پوستر را چه کنیم؟

حدود چهار دهه است که واژه لاتین "پوستر" جایگزین دو واژه فرانسوی و آلمانی "آفیش" و "پلاکات" شده است. این اتفاق همزمان با نضج فرهنگ آمریکایی پس از تحولات سال‌های نخست دهه ۱۳۳۰ …

حدود چهار دهه است که واژه لاتین "پوستر" جایگزین دو واژه فرانسوی و آلمانی "آفیش" و "پلاکات" شده است. این اتفاق همزمان با نضج فرهنگ آمریکایی پس از تحولات سال‌های نخست دهه ۱۳۳۰ رخ داد و مولفه‌های این فرهنگ جایگزین نشانه‌های فرانسوی ، روسی و آلمانی شد. اگرچه وقوع برخی رویدادهای روشنفکری در فرانسه بعد از جنگ دوم ، سبب جاری بودن گفتمان هم‌سو با ایشان ، در کشورمان شد ، اما نتیجه و فرهنگ غالب ، متاثر از فرهنگ و واژگان آمریکایی بود.

با وجودی که انتقال و تاثیر فرهنگ فرانسوی از عهد ناصری ، که نخستین چهره‌های ادبی و سیاسی ایران برای تحصیل به آنجا رفتند ، اما واژگان خاص هنری بسیار دیرتر ، به گفتمان غالب هنرمندان و روشنفکران بدل شد. استاد مرتضی ممیز در مقدمه کتاب پوسترهای فیلم (انتشارات راد ، ۱۳۷۱) در این باره می‌نویسد:" ... مدت‌ها بعد که دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به وجود آمد و درس و تمرینات طراحی اعلان هم جزو دروس آنجا بود ، بدلیل آنکه اساتید این دانشکده یا فرانسوی بودند یا تحصیل‌کرده فرانسه ، کلمه فرانسوی اعلان یعنی آفیش را جاری ساختند و فارغ‌التحصیلان آن همه به جای اعلان یا پلاکات از کلمه آفیش استفاده می‌کردند و این سی سال دوام داشت تا ناگهان همراه همه گرایشات فرهنگ آمریکایی ، کلمه پوستر هم در جامعه ما نمودار شد و جایگزین همه عناوین قبلی گشت".

ضرورت توضیح درباره تاریخچه پوستر و اینکه در ابتدا به دیوارکوب و واژه‌های دیگر مصطلح شد ، نمی‌بینم و اساسا قصد و غرض این نوشتار کوتاه نیست. هنوز هم هستند کسانی که علیرغم گفتمان غالب این چهار دهه ، واژه "پوستر" را درست ادا نمی‌کنند که یا از سر بی‌اطلاعی است یا بی‌دقتی ؛ هر دو درست نیست.

شاید یکی از سبب‌ها این ادای نادرست واژ "پوستر" ، املای نسبتا ناصحیح آن باشد ، چرا که تلفظ حرف اُ (O) در کلمه "پوستر" به صورت " او " نوشته می‌شود ، از این رو همچون بیشتر کلماتی که حرف " او" دارند ، تلفظ می‌شود. نظیر پول ، پوشش ، پودمان ، پوران ، پویش ، پویان ، پوکه و ...

نیز واژگانی که تلفظ حرف اُ (O) در آنها محسوس و ملموس است: پست (post) ، پرتقال ، پرتغال ، پُر ، پرسش و ...

در جای جای کتاب آتلیه کبود (پرویز تناولی ، انتشارات بن گاه ، ۱۳۸۴ ، شابک: ۹۶۴۹۶۳۸۳۰X) که یادداشت‌های استاد پرویز تناولی درباره دوره‌های مختلف کاری‌شان است ، واژه "پوستر" به صورت "پُستر" نوشته است که حتی خواننده ناآگاه با واژگان گرافیک نیز می‌توانند به راحتی و بصورت درست این واژه را ادا کنند.

مهدی صادقی