کار, ضامن اجتماع و سیاست

تأثیر ایجاد کار در جامعه به حدی بالا است که می تواند فاکتورهای سیاسی آن را نیز متأثر سازد

تأثیر ایجاد کار در جامعه به حدی بالا است که می‌تواند فاکتورهای سیاسی آن را نیز متأثر سازد.

کار و اشتغال، علاوه بر اثر گذاری بر حوزه‌های اقتصادی، تأثیرات زیادی در بخش‌های اجتماعی و سیاسی دارد که با در نظر گرفتن این فاکتورها، می‌توان داشتن سطح اشتغال مناسب را ستونی مهم در کامیابی یک جامعه دانست.

● اشتغال باکیفیت

از دیرباز، مصرف از ارکان اصلی تمام توابع مطلوبیت بوده و حتی در شرایط بحرانی اقتصادی مثل بحران دهه حاضر، این مصرف بوده که زمینه برون رفت از بحران را به وجود آورده است. اما طبعاً برای یک سطح مصرف خوب، ابتدا باید از یک درآمد و شغل خوب بهره مند بود.

در اقتصاد تمام کشورها، هر گاه عرضه و تقاضای کار روند باثباتی داشته‌اند، آن جوامع توانسته‌اند در عرصه اقتصادی موفقیت‌های درخوری کسب کنند. نمونه بارز آن را می‌توان در مورد کشور چین ملاحظه کرد که پس از برنامه ریزی اصولی برای استفاده از پتانسیل نیروی کار خود، امروز حرف اول را در اقتصاد بین‌الملل می‌زند. عکس این مطلب هم کاملاً صادق است؛ یعنی اشتغال و بازار کار نامطلوب، مانعی بزرگ برای توسعه اقتصادی است، مثل کشور افغانستان. البته شرایط دیگری هم در این عدم موفقیت مؤثرند که در اینجا به آنها اشاره نمی‌کنیم.

در خصوص کشورمان هم دقیقاً همین فرآیند را در طول زمان شاهد هستیم، یعنی هر گاه بازار کار از تناسب معقولی برخوردار بوده، شاهد رشد خوبی در اقتصاد بوده‌ایم و هر گاه بیکاری از حد طبیعی آن بالاتر رفته، مشکلات اقتصادی هم بیشتر و بیشتر شده‌اند.

● بُعد اجتماعی

در خصوص ناهنجاری‌های اجتماعی اگر بخواهیم آسیب شناسی کنیم، مطالعه نرخ اشتغال و بیکاری یک گزینه مطالعاتی مناسب است. تحقیقات نشان می‌دهند علاوه بر مشکلات فرهنگی، مسأله فقدان شغل مناسب، از مهمترین دلایل شیوع ناهنجاری‌های اجتماعی در یک کشور است. تنها به این اکتفا می‌کنیم که بر اساس گزارش پزشکی قانونی، در سال ۸۹ بیشترین آمار را در مورد پرونده نزاع در دهه ۸۰ داشته‌ایم و در عین حال در همین سال، ما با بیشترین نرخ بیکاری رسمی مواجه بوده‌ایم (۶۳۱ هزار و ۳۸۱ مورد پرونده نزاع با داشتن بیکاری رسمی ۵/۱۳ درصدی).

● اشتغال و سیاست

در توصیف تأثیر اشتغال بر سیاست، همان بس که تمام حاکمان و رؤسای حکومت‌ها در سرتاسر جهان برای نشان دادن کارکرد رفاهی خود بر مردمشان، از شرایط کار و اشتغال در زمان تصدی‌گریشان در حکومت بهره می‌گیرند. این تأثیر به قدری است که افزایش بیکاری را تهدیدی جدّی برای تمدید دوره صدارت خود می‌دانند. بحث و جدل بین دمکرات‌ها و جمهوری خواهان، مشکلات به وجود آمده در روسیه و تظاهرات مردم اسراییل علیه حکومت‌داری نتانیاهو، همگی نشان از تأثیر این مقوله مهم در تعیین سرنوشت سیاسی و خط مشی یک حزب و در نهایت یک کشور دارند.

با توجه به تأثیر اشتغالزایی بر ابعاد مختلف که زمینه اقتدار اقتصادی، بلوغ سیاسی و رفع ناهنجاری‌های اجتماعی را فراهم می‌آورد، لازم است بانک مرکزی از حیطه فرمانبرداری دولت استقلال پیدا کند، در سازوکار بازار دخالت کمتری صورت گیرد، صندوق‌های حمایت کننده تولید و صادرات مؤثرتر عمل کنند و در نهایت در سیاست بین‌الملل خود به تحریم‌زدایی و توسعه روابط با کشورها بپردازیم.