قند و خواب، کارد و پنیـرنـد؟

پیشرفت علم در دهه اخیر ثابت کرده است کم‌خوابی می‌تواند متابولیسم و سطح هورمون‌های بدن را تغییر دهد. سطح پایین قندخون (هیپوگلیسمی) و سطح بالای قندخون (هیپرگلیسمی) می‌توانند …

پیشرفت علم در دهه اخیر ثابت کرده است کم‌خوابی می‌تواند متابولیسم و سطح هورمون‌های بدن را تغییر دهد. سطح پایین قندخون (هیپوگلیسمی) و سطح بالای قندخون (هیپرگلیسمی) می‌توانند بر کیفیت خواب بیمار دیابتی اثر بگذارند...

وقتی سطح قندخون پایین می‌آید که بیمار دیابتی چند ساعت غذا نخورده باشد مثلا در طول شب یا زمانی که انسولین یا داروی دیگری را مصرف کرده است.

بالارفتن سطح قندخون در زمان‌هایی که بیمار زیاد غذا خورده، مصرف دارویش را فراموش کرده، بیماری به خصوصی گرفته یا در شرایط استرس روحی قرار دارد، رخ می‌دهد.

هنگامی که سطح قندخون بالا می‌رود، کلیه‌ها برای دفع قند اضافی فعال‌تر می‌شوند؛ در چنین شرایطی فرد مرتب از خواب می‌پرد و برای دفع ادرار به دستشویی می‌رود. از طرفی گاهی بیمار دیابتی خسته است و ترجیح می‌دهد کمبود انرژی بدنش را با غذا خوردن جبران کند اما این پرخوری سطح قندخون را افزایش می‌دهد. به همین دلیل یک بیمار دیابتی باید در تمام طول روز مطابق برنامه غذایی‌اش پیش برود؛ سعی کند تعداد وعده‌ها و میان‌وعده‌های غذایی‌اش را افزایش و حجم غذای هر نوبت را کاهش دهد. به این ترتیب قند خونش کنترل می‌شود و شب‌ها راحت‌تر می‌خوابد.

بعضی مطالعه‌های علمی نشان می‌‌دهند اختلال خواب مزمن سطح هورمون لپتین (هورمون اشتها) را کم می‌کند. این هورمون در حالت عادی باعث کنترل متابولیسم کربوهیدرات‌ها می‌شود و اگر مقدار آن در بدن رو به کاهش بگذارد، فرد تمایل غیرقابل‌کنترلی به کربوهیدرات پیدا می‌کند و به این ترتیب در خطر ابتلا به دیابت قرار می‌‌گیرد.

پرسش از فوق تخصص غدد

دکتر علیرضا استقامتی

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران