کارگران ایران و ترکیه گامی به پیش

آزادی فعالین سندیکایی ترکیه در روز۶ ژوئن ۲۰۰۸ و شرکت عملی فعالین سندیکایی ایران بویژه سندیکای کارگران شرکت اتوبوس رانی تهران و حومه و اتحادیه آزاد کارگران ایران در یک کمپین بین المللی برای آزادی کارگران زندانی در ترکیه یک گام محکم بود گامی که تجارب آن درخدمت گسترش روابط و همبستگی متقابل مابین فعالین کارگری ایران و سایرکشورها نیزقرارگرفته وشناخت متقابل را ارتقاء خواهد داد

آزادی فعالین سندیکایی ترکیه در روز۶ ژوئن ۲۰۰۸ و شرکت عملی فعالین سندیکایی ایران بویژه سندیکای کارگران شرکت اتوبوس رانی تهران و حومه و اتحادیه آزاد کارگران ایران در یک کمپین بین المللی برای آزادی کارگران زندانی در ترکیه یک گام محکم بود. گامی که تجارب آن درخدمت گسترش روابط و همبستگی متقابل مابین فعالین کارگری ایران و سایرکشورها نیزقرارگرفته وشناخت متقابل را ارتقاء خواهد داد.

روز۶ ژوئن ۲۰۰۸ بعد از ۱۵۰ روزبلاتکلیفی ودرمجموع ۲۰۰ روززندان دادگاه ۷ تن از فعالین سندیکای کارگران حمل ونقل ترکیه ( تومتیز۱) درآنکارا برگزارشد وفعالین زندانی آزادی شان را بازیافتند.

درنیمه شب ۱۹ نوامبر۲۰۰۷ نیروهای امنیتی ترکیه در یک عملیات کماندوئی منازل اعضای هیات مدیره سندیکای حمل ونقل را مورد هجوم قرارداده وآنشب کلیه ی اعضای هیات مدیره بازداشت شدند.

روز۲۳ نوامبر۲۰۰۷، ده تن ازدستگیرشدگان آزاد و ۷ تن دیگربدون هیچ دلیلی باید در زندان می ماندند وتازه بعد از ۵ ماه وکلای دستگیرشدگان در جریان اتهامات موکلان خود قرارگرفتند و حدود یکماه بعد سرانجام دادگاه برگزار شد.

دادگاه کارگران و فعالین سندیکایی ترکیه اما یک دادگاه معمولی نبود، حتی دادگاه مربوطه به حقوق کارنیزنبود، بلکه یک دادگاه جنایی وامنیتی بود که برای بزانو درآوردن فعالین سندیکایی دولت ترکیه برپا داشته بود .

روز۶ ژوئن در حالیکه بیرون سالن دادگاه صدها نفرازبستگان و اعضای خانواده ی فعالین کارگری و اعضای سندیکاهها تجمع اعتراضی برپا داشته بودند و درداخل سالن حدود ۲۰۰ نفرمنجمله ناظرین کارگری ازکشورهای انگلیس، آلمان، ایران وهلند شاهد محاکمات بودند، قاضی دادگاه با قرائت اتهامات بی اساس یکباردیگربرتوطئه دولت ترکیه بر علیه سندیکای حمل ونقل ترکیه صحه گذارد و نشان داده شد چگونه دولت کمالیستی ترکیه هدفمند و آگاهانه وبا بکارگیری قهرگسترده و همه ی وسائل ممکن نظیرارتش و پلیس در کنارنقض آشکارو روزانه حقوق بشرو تعقیب وقتل مخالفین سیاسی قصد نابودی تشکل های کارگری را دارد.

فعالین سندیکایی متهم به " اخلال درآرامش محیط کار" و" ایجاد کانونهای جنایتکارانه با هدف گسترش دامنه ی نفوذ و تهدید کارفرمایان" شده بودند و قاضی دراین محاکمه فرمایشی تک تک متهمین را خطاب قرارمی داد که :" آیا عضو یک کانون جنایتکارانه هستند؟ " و هر بار پاسخ قاطع « نه » از سوی متهمین شنیده می شد.

تکراراین اتهامات بی اساس بجای محکومیت متهمین بیشتراسباب تمسخردادگاه بود . حتی گزارش ۵۰۰۰ صفحه ای که پلیس ترکیه برمبنای شنود تلفنی فعالین سندیکایی تنظیم کرده بود نتوانست دلایلی محکمه پسند دراختیاردادگاه قراردهد . بدینسان روز۶ ژوئن ۲۰۰۸ کلیه ی فعالین سندیکای تومتیزدر میان استقبال گرم مردم آزادیشان را بازیافتند. هرچند هنوزپرونده ی مربوطه مختومه اعلام نشده وباید مجددا عده ای از فعالین سندیکایی در ماه سپتامبر ۲۰۰۸ دردادگاه حاضرشوند.

هجوم به فعالین سندیکایی محدود به سندیکای تومتیزنبوده ونیست . اگربه سابقه ی فعالیت سندیکایی در ترکیه که قدمت بسیار طولانی ( دهه های آخرقرن نوزدهم ۲) دارد توجه کنیم درخواهیم یافت که در تمام یکصد واندی سال گذشته، چه پیش و بویژه پس از تشکیل جمهوری در سال ۱۹۲۳ ودر دوره اخیر بویژه بعد ازسومین کودتای نظامی ۱۹۸۰(کودتای اول ۱۹۶۰ ، کودتای دوم ۱۹۷۱ ) سندیکاها و فعالین کارگری ترکیه بویژه گرایشات مترقی و مبارزدرون جنبش کارگری ترکیه بشدت تحت سرکوب قرارداشته اند.

گزارشات اول ماه مه امسال ترکیه و سایرگزارشات موجود اخیرنیزحاکی ازگسترده گی هجوم پلیس به آزادیهای سیاسی و سرکوب نیروهای مترقی است . اعم ازدانشجویانی که بجرم داشتن عکس چه گوارا و آثارمارکسیستی باید درزندان بمانند تا سرکوب کردها و ازهمه روشن ترفعالین کارگری همگی نشان ازاین واقعیت دارد که دولت محافظه کارواسلامی رجب تیپ اردکان دولت مرتجع و پلیسی و همدست سرمایه ی جهانی است .

هم اکنون نیزتعداد ۴ نفرازاعضای هیات مدیره ی سندیکای بخش بهداشت ودرمان با همین اتهام واهی "تشکیل کانون جنایتکارانه" به زندان تا ۵ سال محکوم شده اند ( ۳)

و برعلیه سندیکای تلفن و مخابرات و دبیراین سندیکا نیز در ۸۱ شهربا شکایاتی از سوی کارفرمایان پرونده تشکیل شده است.

بهرحال برای اینکه زمینه ی یورش اخیربه سندیکای حمل ونقل را دریابیم اشاراتی لازم است .

طبق دسته بندی رسمی و دولتی ترکیه، شاغلان مجازند در ۲۸ حوزه صنعتی و خدماتی سندیکاههای خودشان را داشته باشند و هم اکنون در ترکیه ۱۱۰ سندیکا و اتحادیه به ثبت رسیده اند و حدود ۹ کنفدراسیون مختلف سندیکایی سقف تشکل صنفی کارگران ، کارمندان و کارگران روستایی و دهقانان ترکیه است . البته که فرم و ساختاراین کنفدراسیونها و سندیکاها درعمل، درهم برهم تر ازدسته بندی رسمی و دولتی آنان است وهمین شناخت آنان را با مشکل روبرومی سازد. در واقع مسئله ی اصلی این است که با وجود باصطلاح" قانونی بودن" تشکل های صنفی در ترکیه،اما در عمل و درچهارچوب یک بوروکراسی قوی و قید وبند های قانونی (۴) تشکل یابی آزادانه ی کارگری در ترکیه با مشکلات جدی مواجه است واگربه این قید وبند های قانونی حجم شدید سرکوب وتعقیب و آزار فعالین کارگری را بیافزائیم بخوبی درخواهیم یافت که درترکیه ی " مدرن"، سنتِ جاروب کردن نهادهای مستقل همچنان قوی وبرتراست و دولت وکارفرمایان دست دردست هم مقابل کارگران صف آرایی کرده ونه تنها تشکل مستقل کارگری را بر نمی تابند بلکه حتی خود را نیزملزم به رعایت نیم بند مقاوله نامه های سازمان جهانی کار نمی دانند.

با این ملاحظات اگربه نمونه ی سندیکای تومتیزبرگردیم متوجه می شویم که تومتیزبه این دلیل روشن اینگونه بشدت مورد سرکوب و آزارقرارگرفته و متهم به تشکیل "کانون جنایت" متهم شده است که تلاش می کند در بین کارگران حمل ونقل تشکل سندیکایی ایجاد نماید ، جایی که با همه ی گسترده گی کارکنان و کارگران تا همین سالهای اخیربعنوان "حوزه ی پاک" ازسندیکاها بشمارمی رفته است وهمین تلاش سندیکائی قبل از هرچیزخشم کارفرمایان را برانگیخته است . کارفرمایانی که توگویی از یک رابطه ی نامرئی با پلیس و دستگاه امنیتی برخوردارند و در موقع لزوم نیروی سرکوب را فرامی خوانند. بعنوان مثال هنگامیکه سندیکای تومتیز تلاش کرد تا دریکی ازبزرگترین شرکت های لوجستیکی مشهور به "خروس" (۵) برای اولین بارتشکل سندیکایی بوجود آورد کارفرمایان یکباره همه وسائل را بکار گرفتند که بساط سندیکای تومتیزرا جمع کنند. ابتدا تلاش کردند، فعالین سندیکایی مرعوب گردند وبه دستورمدیریت فعالین سندیکایی مورد شتم وضرب قرارگرفتند. سپس هنگامیکه کارفرما فهمید با روش ارعاب نمی تواند فعالین سندیکایی را از میدان بدرکند ۷ تن را فورا اخراج نمود. با همه این تدابیر ما می دانیم درمقابل سرکوب مقاومت نیزتکوین می یابد و بمحض اینکه مقاومت ها جدی تر شد مدیریت "شرکت لوجستیکی خروس" به رابطه ی نامرئی با پلیس و دستگاه امنیتی ترکیه توسل جست و شکایاتی مبنی بر " تهدید جانی وخسارت مالی " علیه فعالین سندیکایی تومتیزتنطیم تا به دخالت پلیس مشروعیت بخشد. انگاردرقوقولی قوقوی "خروس" پیامی بود که آنتن پلیس گرفت وبدین ترتیب با حکم دادستانی، ماموران شروع کردند به شنود فعالین سندیکایی تومتیزو شب و روزنشستند تا ۵۰۰۰هزار صفحه مدرک جرم علیه فعالین سندیکا سرهم بندی کنند که بازهم موفق نشدند روز ۶ ژوئن دلیل محکمی برای اثبات اتهاماتی که خودشان وارد کرده بودند فراهم نمایند.

سندیکای تومتیزتاکنون در مقابل اینگونه تمهیدات پلیس و دولت و کارفرمایان عقب نشینی نکرده و همچنان بر اصول واهداف سندیکایی تاکید می کنند و رازپشتگرمی این مقاومت در این واقعیت نهفته است که تومتیز (صرفنظرازسابقه ی این یا آن عملکرد ش در گذشته که جای بحث دارد ) اینباراعتراضات کارگری راسازماندهی کرد، بربدنه ی اصلی اش اتکاء نمود و با برپایی تظاهرات و اطلاع رسانی شفاف در سطح افکارعمومی برای آزادی فعالین سندیکایی وکارگران زندانی تلاش نمود. همچنین همبستگی بین المللی بیاری کارگران زندانی آمد که چه بسا بدون این همبستگی هنوزفعالین سندیکایی موفق به کسب آزادیشان نمی شدند وچه بسا سندیکای تومتیزتا حد ممنوعیت با فشارعدیده ی دیگرروبرومی گردیدند.

تجربه ی ۶ ژوئن نشان داد دفاع ازسنت مقاومت و همبستگی مابین کارگران ازملیتهای مختلف، انسانهای معترض و سندیکاههای مترقی و... در مقابل دستگاه سرکوب دولتی یک وظیفه دائمی تشکل های سندیکایی وفعالین کارگری در همه ی کشورها است . سندیکا حزب سیاسی نیست اما دفاع بی قید شرط ازآزادیهای سیاسی و اعتراض به سرکوبگران، هموزن دفاع ازحق تشکل سندیکایی است وباید درراس مطالبات فعالین سندیکایی قرارگیرد.

سندیکای تومتیزدر تازه ترین دورفعالیت اش برای جلوگیری ازاخراج ۱۲۳ راننده شرکت اتوبوس رانی شهری در" بورسا " تلاش می کند . همچنین ۲۵۶ کارگربدلیل عضویت در سندیکای تومتیزتوسط کارفرمایشان در"گازیانتیپ" اخراج شده اند. بهمین دلایل نیزکنسرن چند ملیتی " اونیلور" ۷۰ نفراز اعضای تومتیز را دربخش حمل ونقل کنسرن اخراج کرده است .

این اخراج های دسته جمعی بجرم عضویت در سندیکا ی مبارزی نظیر سندیکای تومتیزتنها گوشه ای ازوضعیت اسفبارنقض حقوق بشرو سیاست های ضد کارگری حاکم بر ترکیه است . روزنامه ی کنفدراسیون سراسری سندیکاهای ترکیه " ترک – ایش" (۶) که حتی به راست روی شهره است و نزدیک به سیاستهای دولت قراردارد در شماره ی ۳۷۵ نوشت که :

" درسال گذشته ۲۰۰۰۰نفربدلیل عضویت در سندیکاهها ازکاراخراج شده اند "

طی سالهای اخیر، کارگران ایران بویژه کارگران زندانی در ایران بیش ازهرزمان درعمل اهمیت کسب همبستگی جهانی فعالین کارگری ازکشورهای مختلف و دگراندیشان مترقی را درک کرده اند و همین درک عمیق طبقاتی نیزمنشاء واکنش وهمبستگی بموقع فعالین سندیکایی کارگران شرکت واحد و اتحادیه ی آزاد کارگران ایران با فعالین سندیکایی در ترکیه و اعتراض به سرکوب حقوق کاردر ترکیه بود.همبستگی که سبب دلگرمی فعالین کارگری درترکیه و بسیاری از کشورهای جهان گردید. فراموش نکنیم که " امنیستی " یا "عفو عمومی برای کارگران زندانی" یکی ازبا شکوه ترین مطالبات جنبش کارگری بین المللی در سده ی گذشته بوده و باید بیش ازهر زمان برای عقب راندن ماشین سرکوب وبرای آزادی کارگران زندانی درجهان وهمچنین رفقای خود درایران تلاش کنیم.

نادرساده

توضیحات :

۱- TÜMTIS سندیکای کارگران حمل ونقل ( تومتیز) عضو ITF می باشد.

۲- دردوره ی امپراطوری عثمانی اولین اولین انجمن های کارگری در سال ۱۸۷۱ تشکیل گردید ویکسال بعد کارگران بارانداز بعد ازاعتصاب در بندرموفق به کسب افزایش دستمزد گردیدند. کمون پاریس تاثیرات جهانی خود را برجای گذاشت و سالهای بعد انجمن های کارگری تاسیس شده با ایده های کمون پاریس درخشیدند و ازمرزمطالبات صنفی عبورکرده ومطالبات سیاسی نیزبرعلیه امپراتوری عثمانی مطرح می کردند. دیری نپایید که تشکل های کارگری ممنوع گردیدند و یکباردیگربا وقوع انقلاب اکتبرجنبش کارگری ترکیه جان تازه ای گرفت.

آتاتورک اما قانون ممنوعیت تشکل های کارگری و سیاسی را با سرسختی اجرا کرد که تا مرگ وی و حتی تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه یافت.

۳- " لیبراستارد" کمپینی را برای دفاع از "Meryem Özsögüt " از سندیکای بهداشت و درمان آغازکرده است. نگاه کنید به لینک زیر:

http://www.labourstart.org/cgi-bin/solidarityforever/show_campaign.cgi?c=۳۹۴

۴- در زمینه موانع قانونی تشکل یابی کارگری درترکیه توجه به ملاحظاتی لازم است.

هر تشکل سندیکایی ترکیه که می خواهد درهرحوزه ورشته ی صنعتی و خدماتی تشکیل واعلام موجودیت کند باید حداقل ۱۰ درصد شاغلان را در سطح کشورهمراه وحامی خودداشته باشد ودر سطح کارخانه و کارگاه باید حداقل ۵۰ درصد شاغلین، عضویت در سندیکا را بپذیرند. عضویت درسندیکا نیزباید محضری ثبت شود ورسما به اطلاع کارفرما برسد و سندیکا ها زمانی از قابلیت مزاکره برخوردارمی شوند که به تایید وزارت کشوررسیده باشند. علاوه براین شرط وشروط ها ی دست وپا گیرمهمتراینکه دولت ترکیه همچو کارفرمایان در عمل اثبات کرده که برایش همواره عضویت در سندیکا ها مساوی با عضویت در یک سازمان تروریستی است و دولت حق خود می داند هر زمان لازم دانست یک اعتصاب کارگری را بدلیل ملاحظات دولتی ممنوع اعلام کند. در ترکیه مسئولین سندیکاها نیز باید کسانی باشند که جرمی مرتکب نشده باشند، یعنی اگرکسی دریک تظاهرات کارگری که دولت بنا به مصلحت خودش آنرا ممنوع اعلام کرده باشد، شرکت کرده باشد " مجرم با سوء سابقه" بحساب می آید و نباید درسندیکاها مسئولیت و پستی داشته باشد . همه این موانع فعالیت سندیکایی را مشکل و تلاش برای تشکل یابی مستقل را صد چندان مشکل تر نموده است.

۵- HOROZ – Lojistik " شرکت لوجستکی وحمل ونقل خروس "

۶- در مجموع در ترکیه ۹ کنفدراسیون کارگری رسمی وجود دارد . این ۹ کنفدراسیون درسه کاتاگوری دسته بندی شده اند،

۱) کنفدراسیون های کارگری شامل بر:

TÜRK-IS کنفدراسیون سندیکاهای کارگری ترکیه

DISK کنفدراسیون سندیکاهای کارگری انقلابی

HAK-ISکنفدراسیون سندیکاهای کارگری راست

MISKکنفدراسیون سندیکاهای کارگری ملی گرا

۲) کنفدراسیون های سندیکاهای کارمندان شامل بر:

KESK کنفدراسیون سندیکاهای شاغلین دربخش خدمات

MEMUR_SENکنفدراسیون سندیکاهای کارمندان

TÜRKIYE KAMU_SEN کنفدراسیون سندیکای کارمندان ترکیه

۳) کنفدراسیون های سندیکاهای دهقانان و کارگران روستایی شامل بر:

TÜM-KÖY-SENکنفدراسیون سندیکاهای کارگران روستایی

CIFTCI-SEN کنفدراسیون سندیکاهای دهقانی

لازم بیادآوری است که به گمان من این سندیکاها الزاما منافع طبقاتی کارگران را نمایندگی نکرده و ظرف مبارزه ی مستقل کارگری نیستند. بررسی و ارزیابی این مسئله اما نافی دفاع بی قید و شرط از دستگیرشدگان وزندانیانی نیست که بجرم فعالیت سندیکایی متهم به اعمال جنایتکارانه شده اند. برای مطالعه و شناخت بیشتراز سندیکاهای کارگری در ترکیه رجوع کنید به منبع زیر:

Gewerkschaften in der Türkei:

Historischen Entwicklung , Organisationsstrukturen und rechtliche rahmenbedingungen - Oya Baydar