سریال به اندازه کافی گویا است‌

بیش از ده سال از پخش سریال تلویزیونی امام علی(ع) می‌گذرد، اما همه ما به‌خاطر داریم که از پخش همان قسمت‌های اولیه این سریال، بحث‌های فراوانی درباره این سریال در جامعه ایجاد …

بیش از ده سال از پخش سریال تلویزیونی امام علی(ع) می‌گذرد، اما همه ما به‌خاطر داریم که از پخش همان قسمت‌های اولیه این سریال، بحث‌های فراوانی درباره این سریال در جامعه ایجاد شد و کار به‌جایی رسید که در فرهنگسراها، دانشگاه‌ها و... برنامه‌های فراوانی برای نقد و بررسی این سریال در گوشه و کنار کشور برگزار شد.

این مساله درباره سریال‌های تاریخی و دینی تلویزیون همواره صادق بوده است. علت این مساله هم این است که سیاستگذاران سازمان صدا و سیما در سال‌های اخیر از ساخت سریال‌های تاریخی و مذهبی اهداف مختلفی را دنبال کرده‌اند.

این آثار صرفا برای سرگرمی ساخته نشده‌اند و در وجوهی مانند سیاست‌گذاری، انتخاب مضمون، نوع نگاه به مضمون و... تلاش شده تا این آثار در نهایت به ساخته‌هایی تاثیرگذار و عمیق تبدیل شوند.

البته این‌که یک اثر نمایشی پیام‌های مختلفی را در لایه‌های زیرین خود داشته باشد، مساله‌ای است که تردیدی درباره آن نیست، اما نباید فراموش کرد که رسالت اصلی یک اثر نمایشی این است که هر نوع پیام و محتوایی را به شکل زیرکانه و هنری منتقل کند، زیرا اگر قرار باشد مخاطب محتوایی را به‌شکل مستقیم دریافت کند، یا سراغ خواندن کتاب می‌رود یا این‌که سراغ برنامه‌های ترکیبی می‌رود.

جمعه‌شب سریال تلویزیونی حضرت یوسف(ع) از شبکه یک سیما پخش شد و در انتهای برنامه فردی به‌عنوان کارشناس امور تربیتی با حضور در لوکیشن‌های سریال به بیان مباحث تربیتی این سریال پرداخت.

درباره این شیوه چند نکته وجود دارد؛ نکته اول این که برای مخاطبی که تا چند دقیقه قبل شخصیت‌های این سریال داستانی را در دکور دیده، دیدن فردی با کت و شلوار در همان دکورها چندان مانوس نیست.

دست‌اندرکاران سریال‌های تاریخی همواره تلاش می‌کنند تا با ساخت دکورهایی که نزدیک به واقعیت است، فضا را به گونه‌ای جلوه دهند که مخاطب احساس ساختگی بودن فضا را نداشته باشد و حس کند همه آنچه را که می‌بیند در فضایی واقعی رخ داده است حتی نوع انتخاب زوایای دوربین هم همیشه به‌دنبال تداعی این مساله است، اما چنین برنامه‌ای این ذهنیت مخاطب را مخدوش می‌کند.

از سوی دیگر، با توجه به انرژی و نیروی فراوانی که صرف بخش تحقیقات سریال شده، به نظر می‌رسد این سریال به اندازه کافی در حوزه انتقال مفاهیم اخلاقی‌‌دینی موفق عمل کرده است و شاید دیگر نیاز نباشد که به شیوه مستقیم درباره یک موضوع صحبت کرد.

یادمان باشد که الصاق یک برنامه به اثری نمایشی آن‌هم در این مرحله به جای آن‌که به ارزش‌های اثر اصلی اضافه کند، ممکن است تلاش و کوشش دست‌اندرکاران آن را زیر سوال ببرد و این‌گونه وانمود کند که چون تلاش آنها ثمربخش و مفید نبوده، برنامه دیگری ساخته شده تا حرف‌های ناگفته را تذکر دهد.