کودکان کار, رها در خیابان ها

به طور کلی قرار نیست کودکان اصلا کاری انجام ندهند, اما اگر کار کودکان با هدف درآمدزایی صورت بگیرد و کودک مجبور باشد با کار, خرج زندگی خود یا دیگران را دربیاورد و به تنهایی در جامعه رها شود و با کارفرمای غریبه کار کند از نظر روان شناسی تاثیرات نامطلوبی روی او می گذارد

به طور کلی قرار نیست کودکان اصلا کاری انجام ندهند، اما اگر کار کودکان با هدف درآمدزایی صورت بگیرد و کودک مجبور باشد با کار، خرج زندگی خود یا دیگران را دربیاورد و به تنهایی در جامعه رها شود و با کارفرمای غریبه کار کند از نظر روان‌شناسی تاثیرات نامطلوبی روی او می‌گذارد.

از نظر روا‌ن‌شناسی باید میان فیزیولوژی فرد با کارش رابطه برقرار باشد و زمانی که کودکی با هدف درآمدزایی درگیر کاری سخت می‌شود، معمولا عواقب آن به چهار شکل بروز پیدا می‌کند که عبارت است از:

از نظر فیزیولوژی اندام‌ها تحت تاثیر فشار زیاد قرار می‌گیرد که به بلوغ زودرس یا دیررس منجر می‌شود. وقتی بلوغ در موعد مقرر انجام نگیرد، سبب ایجاد مشکلات رشد می‌شود. انحراف اندام‌ها رخ می‌دهد. وقتی کودک آمادگی انجام کار را نداشته باشد، اندام‌های او بخصوص ستون فقراتش تغییر شکل می‌دهد که تغییر شکل در اندام‌ها خود سبب کاهش اعتماد به نفس می‌شود.

وقتی کودک توانایی انجام کار را ندارد، دیگران به او ترحم می‌کنند که در این صورت کودک عزت نفس‌اش را از دست می‌دهد و منجر به ایجاد استرس در او می‌شود.

کارفرمای کودک ممکن است بدون توجه به نکات حقوقی و وضعیت جسمی و روحی کودک از وی توقع انجام کاری را داشته باشد که از نظر جسمی، روحی و عاطفی به کودک فشار آورد. البته باید به این نکته توجه داشت که در این میان شرایط کودکان خیابانی از کودکان کار دیگر بدتر است به نحوی که کار کودک خیابانی معمولا دستفروشی است که با التماس و خواهش برای فروش همراه است.

این رفتار در اولین گام عزت نفس را از بین می‌برد و به نوعی کودک دچار اختلالات رفتاری شده و این کار منجر به بزه می‌شود و از نظر اجتماعی نیز کودک جسور شده و برای فروش بیشتر دروغ می‌گوید و چرب‌زبانی می‌کند که همه اینها در کودک تاثیر نامطلوب می‌گذارد. این نوع کودکان بالاخره بزرگ می‌شوند و در همین جامعه کنار ما خواهند بود و در پی تجارب غلطی که کسب کرده‌اند، در بزرگسالی وقتی تشکیل خانواده می‌دهند، نمی‌توانند پدر یا مادری دلسوز برای بچه‌هایشان و همسری خوب در خانه باشند و به علت بی‌اعتمادی که به جامعه پیدا کرده‌اند رفتار غیر‌طبیعی از خود بروز می‌دهند.

با این حال اگر کار کودک تا حدی باشد که کودک احساس مسئولیت کند، مناسب است برای مثال کودکان و نوجوانان خانواده‌های کشاورز همگام با والدین و کنار آنها کار می‌کنند؛ در این شرایط کودک از امنیت اجتماعی، عاطفی و روانی برخوردار است. درآمدی که کودک از خیابان به دست می‌آورد سنجیده و قابل مقایسه با کار در مجتمع‌های مراکز نگهداری کودکان نیست.

در کار خیابانی، روحیه کودک تحت تاثیر قرار می‌گیرد، اما اگر کار کودک صرفا با هدف آشنا کردن او با شرایط یک شغل و برقراری ارتباط با جامعه‌، زیر نظر کارشناسان خبره و در مراکز نگهداری کودکان باشد، می‌تواند مثبت باشد و کودک دست‌کم از آموزش‌های لازم در ارتباط با کاری که انجام می‌دهد، برخوردار می​شود.

ضمن این که کار کودک در این مراکز به او فرصت می‌دهد علاوه بر کار، از امکانات آموزشی، تحصیلی و تفریحی نیز برخوردار شود و در عین حال کارفرمایی قابل اعتماد به کارش نظارت می‌کند.

دکتر محمد احمدی

روان​شناس