آداب مترو سوار شدن

اقتصاددان عزیز!
برای من عمیقا جای سوال است که چرا بعضی از مردم موقعی که قطار مترو به‌ایستگاه وارد می‌شود، یا وقتی که آسانسور به طبقه‌ای که در آن هستند می‌رسد، بی‌محابا برای …

اقتصاددان عزیز!

برای من عمیقا جای سوال است که چرا بعضی از مردم موقعی که قطار مترو به‌ایستگاه وارد می‌شود، یا وقتی که آسانسور به طبقه‌ای که در آن هستند می‌رسد، بی‌محابا برای سوار شدن به سمت درها هجوم می‌برند، در حالی که همگی به خوبی می‌دانند قبل از آنکه بتوانند سوار شوند باید صبر کنند تا کسانی که می‌خواهند از قطار یا آسانسور بیرون بیایند، کارشان تمام شود.

یعنی در حالی که سد کردن راه کسانی که می‌خواهند خارج شوند تنها باعث به تاخیر افتادن کل جریان می‌شود، اغلب مردم به قدری عجله دارند که اساسا کوچک‌ترین توجهی به این موضوع نمی‌کنند و از آن شگفت‌انگیزتر اینکه، این پدیده ظاهرا جهان شمول هم هست. لطفا در این باره توضیح بدهید!

ارادتمند، نظیر

نظیر عزیز!

من هم با پدیده‌ای که به آن اشاره کردی روبه‌رو شده‌ام، اما بیشتر در مترو تا آسانسور و به‌نظرم همین مطلب می‌تواند توضیحی برای کل ماجرا به‌دستمان بدهد.

درست است که سد کردن راه افراد در حال خروج از قطار احتمالا کل سفر را چند ثانیه‌ای به تاخیر می‌اندازد. اما با وجودی که چند ثانیه تاخیر برای هر یک از مسافران در کل زیان اجتماعی محسوسی را ایجاد می‌کند، این مساله به ندرت مورد توجه اشخاص خودخواهی که موضوع سوال تو هستند، قرار می‌گیرد.

بله، تاخیر در هر صورت تاخیر است. اما تو در تفسیر هدف افراد از انجام این کار به خطا رفته‌ای. آنها با این عجله شان نمی‌خواهند حرکت قطار را پیش بیندازند، بلکه سعی دارند صندلی، یا جای مناسبی برای خودشان گیر بیاورند. طبعا این باعث خواهد شد که سعی کنند به عنوان اولین نفر وارد قطار شوند و در نتیجه جلوی راه بقیه را سد کنند.

این به نوعی همان «معمای زندانی» معروف است: به نفع همه خواهد بود اگر همه عقب بایستند، اما هرکس با جلو رفتن به نفع خودش عمل خواهد کرد.

بنابراین تعجب‌برانگیز نیست که‌این رفتار در مورد آسانسورها کمتر اتفاق می‌افتد. چون آسانسورها دیگر صندلی ندارند و اغلب اوقات هم جا به اندازه کافی در آنها پیدا می‌شود تا همه افراد منتظر بتوانند سوار شوند.

پس در مجموع، رفتاری که به آن اشاره کرده‌ای، خودخواهانه است، اما غیر‌عقلایی نیست.

تیم هارفورد

مترجم: مجید روئین پرویزی