پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

۱۴ شهریور ۱۳۰۷ ـ اعلامیه تند و صریح دولت در باره لغو کاپیتالاسیون، ولی...


چهاردهم شهریور ۱۳۰۷ هجری، دولت وقت در یک اعلامیه رسمی باردیگر یادآور شد که امتیاز کاپیتالاسیون در ایران زنده نخواهد شد، چنین پرونده ای را که حاکی از نهایت ضعف یک دولت است به …

چهاردهم شهریور ۱۳۰۷ هجری، دولت وقت در یک اعلامیه رسمی باردیگر یادآور شد که امتیاز کاپیتالاسیون در ایران زنده نخواهد شد، چنین پرونده ای را که حاکی از نهایت ضعف یک دولت است به تاریخ سپرده و بازگشوده نخواهد شد. در این اعلامیه از همه دولتها که تبعه در ایران دارند خواسته شده بود که درخواست حتی یک مورد تفویض تعقیب قضایی اتباع خود را از ایران نکنند که تحقیر تلقی خواهد شد و ....

می دانیم که نهم ماه مه سال ۱۹۲۷ (۱۹ اردیبهشت ۱۳۰۶) کاپیتالاسیون (تسلیم، و در اصطلاح قضایی به مفهوم قضاوت کنسولی و محاکمه خارجی که مرتکب جرم محلی شده باشد، در کشور متبوع خود!) در ایران لغو شده و از ۱۹ اردیبهشت ۱۳۰۷ (درست یک سال بعد) حتی در موارد استثنایی و برای اتباع کشورهای کاملهٔ الوداد هم بلااثر گردیده بود. این امتیاز (کاپیتالاسیون) را قبلا دولت قاجاریه به پاره ای ازدولتها داده بود و به این ترتیب قسمتی از حاکمیت ملی را واگذار کرده بود. رسیدگی به جرائم محلی و مجازات متخلف، تکلیف یک دولت حاکم مسئول در برابر اتباع کشور است و از تکلیف نمی توان گذشت و آن را واگذار کرد.

با وجود لغو کامل کاپیتالاسیون در سالهای ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ در ایران و اعلامیه صریح و تند شهریور ۱۳۰۷، این امر از دهه ۱۳۴۰ به صورت محدود در مورد پاره ای از اتباع آمریکا در ایران، برغم مخالفت ها و اعتراض های فراوان بار دیگر به اجرا در آمده بود.