وقف در هرند

وقف به عنوان روش و ارزش اسلامی همواره در اداره جامعه و تأمین نیاز مردم و به تبع آن در تعالی فرد و رشد روحیه تعاون و همکاری در جامعه و در نتیجه در تقویت وحدت جامعه اسلامی نقش ارزنده …

وقف به عنوان روش و ارزش اسلامی همواره در اداره جامعه و تأمین نیاز مردم و به تبع آن در تعالی فرد و رشد روحیه تعاون و همکاری در جامعه و در نتیجه در تقویت وحدت جامعه اسلامی نقش ارزنده و متعالی ایفا می نموده است. با عنایت به کمبودهای مادی که در مناطق کویری و محروم جامعه وجود دارد ایجاد تأسیسات عمومی و عام المنفعه و وقف نمودن آنها به ویژه آب انبارها، قنوات، کاروانسراها، مدارس، مساجد، باغ ها و زمین های کشاورزی و امثال آن، برای رفع نیازهای جامعه و افراد بیگانه و مسافر از موضوعات مهمی است که علاوه بر رفع نیازهای مردم، به رشد و تعالی صفات انسانی از جمله تعاون، مشارکت، کمک به همنوع، برادری، احساس امنیت، توسعه فرهنگی، تألیف قلوب، احسان و نیکوکاری کمک شایانی نموده است.

بنابراین اقوال مردم شهر هرند، در شهر ما نیز که شهری است باستانی و به جای مانده از اجداد و نیاکان ما بسیاری از موقوفات از جمله زمین های کشاورزی متعلق به امامزاده لازم التعظیم (حضرت اسحاق بن عباس بن اسحاق بن موسی کاظم(ع)) در اختیار مردم قرار داده شده است که بر روی آن کار و فعالیت کنند و مقداری را نیز به عنوان اجاره زمین در اختیار هیئت امنای وقت امامزاده قرار دهند تا صرفه هزینه های جاری آن شود ولی به نظر می رسد به مرور زمان و دست به دست گشتن زمین کشاورزی و رسیدن به زمین به دست وارث به دست فراموشی سپرده شده است و به مالکیت خصوصی درآمده است که از نظر شرع مقدس دارای اشکالات متعدد است ولی شاید افراد از آن اطلاعی ندارند.

همچنین زمین های متعلق به شاهزاده حیدر و اماکن دیگری از جمله آب انبارها، کوره های آجرپزی و محدوده آنها در برخی از موارد در آن تخطی صورت گرفته و به مالکیت خصوصی درآمده است و برخی از مردم با ساخت مغازه و محل های شخصی از این اماکن بهره برداری غیرمجاز می کنند لذا اداره اوقاف و امور خیریه نیز موظف است موارد فوق را پیگیری کند تا زمین های موقوفه در اختیار امامزاده قرار گیرد هر چند که بعد از گذشت سالیان دراز و به تملک خصوصی درآمدن زمین کشاورزی این کار دشوار و سخت شده است.

وقف فرزند ارشد

نوعی وقف به نام وقف فرزند ارشد در بین مردم شهر هرند مرسوم بوده است که باتوجه به کمبودهای مادی و وضعیت بد اقتصادی مردم عهد قدیم شکل گرفته بود. در این نوع وقف بنا بر وصیت فردی که صاحب املاک کشاورزی بود قسمتی از زمین های کشاورزی خود را به فرزند ارشد خود خواه پسر یا دختر می بخشید تا از عایدات زمین کشاورزی برای سلامت و تأمین معاش خانواده بهره گیرد. فرزند ارشد نیز بنا بر یک تعهد اخلاقی زمین را در اختیار فرزند ارشد خود قرار می داد واگذاری زمین به واقع در بین خانواده فرد موروثی می شد و خانواده می توانست باتوجه به عایدات و محصول به دست آمده از زمین از فقر و تنگدست هستند ولی می توان گفت که این راهی بود برای بهتر شدن بضاعت خانواده که بسیاری از خانواده ها به این کار مبادرت می کردند. این نوع وقف در جهت پیشرفت اقتصاد خانوار استوار بوده و هست و سال های متمادی است که این سنت حسنه در بین مردم این شهر جایگاه و منزلت خویش را بازیافته است.

محمد محمودی هرندی- هرند