حرف زدن هزینه‌ای برای آنها نداشت با این حال آنها در مورد نرخ ارز حتی صحبت هم نکردند.

یکی از بزرگ‌ترین تناقضات اقتصاد جهانی امروز این است که حال اکثر واحدهای پولی اقتصادهای نوخاسته آسیایی که جهش سریع‌تری نسبت به هر ناحیه دیگری در جهان دارند (فاصله میان میانگین نرخ رشد کشورهای آسیایی و کشورهای توسعه یافته امسال به بالاترین حد خود خواهد رسید) از سال ۲۰۰۸ دچار کاهش ارزش بوده است.

با توجه به بسیاری از اندازه‌گیری واحد‌های پولی، واحد پولی کشورهای آسیایی در جهان دارای کمترین ارزش‌گذاری زیر ارزش واقعی هستند. چین - سریع‌ترین اقتصاد جهانی - را در نظر بگیرید. در سه سال منتهی به جولای ۲۰۰۸ یوآن در برابر دلار ۲۱درصد رشد داشت، اما در ۱۴ ماه گذشته تغییری نسبت به دلار نداشته است. در نتیجه ارزش وزن تجاری یوآن از ابتدای سال تقریبا ۱۰‌درصد کاهش یافته است. در جولای موریس گلدشتاین و نیکولاس لاردی دو محقق از موسسه پترسون تخمین زدند که یوآن ۱۵ الی ۲۵‌درصد کم ارزش‌گذاری شده است. به نظر می‌رسد که واحد‌های پولی کوچک‌تر آسیایی به مقدار بیشتری کم ارزش‌گذاری شده باشند. صندوق بین‌المللی پول در مارس واحد پولی کره جنوبی را ۴۱‌درصد زیر ارزش واقعی بازار برآورد کرد.

این حقیقت که دولت جدید ژاپن اجازه افزایش ین در برابر دلار را - اگرچه اقتصاد ضعیف‌تری دارد - خواهد داد، مخالف مسیر منطقه به نظر می‌رسد. بعد از صحبت‌های هیروشی فوجی، وزیر مالی جدید ژاپن که مطرح کرد دولت ژاپن از رشد طبیعی ین جلوگیری نمی‌کند، ین از سال گذشته ۱۸‌درصد بالا رفته است و در ۲۸ سپتامبر به بالاترین رقم خود در ۸ ماهه گذشته رسید.

اما فریادهای ممتد صادرکنندگان ژاپنی و این ادعا که دولت ژاپن علاقه‌مند به سیاست ین قدرتمند است، نباید ما را به بیراهه ببرد. آقای فوجی علاقه‌مندی خود به ین قدرتمند را حاشا کرد و هنوز ین نسبت به معیارهای علمی پایین‌تر از ارزش واقعی خود است و ارزش وزن تجاری حقیقی آن از ژانویه به میزان ۷‌درصد سقوط کرده و به زیر میانگین خود در ۱۵ سال گذشته رسیده است.

به غیر از ژاپن، دولت‌های دیگر آسیایی مجبور شده‌اند مداخلات خود را به منظور کاهش ارزش واحدهای پولی افزایش دهند، زیرا خوش بینی‌ها برای افزایش سرمایه‌های خارجی وارداتی بهبود یافته است. ذخیره‌های ارزی چین با ثبت ۱۷۸‌میلیارد دلار افزایش در چهار ماهه دوم در مقایسه با رشد ۸‌میلیارد دلاری در چهار ماه اول افزایش یافته است.

انگیزه چین برای رشد غیرمداوم و کند یوآن نسبت به دلار جلوگیری از سقوط ارزش صادرات در تجارت خارجی‌اش است. مازاد تراز تجاری چین در سه ماه منتهی به آگوست کمتر از نیمی از اندازه سال قبل خودش بوده است. (اگرچه مازاد حساب جاری هنوز احتمال دارد به ۶‌درصد GDP برسد) تا زمان برقراری سه شرط رشد سال به سال صادرات و رسیدن رشد GDP به ۱۰‌درصد و تورم به شدت مثبت دولت چین علاقه‌ای به افزایش قدرت یوآن در برابر دلار ندارد. همه این سه مورد ممکن است در پایان امسال به وقوع بپیوندند و دلایل خوبی وجود دارد که گمان کنیم دولت پکن بعد از آن سیاست نرخ ارز خود را منبسط‌تر پیگیری خواهد کرد. یکی از این دلایل، تحت‌کنترل درآوردن حباب قیمت دارایی و جلوگیری از تورم شدید است. با اندازه‌گیری فاصله میان نرخ بهره فعلی و رشد مورد انتظار GDP در سال ۲۰۱۰، چین ضعیف‌ترین سیاست‌های نظارتی جهان را دارد که نسبت به اقتصاد در حال رشدش بسیار ضعیف است، اما هزینه افزایش نرخ بهره به دلیل ورود ارز‌های دیگر به چین سبب ایجاد واحد پولی قوی‌تری برای چین می‌گردد.

دلیل دوم که چرا چین اجازه ایجاد یوآن قوی‌تر را می‌دهد، علاقه‌مندی‌اش به افزایش استفاده از یوآن در تجارت بین‌المللی و مالی است. در ماه‌های اخیر چین اجازه برقراری تجارت خارجی به‌وسیله یوآن را داده و این موضوع سبب افزایش سهم یوآن خریداری شده توسط موسسات سرمایه‌گذاری خارجی شده است. در ۲۸ سپتامبر در هنگ‌کنگ اوراق قرضه‌ای که به‌وسیله یوآن خریداری می‌گردید، ارائه شده است. اگر چین بخواهد یوآن را به ارزی بین‌المللی تبدیل کند این امر نیازمند کم کردن کنترل در مبادلات ارزی می‌باشد که به مثابه یک انقلاب در اقتصاد چین است.

آخرین نکته که اهمیتش از نکات پیشین کمتر نیست اینکه، بحران اخیر حدود و محدودیت‌های رشد صادرات چین را مشخص کرد. ادعای پیشین چین در مورد افزایش مصرف خانوارها نیازمند یک واحد پولی قوی‌تر است، به طوری که قدرت خرید خانوارها افزایش یابد. اگر چین اجازه افزایش ارزش یوآن را بدهد دیگر واحدهای پولی آسیایی نیز به این کار متمایل می‌شوند و فقط بعد از این امر است که آسیا نقش خود را در موازنه جهانی به درستی ایفا خواهد کرد.

منبع: اکونومیست

مترجم: مهدی عباس‌زاده