آموزش عالی، توسعه و تقویت ارزش های اسلامی

در طول سال های پس از انقلاب اسلامی کارکرد آموزش و فرهنگ پذیری دینی در دانشگاه ها و نیز تعهد مراکز آموزش عالی ایران به این کارکردها، در عرصه نظر و عمل مورد توجه رهبر انقلاب و مسئولان …

در طول سال های پس از انقلاب اسلامی کارکرد آموزش و فرهنگ پذیری دینی در دانشگاه ها و نیز تعهد مراکز آموزش عالی ایران به این کارکردها، در عرصه نظر و عمل مورد توجه رهبر انقلاب و مسئولان جمهوری اسلامی قرار گرفت، به طوری که حضرت امام خمینی (ره) در پیام نوروزی ۱۳۵۹ نخستین فرمان عملیاتی انقلاب فرهنگی را صادر کرد.

فرمانی که ریشه در آرمان ها و مطالعات اسلامی عقیدتی نخبگان، گروه ها و مردم مسلمان ایران داشت و تشکیل ستاد و سپس شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، ایجاد معاونت فرهنگی، اجتماعی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز تشکیل اداره امور فرهنگی و فوق برنامه در هر دانشگاه را در این راستا باید ذکر کرد.در جریان انقلاب فرهنگی و بعد از آن، انتظارات مردم ایران از نظام آموزش عالی به عنوان نهاد پیشتاز در این زمینه بالا رفت و همه منتظر بودند که تلاش ها و اقداماتی برای تحقق ارزش های اسلامی صورت گیرد.از دیدگاه امام خمینی (ره) دانشگاه مبداء همه تحولات است بنابراین دانشگاه می تواند نقش تحول آفرینی را در جامعه ایجاد کند.از این رو ساز و کارها باید به گونه ای باشد که دانشگاه در عرصه تصمیم سازی و تصمیم گیری کشور نقش خود را به بهترین وجه ممکن ایفا کند.ایفای این نقش از آن روست که دانشگاه نخبگان و زبدگان جوان هر جامعه را در خود می پذیرد و عالی ترین بیان حق طلبی، عدالت طلبی و آرمان خواهی را در نسل شریف دانشجو متبلور می کند.

در این خصوص وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مراکز آموزش عالی برنامه هایی را برای تقویت ارزش های اسلامی و گرایش های معنوی انجام داده اند تا تحولات فرهنگی در این نهاد و سپس در جامعه ایجاد شود.در نظام جمهوری اسلامی، دانشگاه تنها یک بنگاه تامین کننده نیروی انسانی متخصص برای جامعه و بنگاه های اقتصادی نیست، بلکه نهادی است که می تواند رهبری حرکت و ایجاد تحول در زیرساخت های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه را در دست بگیرد.همچنین می تواند مرکز ایجاد الگوهای صحیح رفتار اجتماعی، حافظ سنت های علمی و فرهنگی جامعه و عامل تعمیق وفاق اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی مردم، تعالی دهنده سطح تبادل نظر و تجربیات در درون جامعه و عامل اصلی نهادینه کردن علم در جامعه باشد.

در این راستا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مراکز آموزش عالی در برنامه سوم توسعه آموزش عالی، اقداماتی را در زمینه تعمیق ارزش های دینی و اسلامی شدن دانشگاه ها انجام داده اند که استخراج راهبردها و تشکیل ستاد اسلامی شدن دانشگاه ها، تشکیل شورای تخصصی ارزیابی سیاست ها و فعالیت های فرهنگی و اجتماعی و قانونمند کردن، حمایت از فعالیت های فرهنگی و سیاسی دانشگاهیان، حمایت از پژوهش ها و همکاری های مشترک و اصلاح و تدوین متون درسی به ویژه دروس علوم انسانی را می توان از جمله راهکارهای اجرایی اتخاذ شده و اقدامات مرتبط با آن برشمرد.تدوین دستورالعمل جدید برای تدوین آیین نامه تشکل های اسلامی و دانشگاهیان و تصویب و ابلاغ آیین نامه کانون های فرهنگی دانشجویان در سال ۱۳۸۰ از جمله این اقدامات در زمینه حمایت از تشکیل مجامع و نهادهای فرهنگی و صنفی دانشجویان به شمار می رود.

حمایت های مادی، معنوی و مدیریتی از کانون خود جوش مذهبی، فرهنگی، هنری و علمی دانشجویان، افزایش مشارکت اعضای هیئت علمی دانشگاه ها از ۲ به ۵ درصد در فعالیت های فرهنگی، هنری و اجتماعی، حمایت از انتشار بیش از هزار عنوان نشریه دانشجویی در زمینه های مختلف، تجهیز کانون های فرهنگی، هنری و اجتماعی، انجام طرح های تحقیقاتی در خصوص اسلامی شدن دانشگاه ها و غیره از دیگر اقدامات انجام شده در این مورد است.برخی از این اقدامات در برنامه چهارم توسعه آموزش عالی هم در حال انجام است که ارزیابی آن را باید در پایان این برنامه انجام داد.

احمدحیدری