دنیای مجازی کتاب های کاغذی را می بلعد

هر چند امروز افراد کمتری نسبت به گذشته کتاب می خرند ولی بسیاری از همین افراد هم با استفاده از اینترنت به دنبال کتاب های مورد علاقه خود می روند اشتباه نشود امروزه مردم بیشتر از گذشته می خوانند

هنوز نمی توان مشخص کرد چند نسل طول می کشد تا کتاب های کاغذی از ذهن ها پاک شوند

آیا حضور و گسترش کتاب های الکترونیک در جهان موجب کمرنگ شدن و یا محو کتاب های دیرینه کاغذی در جهان خواهد شد؟ این مسأله دغدغه بسیاری از ناشران سراسر جهان است که از محبوبیت فزاینده اینترنت و کتاب های الکترونیکی احساس خطر می کنند. صاحبنظران معتقدند هرچند هنوز بدترین و بحرانی ترین زمان برای صنعت چاپ و فروش کتاب از راه نرسیده، ولی این صنعت در حال فاصله گرفتن از روزگار خوب و پررونق گذشته است.

تحقیقی که در این زمینه در آمریکا انجام شد، نشان می دهد در مدت ۲۰ سال، یعنی از ۱۹۸۴ تا ،۲۰۰۴ درصد نوجوانان خریدار کتاب به نصف رسیده است. البته این امر به آن معنا نیست که این نوجوانان از کتاب و کتابخوانی گریزانند؛ بلکه آنها در سنی هستند که بیشتر اوقات خود را به گشت و گذار در اینترنت و سر زدن به سایت های مختلف آن می گذرانند. در واقع نوجوانان ترجیح می دهند به جای خریداری کتاب، از کتاب های الکترونیک استفاده کنند. آنان معتقدند با اتصال به اینترنت می توان بدون صرف هزینه بالا، اطلاعات مورد نیاز در زمینه هنر، ادبیات، سیاست، علم و... را به دست آورد. توجه به همین نکات، فعالان صنعت چاپ کتاب در سراسر دنیا را به تلاش و تکاپو واداشته تا به دنبال راهی برای بهره برداری از اینترنت به نفع خود باشند. ناشران می دانند امروزه مردم بیشتر کارهای ضروری خود مانند خرید کردن، جست وجو، تبادل آرا و نظرات، فرستادن پیغام و نامه و.. . را به صورت آنلاین انجام می دهند؛ پس بهترین محل برای جلب توجه مردم به کتاب و بازاریابی، اینترنت است.

هر چند امروز افراد کمتری نسبت به گذشته کتاب می خرند ولی بسیاری از همین افراد هم با استفاده از اینترنت به دنبال کتاب های مورد علاقه خود می روند. اشتباه نشود! امروزه مردم بیشتر از گذشته می خوانند، می نویسند و با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. به این ترتیب هرگز نمی توان آنها را از خواندن اخبار و جست وجو در وبلاگ ها جدا و به خریداری کتاب های قطور کاغذی تشویق کرد. کتاب های الکترونیک، علاوه بر حمل آسان، با بهایی اندک و به راحتی در دسترس قرار می گیرند و با پرداخت مبلغی کم می توان با فشردن یک دکمه، در کمتر از یک دقیقه کل کتاب را در اختیار داشت. علاوه بر این، بازار ها و فروشگاه های اینترنتی کتاب به گونه ای طراحی شده اند که کاربر می تواند بخش هایی از کتاب را به عنوان نمونه، بدون پرداخت هیچ هزینه ای دریافت کند. البته خوانندگان، برای دریافت کتاب های جدید و کتاب هایی که عنوان پرفروش ترین ها را در روزنامه نیویورک تایمز یدک می کشند، باید کمی بیشتر هزینه کنند و مبلغی معادل ۹۹/۹ دلار بپردازند.

از دیگر مزایای این کتاب ها می توان به وجود ۶ فونت در اندازه های مختلف اشاره کرد که با امکان انتخاب اندازه حروف، کاربر را از استفاده از عینک بی نیاز می کند. هم اکنون کتابخانه مجازی «کیندل» و «سونی» با استفاده از جدیدترین تکنولوژی روز در تلاشند فضای وب و صفحه نمایشگر را هر چه بیشتر به کاغذ شبیه کنند. در کتاب های موجود در این کتابخانه ها از تکنولوژی جدیدی به نام جوهر الکترونیکی (E-Ink) استفاده شده تا متن نوشته شده از هر جهت به کتاب کاغذی شباهت داشته باشد و پیکسل های نمایشگر رایانه، چشم کاربر را اذیت نکند. سیستم به حدی پیشرفته است که پس از ۵ دقیقه فراموش می کنید که در حال نگاه کردن به صفحه نمایشگر رایانه هستید و آن را درست همانند قطعه ای کاغذ احساس می کنید! «کیندل» اکنون دارای ۲۰۰ کتاب الکترونیکی است و می توان با پرداخت یک دلار در ماه به ۲۵۰ وبلاگ مفید و کارامد دسترسی پیدا کرد. در این کتابخانه ها حجم صدها عنوان کتاب، کمتر از یک کتاب کاغذی با حجم متوسط است. به گزارش خبرگزاری کتاب، آمار منتشر شده از گردهمایی بین المللی نشر دیجیتالی (IDPF) ، نشان می دهد محبوبیت کتاب های الکترونیکی در میان خوانندگان کتاب بسیار بیشتر از گذشته شده است.

عواید حاصل از حضور گسترده این کتاب ها در سال ۲۰۰۲ معادل۷/۵ میلیون دلار بود. این رقم در سال ۲۰۰۶ به ۲۰ میلیون دلار و در سال ۲۰۰۷ به بیش از ۲۶ میلیون دلار رسید. ناشران می توانند علاوه بر بازاریابی در شبکه اینترنت و معرفی آثار خود، با گشت و گذار در وبلاگ ها، استعدادهای جدید و ناشناخته را هم کشف کنند و با سرمایه گذاری بر آثار آنان به سود سرشاری دست یابند. اینترنتی شدن فروش کتاب بر محتوا و مطالب کتاب ها تأثیر چندانی نخواهد داشت؛ولی شاید نحوه تبلیغات تغییری اساسی پیدا کند. با ادامه این روند، پوشش خبری و گزارش معرفی و نقد کتاب ها در روزنامه ها کمتر می شود و به موازات این کاهش نقد، تبلیغات کتاب های جدید با مشکلات فراوانی رو به رو خواهند شد. از این رو یافتن افراد علاقه مند در هر زمینه و طیفی از کتاب های آشپزی گرفته تا ادبیات داستانی جدی، رمز موفقیت ناشران خواهد بود.

البته هنوز هم گروه زیادی از افراد با این تغییر کاملا مخالفند. آنها معتقدند تنها با ورق زدن و لمس کردن کتاب می توانند از خواندن آن لذت ببرند و علاقه مند به داشتن کتابخانه هایی پر از کتاب با جلد های رنگارنگ و زیبا هستند. ولی تغییر و تحول در جهان اجتناب ناپذیر است و مخالفت و دلتنگی این افراد نیز در نتیجه کار تأثیر چندانی ندارد. پیش از این نیز با پیشرفت علم و تکنولوژی، لوح های فشرده (cd) جایگزین نوارهای ویدئویی شدند و کاست ها از گردونه خارج شدند. هنوز نمی توان به طور قاطع مشخص کرد چند نسل طول می کشد تا کتاب های کاغذی از ذهن ها پاک شوند و به تاریخ بپیوندند. هرچند مطمئنا این اتفاق در آینده ای نزدیک رخ نخواهد داد، ولی شاید روزی برسد که افراد کتابخوان برای نگهداری از کتاب های خود، دیگر به قفسه و کتابخانه نیازی نداشته باشند