جنس جوابتان را جور کنید

تقریبا همه ما آدم بزرگ ها یک روزهایی را در زندگی تجربه کرده ایم که درباره دختر یا پسر بودنمان فکر کنیم و پس از یافتن این پرسش, تازه به احساسات مان بیندیشیم و بخواهیم متناسب با جنسیت مان به عواطف مان فکر کنیم

تقریبا همه ما آدم‌بزرگ‌ها یک روزهایی را در زندگی تجربه کرده‌ایم که درباره دختر یا پسر بودنمان فکر کنیم و پس از یافتن این پرسش، تازه به احساسات‌مان بیندیشیم و بخواهیم متناسب با جنسیت‌مان به عواطف‌مان فکر کنیم. بچه‌ها و فرزندان ما نیز مشابه خود ما چنین دغدغه‌های فکری را تجربه می‌کنند. امروزه روانشناسان معتقدند که برای تامین و تضمین سلامت روان فرزندان‌مان باید مهارت‌هایی را بیاموزیم تا پیش از غافلگیر شدن، جواب سوالات فرزندانمان را آماده داشته باشیم اما بهترین شیوه چیست؟

صحبت‌کردن با بچه‌ها درباره مسایل جنسی برای اغلب والدین کاری دشوار است. والدین یا نگران زیاد گفتن هستند و یا کم‌گفتن و یا نگران گیج‌کردن بچه‌های خود. بسیاری از والدین هم فکر می‌کنند که اگر درباره مسایل جنسی به کودکان خود چیزی بگویند، افکارجنسی را در ذهن‌های کوچک آنها پرورش می‌دهند و با این کار بچه‌ها را به تجربه جنسی تشویق می‌کنند. بعضی از والدین دیگر نیز فکر می‌کنند که اگر کودک‌شان سوال نمی‌کند یا علاقه خاصی نسبت به موضوع نشان نمی‌دهد، به این علت است که هنوز خیلی کوچک است یا به موضوع علاقه‌ای ندارد. والدین فکر می‌کنند که اگر کودک‌شان در ظاهر بی‌علاقه است، لابد هنوز آمادگی لازم را ندارد یا بدتر از آن، شاید نیازی به دانستن ندارد ولی بچه‌ها حتما سوال دارند. شاید نمی‌دانند که چگونه بپرسند یا شاید بی‌میلی والدین خود را نسبت به پاسخ‌گفتن به چنین سوالاتی احساس می‌کنند. برخی از کودکان در چنین موقعیت‌هایی، هنگام برخورد با موضوعات مربوط به مسایل جنسی، از والدین خود روی می‌گردانند، بنابراین مسوولیت شما این است که حرف بزنید و اجازه ندهید که ناراحتی‌ خودتان یا سکوت فرزندتان مانع بازکردن باب گفتگو بشود.

● آموزش تدریجی

نزد فرزندتان اعتراف کنید که سخن گفتن درباره مسایل جنسی، گاهی با شرم و حیا همراه است چون موضوع خیلی حساس و خصوصی‌ است و همین می‌تواند زمینه مشترکی باشد تا گفتگویتان را آغاز کنید. به یاد داشته باشید که لازم نیست همه اطلاعات را یک جا در اختیار او بگذارید. فراگیری آموزش جنسی نیز مانند درس‌هایی چون ریاضی و علوم، باید به صورت تدریجی و طی زمان صورت گیرد. از مفاهیم پایه‌ای شروع کنید و هم‌گام با رشد کودک‌تان که قدرت درک او نیز برای دریافت جزییات بیشتر می‌شود، بر مفاهیم پایه بیفزایید.

شما چه به طور جدی درباره مسایل جنسی با فرزندتان صحبت کرده باشید یا نه، باید بدانید که روند غیررسمی آموزش جنسی آنها از همان لحظه تولد آغاز شده است. شما والدین از همان موقع، طرز فکر جنسی آنها را با شیوه برخوردتان، با چگونگی پاسخ‌گویی به نیازهای آنها و با الگوی رفتاری خود، پرورش داده‌اید. توجه به این نکته، مهم است که کودک‌تان در تمام این مدت بدون کمک مستقیم شما، چیزهایی درباره مسایل جنسی آموخته و روند یادگیری‌اش، چه بخواهید در آن نقشی فعال داشته باشید و چه نخواهید، در آینده نیز ادامه خواهد یافت. هر بار که فرزندان‌تان تلویزیون تماشا می‌کنند، با اسباب‌بازی‌های خود بازی می‌کنند، یا با هم‌سالان خود سرگرم بازی هستند، درباره هویت، نقش و احساس‌شان نسبت به دختر یا پسر بودن و درباره انتظارات جامعه از آنها، پیام‌هایی دریافت می‌کنند. تمام عوامل موجود در محیط در پایه‌گذاری جنسیت کودکان نقش دارند و به سهم خود به برداشت بچه‌ها نسبت به خود می‌افزایند. متاسفانه بسیاری از این پیام‌های غیرکلامی که جامعه به بچه‌ها منتقل می‌کند، بر ارزش‌ها و عقایدی که مسایل جنسی سالم و بالغ را پرورش می‌دهد، پایه‌گذاری شده است. پس تردید نکنید، شما نیز پا پیش بگذارید و نقش خود را ایفا کنید. هیچ‌وقت برای شروع کردن دیر نیست. همه روی فرزند شما تاثیر می‌گذارند، پس چرا شما نگذارید؟ شما تعهد دارید که احساسات و ارزش‌های خود را به کودک‌تان انتقال دهید. شما به عنوان پدر و مادر هنوز مهم‌ترین معلم فرزند خود هستید.

● منابع آموزش

آموزش دادن به کودکان درباره مسایل جنسی، ممکن است مسوولیتی بسیار دشوار به نظر بیاید اما در جامعه منابع فراوانی وجود دارد که می‌تواند به شما در امر آموزش جنسی فرزندتان کمک کند. بعضی از این منابع ارزشمندند و بعضی قابل تردید. اعضای خانواده می‌توانند در تقویت اطلاعاتی که والدین در اختیار فرزندان قرار می‌دهند، نقشی بسیار با ارزش ایفا کنند، ضمن آنکه منابعی همچون مدرسه و روحانیان هم می‌توانند با ارایه دادن پاره‌ای از اطلاعات به بچه‌ها، به رسالت خود عمل کنند.

ایجاد تعامل مناسب بین این عوامل، به‌گونه‌ای که کودکان بتوانند اطلاعات و ارزش‌های ضروری را از افراد معتمد بیاموزند و غربال‌کردن پیام‌ها و اطلاعات نامفهوم جامعه، کاری است دشوار اما این یک ضرورت است، هرگز فراموش نکنید که مسایل جنسی بخشی تفکیک‌ناپذیر و زیبا از زندگی دوران بلوغ است.

● در جستجوی لحظه‌های مناسب آموزش

لحظه‌های مناسب آموزش، موقعیت‌هایی هستند که طی زندگی روزمره‌ ما روی می‌دهند و به صورت فتح‌ بابی برای گفتگوی بیشتر درباره مسایل جنسی عمل می‌کنند. هنگامی که با فرزندتان در خودرو، رانندگی می‌کنید و با او تنها هستید و در عین حال، ناگزیر هم نیستید که به روی هم نگاه کنید، زمان خوبی برای آغاز گفتگو درباره مسایل جنسی است. شما هم می‌توانید هر یک از موقعیت‌های زیر را به یک موقعیت مناسب برای آموزش تبدیل کنید:

▪ معلم فرزندتان، یکی از بستگان یا همسایه‌های شما، باردار شده است.

▪ دیداری از باغ‌وحش دارید که شامل مشاهده رفتار جنسی حیوانات یا توضیح درباره چرخه زندگی آنهاست.

▪ زاییدن یک حیوان خانگی

▪ به هنگام رفتن به مطب پزشک برای معاینه

▪ شاید بخواهید سر صحبت را با بیان موضوعی از زندگی خودتان باز کنید. به طور مثال: «وقتی من بچه بودم مادربزرگت هیچ‌وقت درباره اینکه بچه‌ها چطور به دنیا می‌آیند به من چیزی نمی‌گفت یا گاهی می‌گفت. تو هیچ‌وقت به این موضوع فکر کرده‌ای؟»

▪ شاید استفاده از یک کتاب مصور برای شما راحت‌تر باشد. کتاب می‌تواند ابزاری مناسب برای شروع و ادامه گفتگو باشد. بهتر است خودتان ابتدا کتاب را بخوانید و بخش‌هایی از آن را انتخاب کنید. سپس آن را همراه با فرزندتان بخوانید. بعضی از بچه‌ها ترجیح می‌دهند خودشان به تنهایی کتاب را ورق بزنند. شاید این طور کمتر احساس ناراحتی کنند، پس به احساس آنها احترام بگذارید و چند روز بعد از آنها بپرسید که آیا درباره آنچه خواندند، سوالی یا نظری دارند؟ شاید همین موضوع، عامل گفتگو شود. البته بسیاری از بچه‌ها به شما خواهند گفت: «نه». این هم اشکالی ندارد به احساس فرزندتان نسبت به مسایل خصوصی خودش احترام بگذارید اما حتی به او بفهمانید که در آینده از سوالات او استقبال خواهید کرد. برای او موعظه نکنید اما ارزش‌ها و احساسات خود را نسبت به موضوع مورد بحث برای فرزندتان بیان کنید.

کودک من به موضوع هیچ علاقه‌ای ندارد

اگر کودک شما به سن پنج یا شش سالگی رسیده است اما هیچ توجهی به موضوع جنسیت نشان نداده، لازم است شما ابتکار عمل را به دست گیرید و درباره موضوع جنسیت و بچه‌دار شدن با او صحبت کنید. راه‌های گوناگونی برای این کار وجود دارد اما پیش از آنکه شروع کنید، بهتر است مقداری اطلاعات گردآوری کنید و برای سوالات احتمالی فرزندتان نیز جواب‌هایی مناسب بیندیشید.

● ۹ توصیه به والدین

۱ ) پدر و مادر نخستین آموزگاران کودک در زمینه آموزش مسایل جنسی هستند.

۲ ) هنگامی که می‌خواهید گفتگو درباره مسایل جنسی را با فرزند خود آغاز کنید، شرم و حیا تا حدودی طبیعی است.

۳ ) کودکان به منابع اطلاعاتی قابل اعتماد نیاز دارند. آنها باید توانایی این را داشته باشند که با شما یا فرد بزرگسال قابل اعتماد دیگری درباره این موضوع خیلی حساس صحبت کنند.

۴) اگر احساس می‌کنید که این کار برایتان خیلی دشوار است، با والدین دیگر صحبت کنید و برای تمرین، نظرها و پاسخ‌های خود را با صدای بلند به زبان بیاورید.

۵ ) در طول روز لحظه‌های بی‌شماری پیش می‌آید که برای آموزش مناسب است، از این لحظه‌ها استفاده کنید و موضوع را با فرزندتان مطرح سازید.

۶) کتاب‌هایی را که مناسب سن فرزندتان است و با ارزش‌های خانوادگی شما مطابقت دارد، در اختیار فرزندتان قرار دهید.

۷ ) اگر فرزندتان شما را با سوال خود غافلگیر کرد، می‌توانید پاسخ خود را به تعویق بیندازید اما حتما در اولین فرصت به پرسش او پاسخ بدهید.

۸ ) اطلاعات درباره موضوعات جنسی، مانند هر موضوع دیگر، نیاز به بیان مکرر دارد. یک بار گفتن کافی نیست.

۹ ) اگر احساس می‌کنید که هنگام گفتگو با فرزندتان چیزی را اشتباه گفته‌اید، به اشتباه خود اقرار کنید و آن را اصلاح کنید. به طور مثال، می‌توانید بگوییدکه «یادت می‌آید داشتیم درباره نوزادان حرف می‌زدیم؟ همه اطلاعات من صحیح نبود. کمی درباره‌اش مطالعه کردم، واقعیت موضوع این جوری است که...»