چهارشنبه, ۱۹ دی, ۱۴۰۳ / 8 January, 2025
ارزش حیاتی آب در بدن انسان
● نقش آب در بدن
آبی كه ما روزانه مصرف می‌كنیم، مهمترین مایع مغذی است ولی معمولاً در بحث مربوط به آب و ارزش غذایی آن كه مایه حیات بشری است، چندان سخن به میان نمی‌آید.
آب پایه و اساس موجودیت انسان را تشكیل میدهد. غذایی كه ما به صورت‌های مختلف مصرف می‌كنیم، بخاطر حضور آب در بدن، مراحل هضم انجام می‌پذیرد. آب به بدن كمك می‌كند تا سوخت و ساز لازم صورت گیرد.
آب دارای مواد مخصوص هضم به صورت محلول است كه از طریق دیواره‌های روده‌یی به جریان خون راه می‌یابد و در نتیجه مواد غذایی به سلول‌های بدن می‌رسد و مواد زاید برای دفع به كلیه‌ها سپرده می‌شود.
بین نصف، یا سه چهارم وزن آدمی را آب تشكیل میدهد. درصد مقدار آب در بدن نوزادان و كودكان خیلی بیشتر از بزرگسالان است. حدود سه چهارم آب بدن كه در داخل تك‌تك سلول‌ها وجود دارد مایع «درون سلولی» نامیده می‌شود و مازاد مایع «برون سلولی» نام دارد كه شامل آب در پلاسمای خون، لنف و مایع مخصوص است كه تك‌تك سلول‌های بدن را شست‌وشو میدهد. آب در فعالیت بدن انسان نقش بسیار مهمی ایفا می‌كند. كلیه تغییرات شیمیایی كه در بدن به وقوع می‌پیوندد، بخاطر وجود آب است. آب عامل تشكیل دهنده تمام مواد در بدن است. نه فقط خون، لنف بلكه مواد دیگری نظیر اسید معده، صفرا، عرق بدن، ادرار و مدفوع به واسطه وجود آب در بدن می‌باشد.
آب تنظیم كننده حرارت بدن است كه از طریق شش‌ها تعریق انجام می‌پذیرد. ازطرفی بدن دارای مكانیزیم پیچیده‌یی جهت تنظیم یا بالانس آب است.
در شرایط معمولی بزرگسالان روزانه حدود ۶ درصد آب بدن خود را از دست می‌دهند و این عمل از طریق دفع ادرار، مدفوع، عرق كردن و تنفس انجام می‌گیرد. كودكان مقدار بیشتری از آب بدن خود را از دست می‌دهند و این مقدار ۱۵ درصد است.
عوامل دیگری كه موجب از دست دادن آب بدن می‌گردد، شامل فعالیت‌های بدنی، حرارت بدن و محیط اطراف و وجود شرایط به اصطلاح شرجی است. كسانی‌كه به حالت نشسته در مناطق معتدله مشغول به كار هستند ممكن است فقط كمتر از یك لیتر آب بدن خود را از دست بدهند ولی در عوض افرادی كه در مناطق حاره به كارهای سخت بدنی اشتغال دارند حدود ۱۰ لیتر آب بدن خود را از دست خواهند داد.
ممكن است در شرایط خاصی مكانیزم بدن دچار نقصان شود و كسانی كه در معرض حرارت شدید قرار می‌گیرند، نه فقط مقدار زیادی از آب بدن خود را از دست می‌دهند، بلكه سدیم، مواد معدنی حیاتی و الكترولیت بدنشان بطور محسوسی كاهش می‌یابد كه وجود این مواد حیاتی در بدن در ایجاد فشار اسمزی در داخل و پیرامون سلول‌های بدن بسیار لازم و ضروری است.
چنانچه بدن انسان قادر به حفظ حرارت لازم جهت تنظیم سوخت و ساز و مكانیزم سلول‌ها نباشد، گرفتگی عضله، خستگی مفرط، حالت تهوع، سرگیجه، گرمازدگی و از حال‌رفتگی پدید می‌آید و اگر از دست دادن مقدار آب بدن شدید باشد شخص به حالت بیهوشی دچار می‌شود، ممكن است این حالت به مرگ منجر شود.
بر اثر از دست دادن آب بدن بیشتر از ده درصد فقط كورسوی امید برای زنده ماندن باقی می‌ماند و در صورت از دست رفتن بیست درصد آب بدن اصطلاح «رودخانه بدون بازگشت» مصداق خواهد یافت. به هرحال از بروز تمام مشكلات و عوارض فوق می‌توان با نوشیدن آب كافی جلوگیری به عمل آورد.
عموما اكثر مردم به محض آنكه احساس تشنگی به آنان دست میدهد فورا به سراغ آب می‌روند و با نوشیدن آب سرد تشنگی خود را فرو می‌نشانند. البته این تشنگی به علت از دست دادن مقدار نمك خون به انسان دست میدهد و نوشیدن آب در ایجاد تعادل نمك خون نقش مهمی ایفا می‌كند. اما تجربه علمی برپایه مطالعات و تحقیقات پزشكی نشان میدهد كه بهتر است قبل از احساس تشنگی به قدر كافی آب نوشید تا این مایع حیات ضمن ایجاد تعادل و توازن مقدار نمك خون، كارهای مهم و حیاتی دیگر را در بدن آدمی انجام دهد.
تحت شرایط عادی و طبیعی بزرگسالانی كه از سلامت تن برخوردارند و فعالیت‌های عادی و معمولی را دنبال می‌كنند روزانه به مقدار دولیتر و نیم از آب بدن خود را از دست می‌دهند. در هر صورت این مقدار از دست رفته باید به نوعی جایگزین شود.
قبل از پرداختن به منابع تامین آب بدن جالب است كه بدانیم بدن انسان دارای یك سیستم پیچیده‌یی است كه از لحاظ زیست شناسی اكسیداسیون نام دارد.
اكسیداسیون آخرین مرحله از تجزیه مواد پروتیینی، چربی، هیدرات كربن، سه ماده مغذی بدن است، كه كالری یا انرژی را به وجود می‌آورند. اكسید كربن كه از طریق تنفس از بدن خارج می‌شود و آبی كه به صورت مواد زاید از این طریق دفع می‌گردد، جزو فعل و انفعالات اكسیداسیون بدن است. اكنون به منابع گوناگون تامین آب بدن می‌پردازیم. نخست آنكه غذاهای خشك غلات بین ۸ تا ۲۰ درصد، گوشت ۴۰ تا ۷۵ درصد، تخم‌مرغ حدود ۷۵ درصد، میوه و سبزیجات حدود ۷۵ تا ۹۵ درصد آب بدن انسان را تامین می‌كنند، مایعات مختلف از قبیل چای و غیره نیز تامین‌كننده آب بدن به شمار می‌آیند.
آب خطیرترین و مهمترین نقش را در رابطه با فعالیت طبیعی كلیه‌ها ایفا می‌كند و آبی كه ما روزانه در مواقع مختلف می‌نوشیم قبل از هر كاری به سراغ كلیه‌ها می‌رود تا نیاز اولیه و طبیعی این عضو بسیار مهم بدن را برآورده سازد. دانشمندان زیست‌شناسی بر این باورند كه نوشیدن حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب در هر روز عمل شایسته‌یی است و این مقدار آب یا بیشتر برای «آبیاری» بدن لازم و ضروری است.
نوشابه‌های گوناگون از منابع دیگر تامین‌كننده آب بدن می‌باشند. ما باید به خاطر داشته باشیم كه آب عاری از كالری است و نوشابه‌ها دارای مقدار معینی نمك و مواد دیگر می‌باشند و این بدان معنی است كه انسان باید از آب معمولی آشامیدنی استفاده كند تا فشار لازم اسمزی كه قبلا بدان اشاره گردید در اطراف سلول‌های بدن به وجود آید و سوخت و ساز لازم برای ادامه حیات با نشاط سلول‌ها انجام پذیرد.
سام پیروز
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست