اهمیت و روش عذرخواهی

کسی که به مسلمانی ظلمی کرده باشد, باید از او عذرخواهی کند و دل او را به دست آورد و به اصطلاح حلالیت طلب کند

کسی که به مسلمانی ظلمی کرده باشد، باید از او عذرخواهی کند و دل او را به دست آورد و به اصطلاح حلالیت طلب کند. در این زمینه داستانی را نقل می‏‌کنیم:علی بن یقطین که یکی از یاران امام کاظم (علیه السلام) بود و به دستور امام در دستگاه هارون کار می‏‌کرد، عازم مکّه گردید، خواست در مدینه امام کاظم (علیه السلام) را زیارت کند، امام به او اجازه ملاقات نداد و فرمود: امسال حج تو قبول نمی‏‌شود. چون تو ابراهیم شتربان را در محل کار خود نپذیرفته‏‌ای، خدا هم تو را نمی‏‌پذیرد. علی بن یقطین بسیار ناراحت شد، از مدینه به کوفه برگشت و به سراغ آن شتربان رفت و دَرِ خانه او را کوبید و صورت خود را روی خاک گذاشت و به آن شتربان گفت: با پای خود صورتم را لگدمال کن.

شتربان قبول نمی‏‌کرد تا با اصرار او، صورت وزیر کشور، که به مسلمانی توهین کرده بود، زیر لگد شتربان قرار گرفت و او می‏‌گفت: «الّلهُمّ اشْهَد»، خدایا شاهد باش که دارم، توهین خود را جبران می‏‌کنم. سپس به مدینه برگشت و امام کاظم (علیه السلام) او را پذیرفت‏[۱]. مراحل و آداب عذر خواهی به شرح ذیل است :

۱: پیدا کردن مشکل؛ باید بدانید که چه کاری از شما سرزده که باعث آزار طرف مقابلتان شده است مثلا حرف بدی زده‌اید، به قولتان عمل نکرده‌اید و...

۲: مسئولیت کاری که انجام داده‌اید را خودتان به گردن بگیرید نه این که در نیمی خودتان را مقصر بدانید و نیمی دیگر را به گردن طرف مقابل یا دیگران بیندازید. عذر خواهی که همراه با بهانه آوردن باشد عذر خواهی نیست.

۳: سعی کنید زمان مناسبی را برای عذر خواهی انتخاب کنید؛ گاهی اوقات بهتر است بعد از مرتکب شدن به اشتباه سریع از طرف مقابل عذرخواهی کنید و گاهی هم نه، باید مدتی از این عمل بگذرد؛ و این بستگی به طرف مقابلتان دارد. بعضی‌ها وقتی خشمگین می‌شوند ادامه صحبت و عذر خواهی باعث می‌شود اوضاع بدتر شود و زمانی باید بگذرد تا عصبانیت طرف مقابل فروکش کند.

۴: سعی کنید عذر خواهی‌تان را روی کاغذ بنویسید و حرف‌هایی که دوست داشتید را در کاغذ به او بدهید یا می‌توانید صدایتان را ضبط کنید و به او بدهید این در صورتی است که از عذر خواهی رودر رو خجالت می‌کشید.

۵: خیلی دقیق اتفاق را توضیح دهید تا طرف مقابل به درستی متوجه شود که برای چه عذر می‌خواهید. از استفاده کلمه اما خودداری کنید (مثلاً نگویید معذرت می‌خواهم اما...) چون این کلمه نشان می‌دهد که معذرت نمی‌خواهید. همچنین نگویید که معذرت می‌خواهم که چنین احساسی دارید یا معذرت می‌خواهم که ناراحت شدی. برای کاری که کردید معذرت بخواهید.

۶: سعی کنید اشتباه خودتان را با یک عمل خوب جبران کنید و از طرف مقابلتان بخواهید یک فرصت دیگر برای جبران اشتباهتان بدهد.

۷: سعی کنید صبور باشید، اگر عذرخواهی‌تان مقبول نشد از او به خاطر شنیدن حرف‌هایتان و اجازه دوباره برای عذرخواهی مجدد در آینده تشکر کنید. مثلاً بگویید که درک می‌کنید که هنوز از دست‌تان ناراحت هستند اما از اینکه اجازه عذرخواهی بهتان دادند تشکر کنید.

۸: روی حرفتان باشید؛ یک عذرخواهی واقعی باید یک تصمیم را به دنبال خود داشته باشد و باید برای جدی کردن عذرخواهی‌تان همیشه روی قولتان بمانید.امید است با راه کارهایی که خدمت شما دادیم در این امر موفق باشید و البته کسانی که عذرخواهی دیگران را قبول نمی‌کنند نیز باید بدانند که امیر المومنین در مورد آنها می‌فرماید: بدترین مردمان کسی است که عذر را قبول نکند و از گناه در نگذرد[۲].

* منابع در دفتر روزنامه موجود است