تفاوت شناخت پیش از ازدواج با دوستی قبل از ازدواج

هر نسل در یک جامعه میراث دار فرهنگ, آیین و روشهای زندگی خاصی است که از نسل های پیشین برایش به جای مانده است

هر نسل در یک جامعه میراث دار فرهنگ، آیین و روشهای زندگی خاصی است که از نسل های پیشین برایش به جای مانده است. تفاوتهای فرهنگی نه تنها در جوامع مختلف، بلکه در یک جامعه خاص نیز دیده می شود. حتی در خرده فرهنگ ها نیز تفاوتهای فراوانی در سبک های فرزندپروری مشاهده می شود. اما همه این تفاوتها ذیل مشترکاتی عمیق هستند که نسل اندر نسل حفظ شده و به نسل های بعدی منتقل شده اند. طبیعتا طی سالیان دراز بسیاری تغییرات در فرهنگ جوامع به وقوع می پیوندند و البته تاثیرات فرهنگ های گوناگون بر یکدیگر از دلایل اصلی این تغییرات است. دیگر دلیل برای برخی تغییرات فرهنگی، ناکارامد بودن و روزامد نبودن برخی سنت های قدیمی است.

رسومات مربوط به ازدواج، یکی از اصیل ترین و مهمترین رسومات هر جامعه ای است. این رسومات از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت هستند. مثلا در جامعه ایران، مراسم خواستگاری غالبا از طرف خانواده ی مرد انجام می پذیرد، دختر حجب و حیای خاص خود را حفظ می کند و ... . اما در جوامع دیگر، رسومات گوناگونی وجود دارد. پیشرفت های علمی برخی جوامع که بعضا باعث حیرت افراد شده و منجر به نگاه خاص دنیا به خاستگاه این پیشرفتها شده، زمینه ساز انتقال فرهنگ زادگاه این پیشرفتها به کشورها و فرهنگهای دیگر شده است. یکی از این انتقالهای فرهنگی، شیوه ازدواج کردن افراد است.

در جامعه شاهد هستیم که روابط به اصطلاح دوستی دختر و پسر در جامعه ایجاد شده و گسترش یافته و برخی به این نتیجه رسیده اند که اساسا اینگونه روابط باید وجود داشته باشند. بعضا اینگونه استدلال می شود که این روابط باعث کسب شناخت طرفین از هم شده و می تواند به تشکیل زندگی بهتر کمک کند. در این بین شاهد تحقیر برخی سنتهای فرهنگی غنی ایرانی-اسلامی نیز هستیم. مثلا می گویند چگونه ازدواج می تواند بدون شناخت از هم صورت پذیرد، در صورتی که فرهنگ ما برای مساله مهم شناخت تدبیری نیندیشیده است! اما آیا به راستی چنین است؟ اساسا آیا راه کسب شناخت، ورود به حیطه روابط آزاد است؟

پاسخ این است که ما باید بتوانیم بین رابطه به معنای عام، و رابطه برای شناخت تمایز قائل شویم. وقتی رابطه باز و آزاد باشد، هر کس به خود اجازه خواهد داد که روابط گسترده و فراوانی را با افراد گوناگون برقرار کرده تا از بین این افراد، فردی که بهتر است را انتخاب کند. در اینجا چندین سوال مطرح می شود:

آیا می شود از طریق چنین روابطی به کسب شناخت پرداخت؟

آیا روابط بدون هدف، سرانجام خوبی خواهند داشت؟

آیا تضمینی وجود دارد که پس از گذشت مدت زمانی از رابطه و به وجود آمدن وابستگی، لزوما رابطه منجر به ازدواج شود؟

آیا این احتمال وجود ندارد که فردی که تعهدی به طرف مقابل ندارد، به یکباره و با دیدن فردی بهتر، اقدام به ترک رابطه کند؟

و ...

اما کسب شناخت چگونه می تواند صورت بگیرد؟

به تجربه مشهده کرده ایم که دختران و پسران زیادی اینگونه مطرح کرده اند که من چطور نتونستم تو چهار سال ازش شناختی کسب کنم؟ چطور تونست منو ول کنه و بره با اون یکی؟ مگه به من قول ازدواج نداده بود؟ من فکر میکردم اون باهام ازدواج میکنه و واسه همین باهاش وارد رابطه جنسی هم شدم... پس از سه سال دوستی، حالا خانواده هامون مخالفند. چه کار باید بکنیم؟ من خودشو دوست دارم، ولی با خانواده اش تناسب نداریم، وابسته هم هستم و نمیتونم رهاش کنم... و بسیاری مسائل از این قبیل

با این حال، پس چگونه می توان به کسب شناخت پرداخت، در حالی که از این آسیبها نیز مصون ماند؟

پیشنهاد ما بسیار روشن و ساده است:

پسر و دختری که قصد ازدواج با هم را دارند، از همان ابتدا با خانواده ها در میان بگذارند. خانواده پسر رسما به منزل خانواده دختر بروند. بخشی از فرایند شناخت از طریق تحقیق از همسایه ها، دوستان و افراد مطمئن که فرد را می شناسند صورت می پذیرد. خانواده ها طی جلساتی که با هم دارند، میتوانند به این نتیجه برسند که آیا تناسب فرهنگی دارند یا نه. بخشی از شناخت هم که شخصی است و طرفین باید با هم صحبت کنند و حتی رابطه داشته باشند، قابل حل است. پس از طی مراحلی که ذکر شد، در صورتی که تناسبات اولیه مشاهده شد، دختر و پسر می توانند مدتی معین(مثلا شش ماه) را به کسب شناخت از هم بپردازند. در این مدت می شود صیغه محرمیتی بین طرفین خوانده شود تا مساله شرعی هم نداشته باشد. خواندن صیغه صرفا به دلیل این است که رابطه مشکل شرعی نداشته باشد و اینکه طرفین بتوانند سوالات بازتری را از هم بپرسند و رفت و آمد داشته باشند تا آن بخش از شناخت که با صحبت به دست نمی آید و با عمل کسب می شود، حاصل شود. هدف از خواندن صیغه در این مرحله، به هیچ وجه ورود به روابط جنسی و عاطفی و ... نیست. در صورتی که عرفا این کار مذموم بود، می توان با نظارت خانواده ها و بدون خواندن صیغه نیز به کسب شناخت منطقی پرداخت.

همه می دانیم و دیده ایم که پس از گذشت مدتی از روابط، دختر و پسر انگار خود را محرم هم می پندارند و حتی وارد روابط بسیار خطرناکی نیز می شوند. آیا اگر روابط کنترل شده و با هدف باشند و حتی طرفین با وجود محرمیت موقت به کسب شناخت بپردازند و وارد روابط هم نشوند بهتر است، یا اینکه روابط بدون تعهد و کنترل پیش بروند و هدف نیز روشن نباشد؟

محسن عزیزی ابرقوئی

تالار روانشناسی و مشاوره همیاری

http://hamyaryiran.ir