مدیریت خشم

متاسفانه خشم برای شما مانند همدم همیشگی است که تمام عمر همراهتان خواهد بود و با هر طغیانی, فشارخونتان را به مقدار قابل توجهی بالا می برد

متاسفانه خشم برای شما مانند همدم همیشگی است که تمام عمر همراهتان خواهد بود و با هر طغیانی، فشارخونتان را به مقدار قابل‌توجهی بالا می‌برد...

این فقط یکی از آثار زیانبار خشم بر سلامت است. افزایش ضربان قلب، فشارخون و تغییرات هورمونی و اتفاق‌های دیگری که هنگام خشم و عصبانیت رخ می‌دهد، مانند زهری است که دائم درون شما می‌ریزد. ممکن‌است این سوال در ذهن شما ایجاد شود که چگونه می‌توانید از این پدیده رنج‌آفرین رهایی یابید؟ خشم یک نوع احساس و همواره بین ۲ حالت متغیر است؛ خشم می‌تواند عصبانیت و ناراحتی جزئی یا در نوع حاد آن، واکنشی جنون‌آمیز باشد. طبق نظر دکتر چارلز اسپیلبرگر، خشم نیز احساسی نظیر سایر احساس‌های انسان است که با ویژگی‌های روان‌شناسی اشخاص تغییر می‌کند. هنگامی ‌که عصبانی می‌شوید، آثار فیزیولوژیک خشم در بدن ظاهر می‌شود، ضربان قلب و فشارخون بالا می‌رود و میزان ترشح هورمون‌ها نیز افزایش می‌یابد. عصبانیت می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. در این یادداشت به دلایل اصلی تولید خشم می‌پردازیم و با بررسی هریک از آنها تلاش خواهیم کرد راهکارهایی برای مدیریت هرچه بیشتر این هیجان پیشنهاد دهیم.

طبق مطالعه‌های انجام شده، ۵ گروه موثر می‌تواند در تولید خشم تاثیر بسزایی داشته باشد. این ۵ گروه عبارتند از:

▪ فشارهای جسمی‌: شامل گرسنگی، تشنگی، خستگی، کم‌خوابی، فشارهای جنسی و عوارض دارویی

▪ تنش‌های روزمره: ترافیک، بیکاری، مشکلات اقتصادی، برخوردهای نامناسب و...

فشارهای هیجانی: این فشارها می‌تواند مربوط به زمان گذشته، حال یا آینده باشد. گاهی در گذشته ما موقعیت‌هایی رنج بسیاری را برایمان به دنبال داشته است مثلا طلاق گرفتن از همسر یا فوت فرزند و...که یادآوری آنها هیجان‌هایمان را زنده خواهد کرد. ممکن است در زندگی روزمره‌مان هم به‌طور مزمن با یک همسر ناهماهنگ یا همکار ناهماهنگ درگیر باشیم که ما را متاثر می‌کنند. گاهی هم نگرانی‌های مربوط به آینده، در ما هیجان‌های اضافه‌ای ایجاد می‌کند.

▪ طرح‌واره‌های غلط: ذهن بسیاری از افراد پر است از باید و نبایدهایی که منشاء مشخص و منبع مستندی برای آنها پیدا نمی‌شود اما انجام نشدن این باید و نبایدها خشم زیادی در وجود این افراد به وجود می‌آورد.

▪ قانون عمل و عکس‌العمل: گاهی خشم دیگران روی شرایط روانی ما تاثیر می‌گذارد و ما را خشمگین می‌کند.

همان‌طور که اشاره شد این عوامل از مهم‌ترین عوامل تولید هیجان خشم هستند. حال با توجه به تعدد و تنوع عواملی که زمینه‌ساز بروز هیجان خشم هستند، چه راه‌هایی برای کنترل خشم وجود دارد؟

هر گروه از عوامل تولیدکننده خشم، راهکاری مخصوص به خود دارد و در این مطلب تنها به راهکارهای موثر بر فشارهای جسمی ‌اشاره می‌کنیم. گفتیم اولین عامل در تولید خشم عواملی مانند گرسنگی، تشنگی، خستگی، کم‌خوابی، فشارهای جنسی و عوارض دارویی هستند بنابراین شاید بهترین راهکار این باشد که هر فرد به شرایط خواب و خوراک خود توجه ویژه داشته باشد و از طرفی هر وقت گرسنه بود، این گرسنگی و خستگی و... را دستاویزی برای رفتارهای خشمگینانه خود قرار ندهد چون تبعیت از غرایز، رفتاری در شأن انسان نیست. برای مهار و مدیریت فشارهای هیجانی راهکارهایی وجود دارد که در شماره آینده می‌توانید آن را دنبال کنید.

نرگس خداخانی

پژوهشگر

حوزه خانواده