هنر درمانی چیست

ممکن است تعجب کنید که بدانید هنر می تواند به عنوان یک ابزار مؤثر در درمان بیماری های ذهنی به کار رود

ممکن است تعجب کنید که بدانید هنر می‌تواند به عنوان یک ابزار مؤثر در درمان بیماری‌های ذهنی به کار رود. هنر چه نقشی می‌تواند در روان‌درمانی داشته باشد؟ هنر به عنوان یک رسانه بیانگر می‌تواند به بیماران در برقراری ارتباط، غلبه بر استرس و کشف جنبه‌های مختلف شخصیت‌شان کمک کند. در روان‌شناسی، استفاده از روش‌های هنری برای درمان اختلالات روانی و بهبود سلامت روانی، «هنر درمانی» نام دارد.

هنر درمانی، تکنیک‌های روان درمانی را با فرایندهای خلاقانه در هم می‌آمیزد تا سلامت روانی و بهزیستی را بهبود بخشد.

انجمن هنر درمانی آمریکا، هنر درمانی را چنین تعریف می‌کند: «یک حرفه مربوط به سلامت روانی که از فرایندهای خلاقانه هنری استفاده می‌کند تا سلامت و بهزیستی جسمی، روانی و هیجانی افراد را در همه رده‌های سنی، بهبود و ارتقاء بخشد. هنردرمانی بر پایه این اعتقاد قرار دارد که فرایند خلاقانه در خود بیانگری هنری، به مردم در حل تعارضات و مشکلات، تقویت مهارت‌های ارتباطی، تنظیم رفتار، کاهش استرس، افزایش حرمت نفس و خودآگاهی، و به دست آوردن بینش بهتر و بیشتر کمک می‌کند.»

● سرمنشاء هنردرمانی

با وجودی که هزاران سال است که مردم از هنر به عنوان راهی برای بیان، ارتباط و بهبود یافتن استفاده می‌کنند امّا هنردرمانی به صورت رسمی از میانه‌های قرن بیستم شکل گرفته است. پزشکان دریافتند که افرادی که از بیماری‌های روانی رنج می‌برند غالباً خودشان را در نقاشی‌ها و سایر کارهای هنری بیان کرده‌اند و این باعث شد که به فکر استفاده از هنر به عنوان یک راهبرد بهبودبخشی بیفتند. از آن زمان، هنر بخش مهمی از حوزه روان‌درمانی شده است و در برخی از روش‌های سنجش و درمان به کار می‌رود.

● چه موقع از هنردرمانی استفاده می‌شود؟

از هنردرمانی می‌توان برای درمان محدوده وسیعی از اختلالات ذهنی و درماندگی‌های روانی استفاده کرد. در بسیاری موارد، ممکن است همراه با سایر روش‌های روان‌درمانی مانند گروه درمانی یا درمان‌شناختی- رفتاری به کار گرفته شود.

برخی شرایط و وضعیت‌هایی که ممکن است هنردرمانی به کار گرفته شود به قرار زیرند:

▪ کودکان با ناتوانی‌های یادگیری

▪ بالغان با استرس شدید

▪ کودکانی که از مشکلات رفتاری یا اجتماعی در مدرسه یا خانه رنج می‌برند

▪ افراد با مشکلات سلامت روانی

▪ افرادی که از آسیب‌های مغزی رنج می‌برند

▪ کودکان یا بالغانی که در معرض رویدادهای آسیب‌زا قرار گرفته‌اند

هنردرمانی چگونه عمل می‌کند؟ هنر درمانگر می‌تواند از روش‌های متنوع و متعدد هنری از جمله نقاشی، طراحی، مجسمه‌سازی و کولاژ (تصویر تکّه‌کاری) در مورد بیماران، از کودک تا سالمند، استفاده کند. کسانی که دچار آسیب‌های هیجانی، خشونت جسمی، بهره‌کشی خانگی، اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روانی شده باشند می‌توانند از خودبیانگری خلاقانه سود ببرند. خدمات هنردرمانی می‌تواند در مدرسه، سازمان‌های اجتماعی، بیمارستان و مراکز روان درمانی خصوصی در دسترس بیماران باشند.

ممکن است کنجکاو باشید بدانید که جلسات هنردرمانی چه تفاوتی با کلاس‌های معمولی هنرآموزی دارد. در کتاب مرجع هنردرمانی نوشته کتی مالدیوچی چنین آمده است: «در اغلب جلسات هنردرمانی، تمرکز بر روی تجربیات درونی (احساسات، ادراکات و تصوّرات) خود شخص است. با وجودی که هنردرمانی ممکن است شامل یادگیری مهارت‌ها یا تکنیک‌های هنری گردد امّا تأکید به طور کلّی نخست بر ایجاد و بیان تصاویری است که از درون فرد برمی‌آید، نه بر آن چیزهایی که او در دنیای خارج می‌بیند.» و با وجودی که در بعضی از کلاس‌های سنتی هنری نیز ممکن است از شما خواسته شود که از روی تصوّرات و تخیلاتتان طراحی یا نقاشی کنید امّا در هنردرمانی، دنیای درونی تصاویر، احساسات، افکار و ایده‌های شما همواره در درجه اوّل اهمیت قرار دارد.