ارامنه در كشورهای عربی

كشورهای عربی یكی از مناطق مهم استقرار ارامنه به شمار می‌رود كه تعداد آنان در این منطقه بالغ بر نیم میلیون نفر است، اما اكثریت آنان به ترتیب در كشورهای لبنان، سوریه و مصر و ... مستقرند.
ورود …

كشورهای عربی یكی از مناطق مهم استقرار ارامنه به شمار می‌رود كه تعداد آنان در این منطقه بالغ بر نیم میلیون نفر است، اما اكثریت آنان به ترتیب در كشورهای لبنان، سوریه و مصر و ... مستقرند.

ورود و حضور ارامنه در لبنان به سال ۱۹۱۵ باز می‌گردد كه از طریق اراضی سوریه وارد این كشور شدند و اكثریت آنان در اردوگاه‌های پناهندگان در بیروت سكنی گزیدند. سپس در سال ۱۹۳۹ تعدادی بالغ بر ۱۵ هزار نفر از ارامنه لواء اسكندرون كه تحت سیطره تركیه قرار داشتند به بقاع مهاجرت کردند و گروهی دیگر از آنها نیز در خلال جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از فلسطین به سرزمین لبنان مهاجرت کردند.

برخی از شخصیت‌های ارامنه در لبنان با مشاركت در صحنه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این كشور، موفق شدند در مجلس، دولت و احزاب سیاسی حضور فعال یافته و همچنین در فعالیت‌های اقتصادی، خصوصاً صنایع، امور فنی و حرفه‌ای، تجارت و زیرساخت‌های اقتصادی این كشور نقش سازنده‌ای ایفا کنند.

وجود ارامنه در سوریه به ما قبل كشتار آنان در تركیه باز می‌گردد. شهر حلب به علت فعالیت‌ها و رونق اقتصادی گروهی از بازرگانان و صنعتگران ارامنی را به خود جذب کرده بود و پس از تحولات سال ۱۹۱۵ حضور آنان افزایش یافت و در خلال دهه‌های اولیه اقامت آنها در این منطقه در حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فعالیت‌های بارزی از خود نشان دادند، به طوری كه در زمینه مسائل فرهنگی و تبلیغاتی تنها در حلب و در خلال سال‌های ۱۹۷۸-۱۹۱۸ ده‌ها روزنامه، هفته‌نامه (۱۱عدد)، ۳۲ ماهنامه منتشر می‌کردند و تعداد زیادی از مؤسسات و مراكز فرهنگی و سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و تحت اشراف آنها اداره می‌شد.

روابط ارامنه با قدس و فلسطین به تاریخ قدیم و قرن چهارم و پنجم میلادی بازمی‌گردد كه ضمن اشتغال به امور فنی و اقتصادی در طول قرن‌ها با تحولات و تغییرات در تعداد جمعیت، آنان حضور خود را حفظ کردند و در نیمه قرن ۱۷ ارامنه از نظر جمعیت سومین طائفه مسیحی در فلسطین به شمار می‌آمدند ولیكن با اجرای طرح یهودی‌سازی این منطقه و نوار ساحلی فلسطین، آنا به سمت قدس و مناطق شرقی فلسطین كوچ کردند و طبق برآورد آماری تعداد ارامنه در سال ۱۹۴۵ بالغ بر پنجاه هزار بود و بعد از تجاوزات اسرائیل در سال ۱۹۶۷ به سی هزار نفر تقلیل یافتند و با استمرار مهاجرت آنها در سال ۱۹۷۴ به دوهزار و در سال ۱۹۸۵ به هزار نفر كاهش یافت كه اكثراً در ده‌ها مؤسسه فرهنگی، اجتماعی و دینی به كار اشتغال داشتند.

ارامنه در قبال مسئله اشغال سرزمین همواره از مواضع منسجم و شجاعانه برخوردار بودند و با تقسیم اراضی در سال ۱۹۴۷ بشدت مخالفت کردند و خواستار استقلال فلسطین و برپائی حكومت دموكراتیك ادیان سه گانه شدند.

وجود ارامنه در مصر نیز به تاریخ قدیم بازمی‌گردد و در خلال جنگ جهانی اول و تغییر در توزیع ارامنه در منطقه تعداد آنان در این كشور افزایش یافت و به بیش از ۳۰-۲۵ هزار نفر رسید كه اكثریت آنها در قاهره و اسكندریه اقامت داشتند.

ارامنه در مصر موفق شدند طی قانون ویژه‌ای در سال ۱۹۴۶ امتیازاتی را برای خود كسب و تضمین کنند و دولت مصر در سال ۱۹۵۵ آن را تصویب کرد. با مهاجرت ارامنه در دهه‌های اخیر تعداد آنها در مصر كاهش یافته و اقلیت باقیمانده در این كشور در امور و حرف سنتی ریسندگی، پوست و مفروشات به كار اشتغال دارند كه از جایگاه خاصی در این كشور برخوردارند ولیكن در مقایسه با قبل از انقلاب ۱۹۵۲ از حضور شخصیت‌های فرهنگی آنان كاسته شده است.

صلواتی‌پور

سفارت جمهوری اسلامی ایران در بیروت