شهرنشینی و سلامت

شعار امسال سازمان جهانی بهداشت به مناسبت ۷ آوریل, سالگرد تاسیس این سازمان

هفتم آوریل، مصادف با ۱۸ فروردین ماه هر سال، سازمان جهانی بهداشت به مناسبت گرامیداشت تاسیس این سازمان مراسمی را با تمرکز روی یک موضوع مهم بهداشتی و با همکاری کشورهای عضو برگزار می‌کند. سازمان جهانی بهداشت شعار امسال (سال ۲۰۱۰ میلادی) خود را

(URBANIZATION AND HEALTH) «شهرنشینی و سلامت» در نظر گرفته است که در آن موضوعاتی مانند عوامل اجتماعی مرتبط با سلامت، سلامت محیط، سلامت جاده‌ای، شیوه‌های زندگی سالم، امنیت و سلامت غذا مورد تاکید قرار گرفته است....

در کشور ما نیز از ۱۸ تا ۲۴ فروردین ماه (۷ تا ۱۳ آوریل)، مراسم هفته سلامت با هدف اطلاع‌‌رسانی گسترده در خصوص برنامه‌ها و عملکرد نظام سلامت به آحاد جامعه، افزایش سطح آگاهی جامعه درخصوص مفاهیم سلامت، تمرکز و تاکید بر اولویت‌های کشوری و منطقه‌ای بر اساس شعار سال سازمان جهانی بهداشت و توسعه همکاری‌های بین بخشی در راستای فعال کردن کلیه عوامل اجتماعی موثر بر سلامت برگزار می‌شود.

● سلامت در سیاست‌گذاری‌های شهری

با توجه به اینکه شعار روز جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۰ میلادی معطوف به توسعه شهری و سلامت و پیام کلیدی آن در اولویت قراردادن سلامت در سیاستگذاری‌های شهری است، این سازمان از تمام کشورهای دنیا دعوت کرده است تا در یک حرکت جهانی با عنوان «هزارشهر، هزار زندگی» مشارکت داشته باشند.

در این برنامه که شهرهای دوستدار سلامت آن را اجرا خواهند کرد و بیش از ۱۵۰ شهر از منطقه مدیترانه شرقی حضور دارند، شرکت‌کنندگان می‌کوشند تا با ارایه برنامه‌هایی، به سوی طرح شهر عاری از اعتیاد، حوادث ترافیکی و بیماری‌های غیرواگیر پیش بروند.

از مولفه‌هایی که برای این طرح در نظر گرفته شده است، ارایه غذای سالم، کنترل چاقی و اضافه وزن، فعالیت فیزیکی زیاد و کنترل خشونت خواهد بود. بر این اساس طی تفاهم‌نامه‌ای که بین وزارت بهداشت کشور و سازمان جهانی بهداشت به امضا رسیده است، تاکنون ۴۲ شهر کشورمان به «شبکه هزارشهر، هزار زندگی» پیوسته‌اند.

● تلاش برای رسیدن به آرمان‌ها

دکتر علیرضا مغیثی، رییس اداره اجرایی و برنامه‌های بین‌الملل مرکز سلامت محیط کار درباره اجرای این برنامه در کشور می‌گوید: «اجرای این کمپین در شهرهای مختلف به این معنی نیست که شهرهای عضو آن عاری از مشکلات ذکر شده هستند، بلکه در حقیقت هدف از این برنامه تلاش برای رسیدن به این آرمان‌ها خواهد بود.»

● توجه به شهرنشینی در هفته سلامت ۸۹

سازمان جهانی بهداشت هر سال در آستانه روز بهداشت، شعاری را به عنوان شعار بهداشتی آن سال در نظر می‌گیرد. اما چرا امسال مساله شهرنشینی و سلامت شهروندان تا این حد در برنامه‌های سازمان جهانی بهداشت مورد توجه قرار گرفته است که شعار سال ۲۰۱۰ را شهرنشینی و سلامت انتخاب کنند؟

دکتر مغیثی در این مورد می‌گوید: «سازمان جهانی بهداشت هر سال شعاری را به عنوان یک پیشنهاد مطرح می‌کند و معمولا این شعار از موضوعاتی انتخاب می‌شوند که دغدغه روز مردم باشند. این سازمان می‌کوشد تا با این کار بتواند برنامه‌های مربوط به سلامت را در دید مسوولان و مردم قرار دهد و در واقع سعی دارد هر سال یکی از معضلات و مشکلات بهداشت را با درشت‌نمایی مطرح کند. به همین دلیل نیز شهرنشینی و سلامت به عنوان شعار امسال انتخاب شد.»

● بیش از نیمی از مردم جهان در محیط‌های شهری سکونت دارند

دکتر مغیثی معتقد است شهرنشینی به عنوان یک مساله رو به افزایش و اجتناب‌ناپذیر در سال‌های اخیر موجب نگرانی بسیاری از مجامع بهداشتی و سازمان‌های مرتبط با سلامت شده است. طبق آمارهای منتشر شده، در حال حاضر بیش از نیمی از مردم جهان در محیط‌های شهری سکونت دارند که این، جمعیتی بیش از ۳ میلیارد نفر را در بر می‌گیرد. البته این موضوع به خودی خود به عنوان معضل تلقی نمی‌شود و شاید بتوان آن را یک فرصت بهبود شرایط زندگی تلقی کرد ولی مساله اینجاست که همین آمار نشان می‌دهد بیش از یک‌سوم از جمعیت ساکن در جوامع شهری را حاشیه‌نشین‌ها تشکیل می‌دهند که از نظر سلامت و بهداشت در وضعیت چندان مناسبی قرار ندارند.

همچنین پیش‌بینی‌ها حاکی از این مطلب هستند که تا سال ۲۰۳۰ میلادی، دوسوم و تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۸۰درصد جمعیت جهان را جمعیت شهرنشین تشکیل خواهد داد. مشکلات جمعیت‌ حاشیه‌نشین به عنوان عضوی از جوامع شهری می‌تواند سایر افراد جامعه را نیز درگیر کند. بنابراین مشکلاتی از قبیل بهداشت، مسکن، آسیب‌پذیری در بحران، مدارس و اعتیاد باید مورد توجه قرار بگیرند.

● نکته آخر

البته اکثر کارشناسان و دست‌اندکاران معتقدند رسیدن به آرمان‌های سازمان‌ جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۰ تنها با برگزاری برنامه‌هایی از این دست در طول یک هفته محقق نخواهد شد و نیاز به هدف‌گذاری‌های بلندمدت و فرهنگسازی درمیان مردم دارد.

پیمان صفردوست