برکات سحرهای ماه رمضان

آیا تا به حال به این فکر کرده ای که چه موهبتی نصیب ما شد آری چه موهبتی بالاتر از اینکه ما رمضان را دریافته ایم سلف صالح شش ماه دعا می کردند تا خداوند آنها را به رمضان برساند و ما اکنون در این ماه هستیم و شاید قدرش را هم ندانیم ما در ماهی قرار داریم که لحظه لحظه آن از شمش طلا گرانبهاتر است, ماهی که در آن شب قدر وجود دارد, شبی که عبادت در آن با چندین سال عبادت برابری می کند

آیا تا به حال به این فکر کرده‌ای که چه موهبتی نصیب ما شد؟آری چه موهبتی بالاتر از اینکه ما رمضان را دریافته‌ایم. سلف صالح شش ماه دعا می‌کردند تا خداوند آنها را به رمضان برساند و ما اکنون در این ماه هستیم و شاید قدرش را هم ندانیم.ما در ماهی قرار داریم که لحظه‌لحظه آن از شمش طلا گرانبهاتر است،‌ ماهی که در آن شب قدر وجود دارد،‌ شبی که عبادت در آن با چندین سال عبادت برابری می‌کند. همه ما در تمام لحظه‌های زندگی نیازمند تکیه گاهی محکم و مطمئن هستیم تا امور مختلف زندگی را پیش برده، بر مشکلات فائق آمده و در مسیر کمال و تعالی گام برداریم.زمان اتصال به خداوند متعال، انسان به لحاظ روحی و روانی در شرایط و موقعیت خاص و معنوی ویژه‌ای قرار می‌گیرد که باید از آن به منظور نزدیکی هرچه بیشتر به خداوند خود استفاده کند.

در حالت دعا انسان خاضعانه و خاشعانه عبودیت و بندگی خود را اثبات کرده، کمال بندگی را به جا آورده، و از آنکه بزرگ‌ترین و برترین و بی همتاست، خواسته خود را طلب می‌کند و از آنجا که خالق هستی بخش فرموده است: ادعونی استجبلکم، چنانچه با خلوص نیت، صادقانه و با نیت خیر در پی حاجتی باشیم، خداوند کمک لازم را به ما خواهد کرد.در تمامی ادیان، اوقات سحر بهترین موقع برای نیایش عنوان می‌شود و چه زیبا و دوست‌داشتنی است سحرهای ماه رمضان؛ خلوتی که کمتر دست می‌دهد تا به دور از غوغای بی حاصل روزانه که زندگی انسان‌ها را غرقه در خود ساخته است، این امکان فراهم آید تا دمی هم به خود بپردازیم و قصه دل‌های پرغصه را بازگوییم. آن زمان که برادران خطاکار حضرت یوسف (علیه‌السلام) پدر را گفتند: «برای ما استغفار کن»؛ حضرت یعقوب (علیه‌السلام) در پاسخ به این درخواست به آنان گفت: «به زودی در پیشگاه خدایم برایتان طلب بخشش می‌نمایم.» آن حضرت این فاصله زمانی را، از هنگام درخواست فرزندان تا زمان طرح تقاضا از خداوند، به این دلیل مطرح کرد تا وقت سحر فرا رسد و در آن هنگام از خداوند، بخشش آنان را طلب کند. پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نیز می‌فرمایند: «بهترین هنگامی که شما خداوند بزرگ را در آن می‌خوانید، وقت سحر است.»

● ماه کلیدی برای اجابت دعا

هنگام سحر یکی از زمانهای خاصی است که اجابت دعا سریع‌تر رخ می‌دهد. ماه مبارک رمضان به عنوان یکی از ماه‌های کلیدی و مهم استجابت دعا، بسیار مناسبت با دعا نمودن دارد، اگر به منشور دعاهای ائمه اطهار (علیهم السلام) در مورد ماه مبارک رمضان مراجعه نماییم، در می‌یابیم که آنها در دعاهای ماه مبارک رمضان به طور ویژه به آن پرداخته‌اند یعنی هم به دنیای انسان‌ها در این باره اشاره گردیده است و هم به آخرت ما انسان‌ها توجه ویژه‌ای نموده‌اند؛ و به همین سبب قرآن در اینجا از لزوم ارتباط یافتن آدمی با آفریدگار خود از طریق دعا سخن می‌گوید و می‌فرماید: (وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُومِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ ) (۱۸۶/بقره): و هر گاه بندگان من، از تو در باره من بپرسند، [بگو] من نزدیکم، و دعای دعاکننده را- هنگامی که مرا بخواند- اجابت می‏کنم، پس [آنان‏] باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند، باشد که راه یابند. بدین جهت اگر دعوت و خواندن حقیقی تنها و متوجه به خدا باشد و در آن شرک و ریا نباشد، خدا بدون شک دیر یا زود آن را اجابت می‌کند. چنانکه خدای تعالی می‌فرماید: فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی (همان) یعنی : پس از من بخواهند و به اوامر خدا عمل کنند تا خدا جزای هر نیکی را ده برابر بدهد.

● چگونه دعا کنیم؟

از وجود نازنین حضرت امام جعفر صادق (علیه‌السلام) وارد شده که فرمودند: کیفیت دست بلند کردن برای دعا آن است که کف دو دست را طرف آسمان بگیرد و دعا کند که آن رغبت است، انگشت سبابه (دست راست) را بطرف راست و چپ حرکت دهد که آن تضرع است، یا دست‌ها را بلند کند مقابل صورت (که سر انگشتان طرف آسمان باشد) و آن تبتل و ابتهال است (که در آن حال آدمی چشم از همه خلق می‌پوشد و فقط توجه به خدا دارد)؛ و فرمود: هنگام دعا کردن کمال ابتهال را داشته باشید و سعی کنید در آن حال اشک دیدگان بر صورت جاری شود و سزاوار است برای دعا کننده که با وضو و رو به قبله باشد، و از جمله آداب دعا اختیار کردن جاهای با شرافت (از قبیل مشاهد ائمه علیهم السّلام و روضات امامزاده‌ها و مساجد) و اوقات شریفه است (مانند شب و روز جمعه و عرفه و تمامی ماه رمضان و وقت سحرها و وقت آمدن باران و عقب نمازها و بهتر و مستحب آن است که در حین دعا انگشتری که نگینش عقیق باشد در دست داشته باشد (ارشاد القلوب-ترجمه مسترحمی، ج ۲،۱۸۱)

● شرکت در دعاهای دسته‌جمعی

یکی از آداب و شرایط استجابت دعای انسان، شرکت در دعاهای دسته‌جمعی است. علی‌الخصوص در ماهی که مخصوص به دعا و حمد و ثنای الهی است و در گوشه و کنار محافل معمولا در این ماه مبارک برای دعای دسته جمعی بسیار وقت می‌گذارند. به خصوص دعای ابوحمزه ثمالی که به این بهانه عموم مومنین زیر خیمه‌های دعا جمع می‌گردند که در این نوع مجالس؛ استجابت دعا سریع‌تر انجام خواهد گرفت. به همین جهت است که در مورد ایام و لیالی قدر فرموده‌اند به این که مستحبّ موکد است احیای شب قدر تا صبح بیدار و مشغول عبادت باشند چه عبادات مشترکه مثل ادعیه شبهای ماه رمضان و بالاخص ادعیه سحر مثل دعای ابوحمزه و سایر ادعیه سحر و دعاهای دهه آخر و نمازهای شبهای رمضان و شبهای قدر و دهه آخر و چه عبادات مختصه و طلب حوائج که ملائکه برای آن‌ها آمین می‌گویند و در حق آن‌ها دعا می‌کنند و دعای ملائکه قطعا مقرون به اجابت است به خصوص که به اذن و اجازه پروردگار باشد و از همه بالاتر دعاهای امام زمان در حق مومنین و دعاهای مومنین در حق یکدیگر و از این بالاتر خشنودی پروردگار و خشنودی پیغمبر و ائمه اطهار باشند.

● از برکات سحری غافل نشویم

سحری خوردن و همچنین تأخیر انداختن آن تا نزدیک طلوع فجر، سنت است، زیرا موجب تقویت مسلمان روزه دار، و تخفیف مشقت روزه داری می‌گردد، و مدت زمان گرسنگی و تشنگی را کاهش خواهد داد، و از آنجا که تسهیل و آسان گیری مورد توجّه دین اسلام می‌باشد لذا، اسلام عبادات را بر مردم آسان گرفته و مردم را به سوی آسان سازی آن ترغیب و تشویق کرده است. از جمله همین آسان گیری‌های اسلام، زودتر افطار کردن و دیرتر سحری خوردن است. پس برای مسلمان روزه‌دار مستحب است که هنگام سحر بپا خیزد، اندکی غذا به عنوان سحری، هر چند یک خرما باشد، بخورد یا یک جرعه آب بنوشد، به خاطر اینکه به سنت پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) عمل نموده باشد. در سحری خوردن فایده ی معنوی دیگری نیز هست که همان بیداری، قبل از طلوع فجر است. در آن ساعت سحر، خداوند رحمت خود را بر بندگانش متجلی و دعاها را اجابت می‌کند و استغفارکنندگان را مورد مغفرت قرار می‌دهد و اعمال صالح را می‌پذیرد. تفاوت بسیار است میان کسانی که وقت سحر را به ذکر گفتن و تلاوت قرآن سپری می‌کنند، با کسانی که این ساعات را در خواب و بی خبری به سر می‌برند.

● استغفار فرشتگان برای سحری خوران

در روایت دیگری رسول خدا، فرموده است: فرشتگان برای کسانی که در سحرها طلب آمرزش می‌کنند و سحری می‌خورند، استغفار می‌کنند. در برخی روایات برای سحرخیزی، به ویژه در سحرهای ماه مبارک رمضان، آثار و فوایدی ذکر شده است. این آثار و فواید به طور تلویحی مخاطب را به سحرخیزی ترغیب می‌کند؛ همانند روایات زیر:

«السّحور برکه »؛ غذای سحری مایه برکت است.«ألا صلوات الله علی المتسحّرین»؛ درود خداوند بر کسانی باد که سحری می‌خورند. «تعاونوا به أکل السّحور علی صیام النهار »؛ برای روزه گرفتن با خوردن سحری توان برگیرید. پیامبراعظم (صلی الله علیه وآله): جماعت، غذای سحر و غذا دادن در شب، برکت است. سحری بخورید تا نیرویتان زیاد شود. سحری بخورید تا به سنت عمل کرده باشید؛ سحری بخورید هر چند یک جرعه آب باشد.

● تذکر آخر

یادمان نرود که مهم‌ترین هدفی که شیاطین در این ماه دنبال می‌کنند اتلاف و هدر دادن این اوقات گرانبهایی است که به ما روی آورده اند.یکی از بهترین زمان‌ها برای استفاده هر چه بهتر از این ماه استفاده از سحرهای ماه مبارک رمضان است. حقیقتا این سوال مطرح می‌شود که یازده ماه سال بدون هیچ برنامه و سرگرمی خاصی ولی ماه رحمت و عبادت که روی می‌کند باید آنقدر با بازی و سرگرمی و سریال و غذاهای رنگارنگ پر شود که نفهمیم کی از دستمان رفت. ‌اینها برای چیست؟ بیاییم اوقات خودمان را جدی بگیریم و اگر رمضان‌های قبل را با لهو و لعب، ‌فیلم و سریال سپری کردیم فرصت امسال خود را از دست ندهیم تا خدای ناکرده دعای جبریل که فرمود: «از رحمت خدا به دور باد کسی که ماه رمضان را دریابد ولی این ماه باعث بخشش و مغفرت گناهانش نشود» و «آمین» حبیب خدا محمد رسول الله صلی الله وعلیه و سلم ، شامل ما نشود.

زهرا اجلال