طرح مبارزه با بدحجابی

نخستین بار در شورای شهر تهران اعتراض کردند آنها می خواستند جزو اولین افراد در اعتراض به بدحجابی باشند که بودند

نخستین بار در شورای شهر تهران اعتراض کردند‌. آنها می‌خواستند جزو اولین افراد در اعتراض به بدحجابی باشند که بودند.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران بهار سال ۱۳۸۴ را برای اعتراض شورای شهر تهران به نحوه پوشش زنان تهرانی انتخاب کرد و موفق شد تا از تریبون مدیریت شهری با آنچه به آن اعتقاد ندارد انتقاد کند.

تاریخچه موج جدید مبارزه با بدحجابی را شاید بتوان به همین دلیل به شورای شهر تهران منتسب کرد.

پس از اعتراض شورای شهر که کاملا شفاف صورت گرفت مرتضی طلایی، فرمانده نیروی انتظامی ‌وقت به شورا فراخوانده شد، گزارش داد، مورد سوال قرار گرفت و شورائیان قانع نشدند.

رسانه‌ها به مدیریت شهری تهران به خاطر وارد شدن به مساله بدحجابی انتقاد وارد دانستند چراکه اولویت مدیران شهری را در رسیدگی به مباحث شهری می‌دانستند ولی شورای شهر پاسخ داد: مباحث اجتماعی در اولویت شورای شهر است و مردم از ما توقع دارند نسبت به این مسائل واکنش نشان دهیم. ما انجام این کار را در حیطه وظایف خودمان می‌دانیم‌ و آغاز شد.

تنها چند روز پس از اعتراض شورای شهر تهران و آمدورفت فرمانده نیروی انتظامی‌ وقت به دفاتر چند نفر از اعضای شورا، اتومبیل‌های مرسدس بنز سبز و سفید رنگ با نوشته «گشت ویژه ارشاد» در خیابان‌های تهران راه افتادند. مردم از دهه ۶۰ تاکنون خاطره «گشت ارشاد» را از یاد برده بودند.

این بار اما برای نخستین بار زنان پلیس که طی دو یا سه سال پیش از این طرح برای خدمت در نیروی انتظامی ‌تربیت شده بودند در این اتومبیل‌ها نشستند.

آنها به زنان تذکر می‌دادند، اگر کسی اعتراض می‌کرد باید سوار ماشین می‌شد تا بعد از اتمام گشت‌زنی به مراجع انتظامی ‌برده شود. نیروی انتظامی‌ در آن زمان آمار مشخصی از تعداد دستگیرشدگان ارائه نکرد.

چند روزی هم گذشت تا مصوبه‌ای از شورای عالی انقلاب فرهنگی به ارگان‌ها ارسال شد، دولتیان براساس این مصوبه موظف شدند در تمام ادارات دولتی کمیته عفاف و حجاب را برپا کنند.

ایجاد «كمیته عفاف و حجاب» در حوزه ارشادی و اخلاقی در ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی از سوی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی زنان در دست بررسی قرار گرفت و فعال شد‌.

عشرت شایق، عضو این شورا و نماینده مجلس، در همان دوران با اعلام این خبر از ضابطه‌مندكردن فعالیت «كمیته عفاف و حجاب» در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌و به واسطه آن فعال شدن نمایندگانی از موسسات و وزارتخانه‌های دولتی سخن گفت. تشكیل «كمیته عفاف و حجاب» بندی از مصوبه «راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف» است كه در چارچوب اصول و مبانی روش‌های اجرایی گسترش فرهنگ عفاف در ?? بند به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی زنان رسیده است.

به منظور ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در امر ترویج و گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه كمیته ترویج و گسترش فرهنگ عفاف با تركیب ذیل در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌تشكیل خواهد شد و گزارش عملكرد آن هر شش ماه یك بار به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه خواهد شد.

شكل‌دهندگان این كمیته به ترتیب سمت عبارتند از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌به عنوان رئیس كمیته، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی‌ در مقام نایب رئیس كمیته، دبیر شورای فرهنگ عمومی ‌به عنوان دبیر كمیته و سایر اعضا نیز نمایندگانی از وزارتخانه‌های مختلف هستند.

ازجمله نماینده سازمان ملی جوانان، نماینده وزارت اطلاعات، نماینده نیروی انتظامی، نماینده وزارت كشور، نماینده كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، نماینده وزارت آموزش‌وپرورش، نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، نماینده سازمان صداوسیما، نماینده وزارت بازرگانی، نماینده ستاد امر به معروف و نهی از منكر، نماینده شورای فرهنگی اجتماعی زنان، نماینده سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران، نماینده وزارت مسكن و شهرسازی، نماینده وزارت اقتصاد و دارایی، نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نماینده گمرك جمهوری اسلامی‌ایران، نماینده سازمان تربیت‌بدنی و نماینده مركز امور مشاركت زنان.

عشرت شایق، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی زنان و نماینده مجلس در مصاحبه‌های خود در مورد احداث كمیته‌ای با نام «عفاف و حجاب» در هر سازمان دولتی نیز تاکید کرده بود: «در این كمیته كه در وزارت ارشاد تشكیل می‌شود، از هر سازمان یك نماینده در كمیته عضو خواهد بود و در سازمان متبوعه خود فعالیت‌های لازم را انجام می‌دهد.»

اما در بند ? این مصوبه به تصریح آمده است: «كمیته ترویج و گسترش فرهنگ عفاف موظف است حداكثر ظرف مدت دوماه راهكار‌ها، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی و نقش دستگاه‌های ذی‌ربط در این خصوص را تهیه و تصویب كرده و به اطلاع شورای عالی انقلاب فرهنگی برساند.» طبق مصوبه «راهبرد‌های گسترش فرهنگ عفاف» در بند ؟ به تفصیل بیان شده است‌.

در بند نخست مصوبه آمده است:

توسعه فرهنگ كنكاش و تفكر در مفاهیم دینی توسط جوانان به منظور پذیرش درونی و قلبی و عمل به آنها.

تبیین دائمی‌ جایگاه والا و پراعتبار زن در اسلام و مقایسه آن با سایر مكاتب به منظور احساس برتری شخصیت زن مسلمان نسبت به زنان سایر مكاتب و پرهیز از روی آوردن به جاذبه‌ها و شخصیت‌های كاذب.

تقویت بنیه اعتقادی، اخلاقی و اصول و مبانی تربیت برای والدین، خصوصا مادران نسبت به امر عفاف و حجاب و ایجاد حساسیت در آنها نسبت به آسیب‌های ناشی از عدم رعایت آن برای خود، خانواده و فرزندان.

در بند چهارم این مصوبه نیز آمده است: اتخاذ تدابیر مناسب جهت جذب، تربیت و به‌كارگیری نیروی انسانی شایسته نظیر مدیران، معلمان و اساتید معتقد و عامل به رعایت حجاب و عفاف در تمام مراكز اداری و آموزشی و بند پنجم نیز تصریح كرده است: تبیین آموزه‌های دینی درخصوص ضرورت رعایت اصول حیا و عفت متناسب با قابلیت‌ها و ویژگی‌های زنان و مردان و ایجاد تعادل در روابط اجتماعی آنها.

در سایر بند‌ها نیز ذكر شده است: احیا و ترویج سنت حسنه امر به معروف و نهی از منكر، ارتقای سطح آگاهی جوانان درخصوص ارتباطات صحیح انسانی و اخلاقی بین آنها و حفظ حدود عفاف و حجاب در جامعه و خانواده.

در بند دیگر نیز عنوان شده: تبیین نقش عفاف و حجاب در تقویت هویت ملی و فرهنگی جوانان و تاثیر آن بر استقلال فرهنگی و سیاسی كشور و در بند دیگر نیز ذكر شده: تبیین ریشه‌های تاریخی و فرهنگی و نشانه‌های روشن از وجود حجاب و پوشش در ادیان الهی و جوامع دارای سابقه تاریخی و تمدن فرهنگی و بند دیگری تصریح كرده است: زمینه‌سازی اجتماعی مناسب برای دختران و پسران جهت كشف، هدایت و بروز قابلیت‌ها و توانمندی‌ها و تامین مطالبات خود به منظور جلوگیری از بروز جلوه گری‌های نامناسب در حیطه فرهنگ عفاف و حجاب و در ادامه آمده است: اهتمام جدی مراكز فرهنگی و تمام رسانه‌های كشور نسبت به ارائه الگوی مطلوب از عفاف و حجاب در محصولات فرهنگی خود (فیلم، سریال، تئاتر و...) و پرهیز از ایجاد تضاد و تناقض برای جوانان در این امر، جذب، تربیت و به‌كارگیری نیروی انسانی آگاه و عامل به مبانی دینی عفاف و حجاب در برنامه‌های فرهنگی و تبلیغی، جهت‌دهی و تقویت امر عفاف و حجاب با استفاده از قابلیت‌ها و ظرفیت سازمان‌ها، احزاب، تشكل‌های غیردولتی و هیات‌های مذهبی در كشور، هدایت تبلیغات تجاری به سوی استقلال فرهنگی و اقتصادی.

این مصوبه كه پس از برگزاری انتخابات سوم تیر و در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری سیدمحمد خاتمی‌ به ثبت رسیده است. در بند دیگری از طرح خود آورده است: نظارت دقیق و همه‌جانبه در امر تولید و نشر كتاب، مطبوعات و مجلات سینمایی درخصوص رعایت حریم عفاف و حجاب از نظر محتوایی و شكلی.

● پس از یک سال

تابستان ۱۳۸۵ شد. پس از یک سال بار دیگر تابستان که به شهر حمله کرد، نیروی انتظامی ‌هم برخورد با بدحجاب‌ها را در دستور کار خود قرار داد. با توجه به شعارهایی که پیش از آن برای فرهنگ‌سازی در زمینه برخورد با بدحجابی و اصلاح نحوه پوشش زنان ارائه شده بود برنامه‌ریزی‌هایی در دستور کار دولتیان قرار داده شد به همین واسطه استانداری تهران با پویا کردن بخشی به نام امور زنان در مقام متولی «پوشش» و «حجاب» زنان به ویژه در پایتخت برآمد.

نیروی انتظامی ‌هم برای پاسخ دادن به تمام اعتراض‌هایی که مجلس پیش از آن و دولت بعد از آن نسبت به مقابله با این مقوله داشت خبر داد نمایشگاهی را با عنوان «ریحانه» و با محوریت مد و پوشش اسلامی‌در مصلای بزرگ تهران برگزار خواهد کرد.

نمایشگاه مصلا برگزار شد، استانداری تهران هم دست به کار شد. هرچند با تعجیل ولی استانداری تهران با همکاری وزارت کشور نمایشگاهی را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار کرد.

استانداری تهران اعلام کرد از تمام طراحان لباس در تهران دعوت کرده است تا در این نمایشگاه شرکت داشته باشند، ولی طراحانی هم اعتراض کردند که از این اتفاق بی‌خبر بوده‌اند.

«جشنواره زنان سرزمین من» توسط استانداری تهران و وزارت کشور برگزار شد، انتقاد هم در پی داشت همان طور که نمایشگاه «ریحانه» منتقدان بسیاری را متوجه خود کرد.

پیش از تمام اتفاقات پیش‌آمده مجلس شورای اسلامی‌ اعلام کرده بود طرح لباس ملی را در دستور کار قرار داده است‌. این لباس طراحی شد و بسیاری بر این گمان بودند که «لباس ملی» به صورت اجباری در دولت نهم مطرح می‌شود، رای می‌آورد و مردم باید تابع قانون باشند‌. این اتفاق هم نیفتاد.

● لباس ملی یا لباس اسلامی یا هیچكدام

مجلس پیش از نیروی انتظامی و شورای شهر تهران سعی كرد، پیشرو باشد، چون اكثریت اعضای آن با شعارهای اصولگرایی به پارلمان راه یافته بودند.

آنها باید در تحقق شعارهای خود به موفقیت بزرگی دست پیدا می‌كردند. یكی از موارد اتهامی این گروه به دولت اصلاحات از بین بردن همین اصول در جامعه بود كه به‌زعم این گروه، دولت اصلاحات با آزادگذاشتن بیش از حد فضای اجتماعی در كشور زمینه‌ساز بروز انحرافات اجتماعی و اخلاقی شده بود.

مصداق گفته‌های این گروه نحوه پوشش زنان در جامعه بود. فراكسیون زنان اصولگرا با انداختن چفیه به گردن خود اعلام كردند كه برای تغییر پوشش زنان در جامعه طرح پوشش ملی را به صحن علنی خواهند آورد. آنها مدعی شدند مد اسلامی را طراحی و اجرا می‌كنند.

البته عضو كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی متذكر می‌شد كه بارها اعلام كرده‌ایم، طرح موجود در كمیسیون ساماندهی مد و لباس است كه در ۱۱ بند تهیه شده و لباس ملی نیست.

عفت شریعتی عنوان كرده بود: این طرح با هدف ساماندهی پوشش در جامعه با توجه به اصالت‌های فرهنگی و باورهای دینی تهیه شده است و تاكید داشت: این طرح با همكاری مستقیم و غیر‌مستقیم وزارتخانه‌هایی مثل وزارت بازرگانی‌، وزارت صنایع، وزارت ارشاد اسلامی، سازمان صداوسیما و سایر دستگاه‌های مرتبط تهیه شده است.

همان زمان كه نمایندگان مجلس مشغول تبلیغات در مورد طرح لباس اسلامی بودند، گروهی از زنان اصولگرا با چفیه‌هایی كه دور گردن انداخته بودند و پلاكاردهایی كه شعارهای ضد بدحجابی روی آن نوشته شده بود با این مضمون كه بدحجاب انگل جامعه محسوب می‌شود، مقابل مجلس شورای اسلامی راهپیمایی كردند. تابستان ۱۳۸۵ این خاطره در حافظه مردم ماند و در رسانه‌ها به ثبت رسید.

● تابستان دوباره آمده است

در پیش دستی از تابستان ۱۳۸۶ در بهار این سال نیروی انتظامی ‌پیش از اعلام هر نهادی در بحث حجاب وارد شد. طرح «جلوه حجاب» اجرا شد که براساس آن صنف تولیدکنندگان پوشاک موظف به ارائه پوشش‌هایی برای زنان شدند که در این طرح قرار دارد و مورد تایید دولت است.

حتی اعلام شد فروشگاه‌هایی که در این طرح قرار بگیرند و از این قانون تبعیت کنند از پرداخت مالیات معاف خواهند شد.مشاور استاندار تهران در امور زنان نیز اعلام کرده است که در تیرماه امسال دومین نمایشگاه پوشاک اسلامی ‌برای زنان تحت نام «جشنواره زنان سرزمین من» در تهران برگزار می‌شود.

هنوز این نمایشگاه برگزار نشده است ولی شنیده می‌شود اداره اماکن و نیروی انتظامی ‌با طرح‌هایی که برای این نمایشگاه آماده شده است مخالف است و طرح‌ها و رنگ‌های ارائه‌شده را اسلامی ‌نمی‌داند.

مشاور استاندار تهران در امور زنان همچنان مشغول بررسی طرح‌های ارائه‌شده به دفتر جشنواره زنان سرزمین من است و....

ثمانه قدرخان