خیز بنزین برای خروج از قانون

سهمیه بندی بنزین با هدف كاهش واردات در راستای جلوگیری از خروج ارز از كشور, مصرف بهینه سوخت, كاهش ترافیك و آلودگی هوا در تـبـصـره ۱۳ لایحه بودجه ۸۶ گنجانده شد

سهمیه‌بندی بنزین با هدف كاهش واردات در راستای جلوگیری از خروج ارز از كشور، مصرف بهینه سوخت، كاهش ترافیك و آلودگی هوا در تـبـصـره ۱۳ لایحه بودجه ۸۶ گنجانده شد. با این اتفاق نمایندگان مجلس، دولت را مكلف كردند كه از اول خرداد بنزین را به صورت جیره‌بندی در اختیار مردم قرار دهد كه دولت با یك ماه و ۱۵ روز تاخیر، سهمیه‌بندی را شبانه اعلام كرد. گرچه نمایندگان در گـفـت‌وگوی خود با اصحاب رسانه ضمن تاكید بر واقـعـی شـدن بـنـزیـن بـا بحث سهمیه‌بندی مخالفت مـی‌كـردند، اما این موضوع در قالب یك تكلیف از سـوی دولـت به آن‌ها سپرده شد. یكی از نمایندگان مـجـلـس در این‌باره می‌گوید: در زمان تنظیم لایحه بــودجـه ۸۶، دولـت از مـا خـواسـت بـه دلـیـل چـاپ كارت‌های هوشمند، موضوع سهمیه‌بندی بنزین را در بـودجـه ببینیم.

به همین دلیل مجلس دو موضوع شامل سهمیه‌بندی با نرخ ۱۰۰ تومان و فروش بنزین آزاد بـرای جـبران كسری بودجه و برداشت كم‌تر از حساب ذخیره ارزی را در بودجه دید و مابقی امور از جـمـلـه نـرخ آزاد بـنـزیـن و میزان سهمیه را به دولت موكول كرد تا كارشناسانه اعداد و ارقام را مشخص كـنـد. لـذا مـردم نـباید مزاید و یا معایب سهمیه‌بندی بـنـزیـن را از جانب نمایندگان مجلس بدانند چراكه خـیلی از نمایندگان در باطن با اجرای طرح مذكور مـخـالـف هـسـتـنـد. بـا ایـن تـفاسیر طبق قانون دولت مكلف است نرخ بنزین آزاد را اعلام كند. ‌ شـایـان ذكـر اسـت، سـایـر نـمـایـنـدگـان مـجلس نیز چـنـیـن نـظـری دارنـد و مـعـتـقدند اگر دولت بنزین آزاد نفروشد از قانون سرپیچی كرده است.

لذا نمی‌توان با شعار جلوگیری از تورم و گرانی مردم را از داشتن بنزین مـحـروم كـرد. ‌اخـیـرا دولـتـی‌هـا گـفـتـه‌انـد مـا هـیـچ‌گونه اجباری بنابر فروش آزاد بنزین نداریم. وظیفه ما طبق قـانـون سـهمیه‌بندی بود. وزیر نفت نیز آب پاكی را بر دســت مـردم ریـخـتـه و یـادآور شـده اسـت: بـنـزیـن آزاد نخواهیم داشت. سخنگوی دولت هم معتقد است ۸۰ درصد مردم با ۱۰۰ لیتر بنزین ماهیانه می‌توانند سر كنند لذا برای ۲۰ درصد از مردم نمی‌توان بنزین آزاد اعلام كـرد كه آثار سوء آن افزایش تورم قیمت‌ها است. این ادعا در حالی عنوان شده كه با آغاز سهمیه‌بندی بنزین به یك‌باره قیمت‌ها تا ۴۰ درصد افزایش یافته است و دولـت نـهـم كـه بـا شـعار عدالت روی كار آمد در برابر گرانی‌ها فقط می‌گوید: "گرانی را تحمل كنید" لذا مردم می‌گویند ما حاضریم تبعات منفی بنزین آزاد را تحمل كنیم اما بنزین آزاد به ما بفروشید تا امرار معاش كنیم.

مـطـمـئـنـا ایـن افـراد جـزو دهك‌ بالای جامعه یا به قول سـخـنـگـوی دولت در رده ۲۰ درصد از جامعه نیستند. اكثر افراد نیازمند به بنزین بیش از ۱۰۰ لیتر با خودروی خود كار می‌كنند كه متاسفانه از چشم‌های دولت دور مـانـده‌انـد. ‌تـاكـنـون دولـت بـر نـدادن بـنـزیـن آزاد تـاكـید ورزیــــده و اعــتــقــــادی بــــه فـــروش آن حــتـــی از ســـوی خـصـوصـی‌هـا نـدارد. در ایـن راسـتـا امـیـد مردم فقط به نـمـایـنـدگـان مـجـلـس اسـت كـه هفته آینده با بازگشایی مجلس از نمایندگان خود بخواهند دولت را به فروش بنزین آزاد طبق قانون مصمم كرده و یا سهمیه برخی از خودروها را افزایش دهند. ‌

● اهدافی كه محقق نشد

در روزهــای اول سـهـمـیــه‌بـنــدی هـمـان‌گـونـه كـه ریـیس‌جمهور خاطرنشان كرده بود، از حجم ترافیك پـایـتـخـت كاسته شد و آلودگی هوا نیز كم‌تر شد. البته نـاگـفـته نماند كه از آغاز اجرای این طرح مدت انتظار مــردم بــرای سـوار شـدن بـه تـاكـسـی حـداقـل ۱۵ دقـیـقـه بـیـش‌تـر شـد و هـیـچ ارگـانـی نـتـوانست این موضوع را كـنـتـرل كـنـد. چـنانچه همواره مشكلات به قوت خود باقی است. دولت در روزهای اولیه سهمیه‌بندی از این مـوضـوع خـرسـنـد بـود كـه هـوا پاك شده است و مردم راحـت نـفـس مـی‌كـشـنـد، امـا گـزارش روابـط عـمـومـی شـهرداری تهران به نقل از رشیدی مدیرعامل شركت كـنـتـرل كـیفیت هوا چنین است كه در بررسی جداول وضـعـیــــت كــنــتـــرل كــیــفــیـــت هـــوا در ۲۶ روز قــبـــل از سـهـمـیـــه‌بـنــدی بـنــزیــن، اخـتــلاف چـشـمـگـیــری دیــده نـمـی‌شـود.

‌در روز پـیـش از سـهـمـیه‌بندی بنزین میزان روزهـای پاك صفر روز بود و روزهای سالم ۱۶ روز،‌ روزهای ناسالم یك روز و بسیار ناسالم صفر روز بوده است. این در حالی است كه جداول كنترل كیفیت هوا نـشـان مـی‌دهـد در ۱۷ روز پـس از سـهـمـیـه‌بندی بنزین مـیــزان روزهــای هــوای پــاك یـك روز، سـالـم ۱۵ روز، ناسالم یك روز و بسیار ناسالم صفر روز است. وی با بیان آن كه مقایسه وضعیت هوا در ۱۷ روز قبل و بعد از سـهـمـیـه‌بندی بنزین نشان می‌دهد سهمیه‌بندی بنزین تاكنون در میزان آلودگی هوا تاثیر چندانی نداشته است، اظهار كرد: براساس مطالعات صورت گرفته از ابتدای سال جاری تا ۶ تیر تنها یك روز ناسالم داشته‌ایم. ‌وی همچنین با مقایسه كیفیت هوا در روزهای سهمیه‌بندی یعنی از تاریخ ۷ تیر تا ۲۳ تیر با روزهای مشابه در سال ۸۵ گـفـت: بـراسـاس آمـارهـای موجود در مدت مشابه سال جاری و سال گذشته تغییر چندانی در كیفیت هوا وجود نداشته و در واقع میزان روزهای سالم در هر دو ســــال ۱۵ روز بــــوده و روزهـــای نـــاســـالـــم صــفـــر روز.

‌مــدیـرعـامـل شـركـت كـنـتـرل كـیـفـیـت هـوا تـاكـیـد كـرد: متوسط غلظت منوكسید كربن در ۱۷ روز قبل و بعد از سهمیه‌بندی بنزین نیز تفاوت چندانی نكرده است و در واقع می‌توان گفت تاكنون سهمیه‌بندی بنزین در میزان آلـودگـی هـوای پـایـتـخـت تـاثـیـری نداشته است. مساله دیـگـری كـه دولـت بـر آن تـاكید می‌كرد، كاهش حجم ترافیك بود. البته نمی‌توان این صحبت را در روزهای اول سهمیه‌بندی رد كرد، اما اكنون كه چند هفته از این جریان گذشته است، حجم ترافیك مانند روزهای قبل از سهمیه‌بندی بنزین شده است.

● دولت باید بنزین آزاد بدهد ‌

رمـضـانعلی صادق‌زاده عضو كمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره عدم ارایه بنزین آزاد توسط دولت به خبرنگار ما گفت: دولت نمی‌تواند بنزین آزاد را در اختیار مردم قرار ندهد چرا كه در لایحه بودجه ۸۶، در راسـتـای صـرفـه‌جـویـی بـنـزیـن و كـاهـش وابـسـتـگـی به حساب ذخیره ارزی، مجلس دولت را مكلف كرده كه ضـمـــن سـهـمـیــه‌بـنــدی بـنــزیــن و فــروش آن بــه مـیــزان ۱۰۰تـومـان، بـرای اقـشـار پـرمـصـرف بـنزین آزاد در نظر بگیرد. بر این اساس ۷ میلیارد دلار از محل درآمدهای نفتی برای واردات در نظر گرفته شد. همچنین دولت می‌تواند فقط ۵/۲ میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی برای واردات بنزین بردارد.‌

وی تاكید كرد: در تبصره ۱۳لایحه بودجه ۸۶، فروش بنزین آزاد تكلیف شده و دولت مطمئنا به وقفه قصد دارد نرخ بنزین آزاد را اعلام كـنـد و بـا بـرآورد اولـیـه بـه طور قطع نرخ بنزین آزاد را مشخص می‌كند. صادق‌زاده، تصریح كرد: اكنون مردم سهمیه ۶ ماه را گرفته‌اند و اكثر این افراد از سهمیه خود استفاده كرده‌اند.

حال این سوال مطرح است كه سه ماه آینده با اتمام سهمیه‌بنزین، مردم باید چه كار كنند؟ لذا دولت چاره‌ای جز فروش بنزین آزاد ندارد. بنزین آزاد سبب گرانی نمی‌شود. وی درباره افزایش قیمت‌ها و نرخ تورم یادآور شد: افزایش نقدینگی سبب رشد تورم می‌شود لذا با كنترل این مقوله می‌توان جلوی گرانی را گـرفـت. ایـن توجیه مناسبی نیست كه به بهانه افزایش قیمت‌ها، بنزین آزاد نفروخت. دلیل دیگر افزایش تورم استفاده بیش‌تر از حساب ذخیره ارزی است كه با ادامه ایــن رونــد مـمـكــن اســت دولــت مـجــددا درخــواســت واردات بنزین را بكند. موضوعات مذكور سبب گرانی می‌شود نه بنزین آزاد. صادق‌زاده گفت: دولت دو راه دارد یا مجددا سهمیه‌بنزین خودروها را افزایش دهد یا بنزین آزاد بفروشد.

● بدون نرخ آزاد ادامه می دهیم

در عـیـن حـال عـلـی‌اكـبـر مـحـرابـیـان نـماینده ویژه رئیس جمهور و رئیس ستاد تبصره ۱۳ گفته است : بر اسـاس مـطـالـعـات كـارشـناسی دقیق صورت گرفته در دولـت، سهمیه‌بندی بنزین تا پایان سال و بدون اعلام نـرخ دوم ادامـه خـواهـد داشـت. بـراسـاس مـطـالـعات و بررسیهای صورت گرفته در دولت، بنزین تا پایان سال تنها با یك نرخ و همان نرخ مصوب مجلس (۱۰۰ تومان) و بصورت سهمیه‌بندی عرضه خواهد شد و نرخ دومی اعلام نخواهد شد. به گفته وی، قانون این اختیار را به دولت داده كه با بررسی و مطالعه شرایط و مساعد بودن آنـهـا، بـنـزیـن آزاد را نیز در اختیار متقاضیان قرار دهد. دولت مطالعات دقیق كرده و مشخص شد اثر تورمی و سـوء اقـتـصـادی فـروش بـنـزیـن آزاد، بسیار زیاد است. نـمـاینده ویژه رئیس جمهور در ستاد تبصره ۱۳ یادآور شـد: از سـوی دیـگـر آن مجموعه‌ای كه می‌خواهند از بنزین آزاد استفاده كنند، در صد اندكی از جامعه هستند.

در حال حاضر حدود ۸ میلیون خودرو در كشور تردد مـی‌كـنـند كه از این رقم، كمتر از ۶ میلیون دستگاه آن، سواری و مابقی شامل وانت، تاكسی و غیره می‌باشد. وی افـزود: حـدود ۱۵ مـیـلیون خانوار در كشور وجود دارد كه آن ۶ میلیون نفری كه خودروی سواری دارند، حدود یك سوم از این رقم را تشكیل می‌دهند. میزان مـصـرف عـادی اكـثـر مـردم حـدود هـمـیـن سـهمیه‌‌های اختصاص یافته است. به گفته وی، به عبارت دیگر تنها ۷ درصد از خانوارهای كشور مصرف بنزینشان بیشتر از سـهـمـیـه تـخـصـیـص یافته است. تعداد زیادی از این خانوارها پس از سهمیه‌بندی، خود را با سهمیه‌ها وفق می‌دهند، لذا آن قشری كه علاقه‌مند هستند نرخ دوم اعـلام شـود، درصـد آنـهـا بـسیار اندك است. محرابیان تصریح كرد: از آن طرف وقتی اعلام نرخ دوم، اثر سوء اقـتـصـادی بـبـار بـیـاورد، ایـن اثـر تـنـهـا مـتـوجـه یـك قشر نـمـی‌شود بلكه كل جامعه را متاثر می‌كند.

یعنی ۳ - ۲ درصد می‌خواهند از بنزین نرخ دومی استفاده نمایند كه قرار است كل جامعه تبعات و پیامدهای آنرا تحمل كند كه به صلاح نیست. رییس ستاد تبصره ۱۳ گفت: از سوی دیگر، نظام اقتصادی كشور براساس قیمت تمام شده كار نمی‌كند. لذا وقتی قیمت بنزین به عنوان مثال بـه انـدازه چـنـد درصـد افـزایـش مـی‌یـابـد، قـیـمـت دیگر كـالاهـای مـرتـبـط و غـیـر مـرتـبـط با این فرآورده، بسیار بـیـشـتـر از مـیـزان افـزایش قیمت آن افزایش می‌یابد. به گـفـتـــه وی، از ســوی دیـگــر، مــزایــای بــدســت آمــده از سـهمیه‌بندی بنزین نیز بسیار چشمگیر بوده كه شامل كـنترل مصرف، كاهش آلودگی سبك شدن ترافیك و كمتر شدن تصادفات و بسیاری مزایای دیگر است كه با اعلام نرخ دوم و آزاد، تمامی این دستاوردها از بین می‌رود.

رییس ستاد تبصره ۱۳ از افزایش دوره سهمیه بنزین خودروهای شخصی از چهار به ۶ ماه خبر داد و گـفـت: ایـن افزایش دوره به وزارت نفت ابلاغ شده و بزودی اجرائی خواهد شد.