حمل و نقل استاندارد, بستر رانندگی صحیح

نهادینه شدن فرهنگ صحیح رانندگی در بسیاری از کشورها با آموزش مستمر حاصل شده است

شاید تصور این‌که بتوان بدون زیرساخت‌های ارتباطی نیرومند، شاهد رانندگی صحیحی در خیابان‌ها و معابر باشیم، خواسته زیاده خواهانه‌ای باشد. در واقع نمی‌توان توقع داشت وقتی سیستم حمل و نقل در کشور ما با استانداردهای جهانی فاصله دارد، رانندگان نیز از امنیت جانی و روانی لازم برخوردار باشند.

به گفته عابد فتاحی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، سالانه ۴۰ هزار نفر به ‌علت تصادفات جاده‌ای دچار معلولیت می‌شوند و سایر آمارها نیز حکایت از آن دارد که به دلیل ضعف سیستم حمل و نقل، سالانه بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان خسارت مادی به اقتصاد کشور وارد می‌شود.

از سوی دیگر، در حالی که سالانه حدود یک میلیون خودروی جدید وارد جاده‌ها می‌شود، اما سیستم حمل و نقل ما ظرفیت این حجم از خودروهای تولیدی را ندارد؛ طوری که مطابق اظهار نظرهای کارشناسان، هر ساله حداقل به احداث ۳۰۰۰ کیلومتر جاده در کشور نیاز داریم تا بتوانیم این حجم عظیم از خودروها را در آن جای دهیم، اما امکانات جاده‌ای ما به هیچ وجه تناسبی با نیازهای کشور ندارد.

در حالی که گفته می‌شود انسان، خودرو و جاده، سه عامل اصلی بروز تصادف‌های جاده‌ای است، اما در این میان شاید بتوان گفت در هر سه مورد، این انسان است که سیستم حمل و نقل را ناقص و پرخطر می‌آفریند. یعنی اگر جاده‌هایی داشته باشیم که ظرفیت این حجم عظیم از خودروها را داشته باشد و البته این جاده‌ها برای تردد خودروها نیز استاندارد‌سازی شده باشد و همچنین خودروهایی داشته باشیم که در آن نکات ایمنی مورد اتفاق کارشناسان در آن رعایت شود، آن​گاه خواهیم دید این تنها انسان است که اولین و آخرین حادثه‌ساز سیستم‌های حمل و نقل خواهد بود.

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، فرهنگ صحیح رانندگی و استفاده درست از سیستم حمل و نقل، نهادینه و پذیرفته شده است؛ یعنی اغلب رانندگان برای پاسداشت قوانین رانندگی، نیازی به جبر و قوانین پلیس ندارند و با سیستم خودکنترلی، به حقوق سایر رانندگان احترام می‌گذارند.

علاوه بر وجود فرهنگ خودکنترلی در رانندگی، امکانات مناسب و سطح تجهیزات سیستم حمل و نقل در این‌گونه کشور‌ها نیز سبب شده است آمارهای حوادث رانندگی در این مناطق، رقم پایینی باشد. مثلا شما بندرت می‌توانید در یکی از محورهای پررفت و آمد در کشوری مثل هلند، جاده‌ای دو طرفه ببینید که در آن امکان شاخ به شاخ شدن ماشین‌ها وجود داشته باشد، اما اگر به جاده‌های کشورمان نگاهی بیندازیم، بکرات می‌بینیم حتی در برخی محورهای پرتردد نیز، گاهی یک جاده باریک دوطرفه، تنها محور ارتباطی بین دو شهر شناخته می‌شود.

البته وجود چنین شرایطی، یکشبه به دست نیامده و درونی شدن فرهنگ رانندگی صحیح و استفاده معقول از امکانات حمل و نقل در این کشورها با آموزش‌های مستمر حاصل شده است.

حتی افزایش جریمه‌ها برای کم کردن خطرات سیستم حمل و نقل نیز تنها در شرایطی کارساز و موثر خواهد بود که این جریمه‌ها، توام با آموزش عمومی به رانندگان همگام باشد و به قول کارشناسان حوزه حمل و نقل، باید در ازای هر برگ جریمه رانندگی، یک ساعت آموزش رانندگی هم گنجانده شود.

این‌گونه آموزش‌های هدفمند و منظم، اگرچه می‌تواند نواقص سیستم حمل و نقل را در کشور کاهش دهد، اما باید پذیرفت در صورت تخصیص نیافتن بودجه‌های لازم برای راهسازی و تجهیز نکردن خودروها به امکانات ایمنی روز، این مجموعه آموزش‌ها باز هم نمی‌تواند خروجی درخشانی در کاهش تلفات سیستم حمل و نقل داشته باشد.

به طور کلی، می‌توان این‌گونه جمع‌بندی کرد که آموزش، سطح بودجه، امکانات و تجهیزات در سیستم حمل و نقل، همگی از جمله عواملی است که می‌تواند روی سیستم حمل و نقل و به دنبال آن، نحوه رانندگی رانندگان تاثیر مستقیم بگذارد.

اما با وجود نواقص مشهود در سیستم حمل و نقل کشور، رانندگان ایرانی با مشکل ساختارهای ضعیف این سیستم ارتباطی مواجه هستند که وجود همین نقطه ضعف‌ها، رانندگی در کشور را با اتفاق‌های ناگوار و حوادث ناخواسته گره زده است.