دو كلمه حرف حساب برای والدین كمال طلب

زندگی روزمره پر از مهارت و تنوع است اگر بخواهیم فرزندمان در همه چیز بهترین باشد, دوران بزرگسالی او را خراب كرده ایم چون نمی تواند با فراز و نشیب های این دوران كنار بیاید

به این جور والدین <والدین هلیكوپتری> می‌گویند چون مثل هلیكوپتر دائما بالای سر فرزندشان در حركتند و ریزترین حركت فرزندشان را مورد بررسی قرار می‌دهند.

ترجمه : پری علی زاده ا‌كثر پدرومادرها بعد از اینكه صاحب فرزند می‌شوند، فقط به این فكر می‌كنند كه دوران كودكی فرزندشان كامل، بی‌عیب و خلاصه تمام عیار باشد. نه اینكه این طرز فكر اشتباه باشد اما بهتر است كمی هم واقع‌بین باشیم.

اگر چه همه والدین با شوق و ذوق تمام سعی می‌كنند فرزندی شاد، سالم و موفق پرورش بدهند اما متاسفانه بسیاری از والدین و حتی معلمان در این راه زیاده‌روی می‌كنند و از حد می‌گذرند. به عبارتی بعضی والدین عاشق این عبارت افسانه‌ای هستند: <ما می‌توانیم دوران كودكی فرزندمان را سرشار از شادی و موفقیت كنیم.>

واقعیت را بخواهید به این جور پدر و مادرها <والدین هلیكوپتری> می‌گویند چون مثل هلیكوپتر دائما بالای سر فرزندشان در حركتند و ریزترین حركت و عملكرد فرزندشان را مورد بررسی قرار می‌دهند و سعی می‌كنند آن‌را كنترل كنند. این دسته از والدین بر این باورند كه اگر می‌خواهیم فرزندی با اعتمادبه‌نفس داشته باشیم هرگز نباید بگذاریم كوچكترین ناراحتی، گرفتاری، مشكل یا مانعی برای او به‌وجود بیاید. اما واقعیت این است كه اگر اجازه ندهیم فرزندمان حتی یك قطره اشك بریزد، در حق او ظلم كرده و در اصل به او آسیب رسانده‌ایم.

خانم بتی‌هارت مادر چهار فرزند و مولف كتابی در زمینه تربیت فرزندان می‌گوید: <ما فرزندانمان را دیوانه‌وار دوست داریم. اگر كاملا ایده‌آل و بی‌عیب بار بیایند لطفی در حق آنها نكرده‌ایم. در اصل نتیجه چنین روشی كاملا برعكس است. اگر دائم به بچه‌ها پاداش بدهیم و آنها را زیادی بالا ببریم، آنها دیگر از موفقیت‌‌هایشان خوشحال نمی‌شوند و همیشه تشنه خودآگاهی واقعی باقی می‌مانند.>

شواهد معتبر علمی نشان می‌دهد اگر به فرزندان بدون آنكه استحقاق آن‌را داشته باشند، پاداش بدهیم این كار در طولانی مدت به ضرر آنها تمام می‌شود‌، به‌خصوص اگر این مسئله تا نوجوانی هم ادامه پیدا كند. بچه‌هایی كه والدین‌شان دائم مشكلاتشان را حل می‌كنند نمی‌توانند بعدها با مشكلات زندگی روبه‌رو شده و خودشان آن‌را حل كنند. دكتر رابرت بروكس، استاد دانشگاه هاروارد و مولف كتابی در زمینه تربیت فرزندان می‌گوید:<اشتباهاتی كه كودكان مرتكب می‌شوند در اصل تجربه‌ای است كه آنها را برای آینده آماده می‌كند. اگر والدین دائم این مشكلات را حل كنند و یا آنها را از میان بردارند، در اصل این پیام را به فرزندشان منتقل می‌كنند: فكر نمی‌كنم بتوانی این مشكل را حل كنی.>

● مصیبت والدین كمال طلب

شاید جالب باشد بدانید این دسته از والدین بر روی شغل معلم‌ها هم تاثیر می‌گذارند. در یك نظرسنجی مشخص شد بسیاری از معلمان تنها از دست امر و نهی‌های این والدین شغل خود را عوض كرد‌ه‌اند و به سراغ شغل كم‌دردسرتری رفته‌اند! الیزابت گوتری، پزشك و مولف كتاب <مشكل ایده‌آل‌ها> می‌گوید: <آیا این واقعا به نفع كودك است كه معلم را مجبور كنیم وقتی كودك پاسخ غلط می‌دهد به او بگوید این جواب درست یك سوال دیگر است؟ آیا حتما باید هر جواب نادرستی كه دادند از آنها تشكر كنیم؟! این‌طوری دیگر چرا به خودشان زحمت بدهند درس‌ها را یاد بگیرند؟

فكر می‌كنید اگر بخواهیم بدون اینكه پدر و مادری هلیكوپتری‌ باشیم كودكان را به نحو مناسب تربیت كنیم چه باید بكنیم؟

▪ سعی كنید فرزندتان را همه كاره و همه فن‌حریف بار بیاورید و زیاده از حد اعتمادبه‌نفس او را تقویت نكنید. خانم مل‌لوین نویسنده كتابی در این زمینه می‌گوید: <زندگی روزمره پر از مهارت و تنوع است. اگر بخواهیم فرزندمان در همه چیز بهترین باشد، دوران بزرگسالی او را خراب كرده‌ایم چون نمی‌تواند با فراز و نشیب‌های این دوران كنار بیاید.> در عوض بهتر است قدرت و مهارت‌های خاص كودكمان را بشناسیم و آن‌را تقویت كرده و بگذاریم د‌ر آن زمینه تبحر پیدا كند.

▪ اگر می‌خواهید فرزندتان را تحسین كنید از عبارات كلی و بیش از حد بزرگ استفاده نكنید، مثلا نگوئید تو عالی‌ترین پسر دنیا هستی! در این صورت بچه این عبارت را برای خودش این‌طوری ترجمه می‌كند: پس من خیلی ویژه و منحصر به فرد هستم و قوانین دنیا اصلا شامل حال من نمی‌شود. بهتر است از عباراتی واقع‌گرایانه استفاده كنید مثلا:آفرین، تو واقعا در مورد حیوانات خیلی چیزها می‌دانی.

▪ تحصیلات دانشگاهی و ورزش و موسیقی و زبان تنها چیزهای با ارزش دنیا محسوب نمی‌شوند. بهتر است به اخلاقیات و مسائل روانی فرزندتان هم توجه كنید. وقتی به فرزندتان می‌گوئید: <من دیدم تو چقدر تلاش كردی تا در دیكته نمره ۱۹ بگیری> و یا <مرسی كه وقتی بشقاب از دستت افتاد شكست، آمدی و راستش را گفتی> در اصل پیام حقیقی حمایت و عشق را به او منتقل می‌كنید. متخصصان توصیه می‌كنند كه والدین حقایق و واقعیت‌هایی را كه در مورد توانایی فرزندشان وجود دارد بشناسند و با آنها صادقانه برخورد كنند. دكتر لوین معتقد است كودكان باید بتوانند نقاط قوت و ضعف‌خود را بشناسند، و خودشان متوجه پیشرفتشان بشوند. این كار تنها زمانی ممكن است كه والدین به صورت واقع‌گرایانه آنها را تشویق كنند.

دكتر لوین رئیس مركز بالینی تحقیقات یادگیری و رشد دانشگاه كارولینای شمالی معتقد است ارزیابی كودكان از وجود خود بسیار ضروری است و این مسئله به‌خصوص در سنین ۱۱ تا ۲۰ سالگی اهمیت بیشتری پیدا می‌كند. این در حالی است كه تحقیقات در مورد تكامل سیستم عصبی نشان داده است در این سنین ناحیه پیشانی مغز بالغ می‌شود و ارتباطات عصبی، قوی‌تر از قبل عمل می‌كند. با تخصصی شدن این ناحیه از مغز، نوجوانان شروع به كشف علائق و استعدادهایشان می‌كنند و همین مسئله باعث می‌شود بتوانند مسیر زندگی شخصی خود را پیدا كرده و اعتماد به نفس حقیقی كسب كنند.

● والدین باید راهنما باشند نه مجری

پروفسور راسل باركلی، استاد و روانشناس دانشگاه پزشكی نیویورك معتقد است بقا و دوام انسان همواره به باز خورد دقیق و مناسب بستگی دارد. وقتی ما فاصله در كاری موفق نمی‌شویم مغز فورا این مسئله را تشخیص می‌دهد و كوهی از هشدارها بر ذهن ما سرازیر می‌شود: سخت‌تر كار كن، یك برنامه‌ریزی جدید داشته باش، یا آهسته‌تر عمل كن چون داری اشتباه می‌كنی. در حقیقت ما نمی‌توانیم خود را فریب دهیم و هیچ كس هم نمی‌تواند وانمود كند اوضاع كاملا بر وفق مراد است، در حالی كه واقعا این‌طور نیست. متخصصان هم همین عقیده را دارند و بر این باورند كه كودك باید از اشتباهاتش درس بگیرد و بفهمد چرا بعضی از كارهایش بیشتر مورد پسند والدینش قرار می‌گیرند. رعایت اعتدال اصل است در غیر این صورت كودك در فرایند تفكر با مشكل روبه‌رو می‌شود.

● ارتباط نزدیك،راه نجات

روان‌شناسان كودك می‌گویند باید بر انجام تكالیف مدرسه فرزندمان نظارت داشته باشیم اما نباید تكالیفش را انجام دهیم. در یك مطالعه ملی كه در مورد پیشرفت تحصیلی انجام شده مشخص شد دانش‌آموزانی كه در مورد مسائل تحصیلی با والدینشان صحبت می‌كنند نمرات بهتری در امتحانات كسب می‌كنند.

وقتی فرزندمان در چیدن میز غذا به ما كمك می‌كند سر صحبت را با او باز كنیم و بگذاریم در موارد مختلف نظر خود را بیان كند. حتی آرزوها و رویاهایش را با ما در میان بگذارد، به این ترتیب با برنامه‌هایی كه برای ‌آینده در نظر گرفته است آشنا می‌شویم، والدین باید كمك كنند كودك نكات مهم وجودی‌اش را یاد بگیرد و به خوبی بشناسد. وقتی فرزندتان می‌گوید دوست دارد پلیس شود، باید بداند كه چه خصوصیاتی داشته باشد تا بتواند در این كار موفق شود و این همان تلنگری است كه شما باید به ذهن او وارد كنید تا به این بهانه خصوصیاتش را بهتر بشناسد.

اگر بیش از حد فرزندتان را تشویق نكنید، زیاده از حد از او مواظبت نكرده و دائم منجی او نباشید و در عوض به او خوب گوش كنید، دركش كرده و از او حمایت مناسب به‌عمل بیاورید بهترین هدیه دنیا را به او پیشكش كرده‌اید و او شانس چالش‌با زندگی را بدست آورده است.‌‌