تحمل ناسازگاری

در یک زندگی جمعی، آیا چاره‏ای جز حسن سلوک و مدارا وجود دارد؟ «گذشت»، یکی دیگر از جلوه‌های «مدارا» است. اگر بنا باشد در مقابل هر مسئله انسان حساسیت و سرسختی نشان دهد و هر حرف را به دل بگیرد و از هیچ چیز نگذرد، پدید آمدن ناهنجاری در زندگی جمعی، حتمی است.

در یک زندگی جمعی، آیا چاره‏ای جز حسن سلوک و مدارا وجود دارد؟ «گذشت»، یکی دیگر از جلوه‌های «مدارا» است. اگر بنا باشد در مقابل هر مسئله انسان حساسیت و سرسختی نشان دهد و هر حرف را به دل بگیرد و از هیچ چیز نگذرد، پدید آمدن ناهنجاری در زندگی جمعی، حتمی است. تحمل کردن ناسازگاری دیگران، پدیدآورنده‏ سازگاری است. اگر بدی را با بدی و تندی را با تندی جواب دهیم، مشکلات بالا می‏گیرد.

گاهی باید چشم را بست و بعضی رفتارهای آزاردهنده و ناراحت‌کننده‏ دیگران را نادیده گرفت یا در گذشت و بخشود تا ریشه‏ بحران در روابط بخشکد. در تفسیر آیه‏ (یدرءون بالحسنه السیئه ) (بدی را با نیکی رفع می‏کنند) آمده است که به وسیله‏ حلم، جهل و نابخردی جاهل را دفع می‏کنند و به وسیله‏ مدارا با مردم، اذیت و آزار آنان را از خودشان دور می‏سازند. بالاتر از این چشم‏پوشی، آن است که بدرفتاری‌های دیگران را با خوشرفتاری مقابله کنیم، نه مقابله به مثل، بلکه مقابله به بهتر و برتر. این اوج کرامت نفس و اخلاق والا و پیامبرانه است که می‏سزد در امت پیامبر(ص) تجلی یابد.