اقتصاد سلامت علیه سلامت معنوی

بین تمام جهان خلقت رابطه معنی‌دار و سیستماتیکی وجود دارد و هر تغییری در گوشه‌ای از جهان هستی رخ دهد، در نهایت در تک‌تک سلول‌های ما هم اثرگذار خواهد بود و حتی بیان ژنی سلول‌ها …

بین تمام جهان خلقت رابطه معنی‌دار و سیستماتیکی وجود دارد و هر تغییری در گوشه‌ای از جهان هستی رخ دهد، در نهایت در تک‌تک سلول‌های ما هم اثرگذار خواهد بود و حتی بیان ژنی سلول‌ها هم تغییر می‌کند...

سپس به بیان تجربه‌هایی که در ژاپن و ایران صورت گرفته بود، پرداختیم و متذکر شدیم که کشورهای غربی و صنعتی بسیار زودتر و فراگیرتر از کشورهای شرقی و اسلامی به رکن چهارم سلامت یعنی سلامت معنوی پرداخته‌اند. اکنون به دلایلی که باعث غفلت از این رکن اساسی سلامت در کشورهای در حال توسعه و اسلامی شده است، می‌پردازیم.

علل مختلفی در این غفلت تاثیر دارند که بعضی از آنها عبارتند از:

آسان‌تر بودن شناخت و ابراز عوارض جسمانی بیماری‌ها، به نحوی که بیماری‌های جسمی زودتر ظاهر و باعث ناراحتی بیمار می‌شوند و برای پزشکان و جامعه پزشکی هم آسان‌تر است که به رفع آنها بپردازند.پیچیده‌ بودن ابعاد روانی، معنوی و اجتماعی سلامت که به علم و تجربه بیشتری نیاز دارد و جامعه پزشکی باید دلسوزی‌های عالمانه‌تر بیشتری را نشان دهد تا این ابعاد سلامت را بشناسند و به بیماران و مردم کمک کنند.

علت دیگر که احتمالا اهمیتی بیشتر از علت بالا دارد، موضوع اقتصاد سلامت است. چه بسیار فراوان است آزمایش‌ها و رادیوگرافی‌ها و عکسبرداری‌هایی که سودی برای سلامت مردم و بیماران ندارند یا مصرف داروها و تجهیزاتی که حتی مخل سلامت هستند اما به لطایف‌الحیل به خورد جامعه پزشکی و مردم داده می‌شود. جالب است که این نکته در کشورهای جهان سوم که بودجه‌ای برای مصرف دارند، بیشتر نمایان است تا کشورهای پیشرفته صنعتی.

بسیار زیاد هستند داروهایی که حتی در کشور سازنده مصرف نمی‌شوند اما در کشور ما یا کشورهای مثل ما بدون دلیل مصرف می‌شوند. وقتی برای درمان نشانه‌های جسمی بیماری، شرکت‌های تجاری وارد می‌شوند و از آن سودجویی می‌کنند قابل انتظار است که سلامت معنوی و روانی که کمتر می‌توانند میدان تاخت‌وتازهای تجاری آنها باشند، به فراموشی سپرده شوند یا جامعه پزشکی را به آن حساس نکنند و حتی مردم را نیز از آن ناآگاه نگه دارند.

اما مردم آگاه و فهیم جهان و دلسوزان حوزه سلامت نیز بیکار نیستند و تلاش می‌کنند تا واقعیت‌های علمی بهتر شناخته شوند و به نیازهای همه ابعاد سلامت پاسخ داده شود.

دکتر محمداسماعیل اکبری

استاد و رییس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی