هجرت امام (ره) از عراق به پاریس

پیروزی انقلاب اسلامی، وابسته به علل و عوامل متعددی بود؛ اما سه علت اصلی که مورد تأکید محققان است در این زمینه بیش‏تر مورد توجه قرار گرفته است: نخست، باورهای دینی و اعتقادات …

پیروزی انقلاب اسلامی، وابسته به علل و عوامل متعددی بود؛ اما سه علت اصلی که مورد تأکید محققان است در این زمینه بیش‏تر مورد توجه قرار گرفته است: نخست، باورهای دینی و اعتقادات اسلامی مردم ایران، دوم، وحدت مردم و مبارزات سیاسی آنها و سوم، رهبری قاطع و بی‏نظیر امام‏خمینی. این سه عامل پس از آنکه در کنار یک‏دیگر قرار گرفتند و یک مثلث را تشکیل دادند به نیروی قدرتمندی تبدیل گردید و رژیم پهلوی را سرنگون ساخت. بررسی جنبه‏های متعدد این سه عامل، ماهیّت واقعی و عناصر تشکیل دهنده جنبش اسلامی مردم ایران را، روشن خواهد ساخت. از میان سه عامل فوق، رهبری امام‏خمینی بخصوص در شرایط حساس و بحرانی، تأثیر فوق‏العاده‏ای در به ثمر رسیدن مبارزات مردم مسلمان ایران، علیه دستگاه پهلوی ایفا کرد. از این رو، با بررسی جنبه‏های گوناگون رهبری امام خمینی و ویژگی‏های آن، زوایای مهمی از تاریخ انقلاب اسلامی ایران روشن خواهد گردید. ‏

در سال ۱۳۵۷، وقتی که نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی به اوج خود رسیده بود، رژیم شاه پس از آنکه از سکوت امام نا امید شد، دست به فعالیت‌های سیاسی برای محدود کردن ایشان و یا اخراج ایشان از عراق زد. به همین جهت رژیم عراق منزل ایشان را در نجف محاصره کرد و رفت و آمد‌ها کنترل و محدود گردید. امام که به هیچ وجه حاصر به ترک مبارزه نبودند تصمیم به مهاجرت از عراق به سمت سوریه گرفتند اما به علت تیرگی روابط عراق و سوریه، قرار شد که از طریق کویت عازم سوریه شوند. با آنکه جهت ورود به کویت، ویزا صادر شده بود، پس از رسیدن به مرز کویت، مقامات دولت کویت دستور جلوگیری از ورود ایشان به خاک کویت را صادر کردند. امام شب را در بصره گذراندند و تصمیم گرفتند به پاریس هجرت کنند.

به هنگام هجرت به پاریس در پیامی به ملت ایران، دلایل این هجرت را چنین بیان نمودند. "اکنون که من به ناچار باید ترک جوار امیرالمؤمنین علیه‌السلام را نمایم و در کشورهای اسلامی دست خود را برای خدمت به شما ملت محروم که مورد هجوم همه جانبه اجانب و وابستگان به آنان هستید، باز نمی‌بینم و از ورود به کویت با داشتن اجازه، ممانعت نموده‌اند، به سوی فرانسه پرواز می‌کنم. پیش من مکان معینی مطرح نیست؛ عمل به تکلیف الهی مطرح است. مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است.

ما و شما، امروز که نهضت اسلامی به مرتبه حساسی رسیده است، مسئول هستیم. اسلام از ما انتظار دارد." به این ترتیب، عصر روز ۱۴ مهر ماه ۱۳۵۷، امام و همراهان به بغداد منتقل شده و روز بعد، هجرتی تاریخی را در راه رضای خدا انجام دادند و در آنجا پس از توقفی کوتاه در پاریس در دهکده‌ای به نام "نوفل لوشاتو" اقامت کردند. اقامت ایشان در فرانسه بر خلاف تصور رژیم شاه، باعث تسریع در انقلاب شد و هر روز سیل خبرنگاران و عکاسان و ... به دیدار امام می‌شتافتند؛ به طوری که، این دهکده کوچک به کانون مهمترین اخبار جهان تبدیل شد و پس از چند ماه منجر به پیروزی انقلاب اسلامی گردید.‏

مصطفی یاسینی

منبع: سایت مرکز اسناد انقلاب