غذای محبوب ترکیه

طرز تهیه و ازرش غذایی دلمه سبزیجات

ترکیه یکی از همسایه‌های کشورمان ایران و پلی است بین اروپا و آسیا؛ به طوری که این موضوع در عادات غذایی مردمش اثر گذاشته است...

اگر بخواهیم درباره ویژگی‌های برنامه غذایی ترکیه‌ای‌ها بگوییم، اولین نکته آن است که آنها بیش از همه‌چیز ماست می‌خورند و سماق یکی از ادویه‌هایی است که در غذاهای‌شان مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنها کباب کوبیده زیاد می‌خورند و به آن آدنا کباب می‌گویند و نوشیدنی‌شان همان دوغ یا آیرانگ است. اما دلمه سبزیجات نیز بین این مردم طرفداران بسیاری دارد که در ادامه با طرز تهیه آن آشنا خواهید شد.

● عـادات‌ غـذایـی ترکیه‌ای‌هــا

در ترکیه شما با تنوع غذایی بی‌پایان مواجه خواهید شد. یکی از معروف‌ترین غذاهای این کشور که آن را هم در مدل‌های متفاوتی می‌توانید مشاهده کنید کباب ترکی است؛ دونر کباب و کباب بریان در اجاق‌های سفالی، کباب پیده گوشت (که در واقع پیتزای ترکی محسوب می‌شود) و آداناکباب یا همان کباب کوبیده خودمان. در واقع طعم دلپذیر کباب ترکی بیشتر به خاطر نژاد گوشت و گاوهای پرورش‌یافته در مراتع باز توسط چوپان‌هاست تا شیوه تهیه کردن آن. در ضمن این اغذیه‌های کبابی علاوه بر اینکه متداول‌ترین غذای ترکیه‌ای هستند جزو ارزان‌ترین‌ها و سالم‌ترین غذاهای آنها محسوب می‌شوند. اما برخلاف تصور همه در غذاهای ترکی از ادویه‌جات و گیاهان معطر بسیار ساده و به مقدار کم استفاده می‌شود. در واقع آنها اعتقاد دارند که خوراک‌ها باید طعم واقعی خودشان را بدهند نه اینکه آنها را بین انبوهی از سس و ادویه پنهان کرد. به عنوان نمونه بادمجان طعم بادمجان، گوشت بره طعم گوشت بره و کدو طعم کدو را باید داشته باشد. در مورد استفاده از ادویه‌جات نیز باید گفت زیره را روی سوپ عدس (یا عدسی خودمان) می‌ریزند، لیمو و ماست را برای کامل کردن غذاهای گوشتی و سبزیجات و روغن زیتون را برای طعم دادن به آنها استفاده می‌کنند. مردم این کشور برای خوشمزه‌کردن غذاها از چربی و روغن بسیاری استفاده می‌کنند پس اگر داشتن زندگی سالم برای شما اهمیت دارد بهتر است خوردن غذاهای ترکی را محدود کنید. ذائقه غذایی مردمان ترکیه بسته به نوع منطقه آن نیز کمی متغیر است. به عنوان نمونه جنوب ترکیه منطقه‌ای گرم و صحرایی است و انواع کباب و شیرینی‌جات در آن رایج است. اغلب خوراکی‌های این منطقه پرادویه هستند. شاید به این دلیل که بتوانند از عوارض هوای گرم کم کنند. اما استانبول در بیشتر اوقات سال معتدل است و به همین دلیل انواع سبزیجات و میوه‌جات همراه گوشت بره در آن مصرف می‌شوند.

● مـواد لازم (برای۴ نفر)

▪ فلفل دلمه‌ای درسته/ ۲ عدد/ ۵۰ کیلوکالری

▪ کدو سبز درسته/ ۲ عدد/ ۵۰ کیلوکالری

▪ گوجه‌فرنگی درسته/ ۲ عدد/ ۲۵ کیلوکالری

▪ بادمجان دلمه‌ای درسته/ ۲ عدد/ ۵۰ کیلوکالری

▪ برنج/ ۳ لیوان/ ۴۸۰ کیلوکالری

▪ بادام خلال شده/ ۲۰ عدد/ ۱۸۰ کیلوکالری

▪ گوجه‌فرنگی رنده‌شده/ ۳ عدد/ ۷۵ کیلوکالری

▪ مویز/ ۸ قاشق غذاخوری/ ۲۴۰ کیلوکالری

▪ شوید، نعناع و جعفری/ ۲ لیوان/ ۵۰ کیلوکالری

▪ روغن کانولا/ ۲ قاشق غذاخوری/ ۱۸۰ کیلوکالری

▪ نمک، فلفل سیاه و قرمز/ به‌مقدار لازم/ ۰ کیلوکالری

● طـرز تـهـیـه

ابتدا داخل تمامی سبزیجات از فلفل دلمه‌ای گرفته تا گوجه‌فرنگی، کدو و بادمجان را با یک قاشق کوچک خالی کنید. آنگاه برای تهیه مواد داخل دلمه، برنج خیس کرده را داخل روغن تفت و به آن بادام را اضافه کنید. علاوه بر ادویه‌ها، گوجه‌فرنگی رنده شده، مویز، شوید، جعفری و نعناع را نیز به آن بیفزایید و بعد از چند دقیقه تفت دادن از روی حرارت بردارید. تمامی مواد را داخل سبزیجات خالی شده بریزید و درشان را بگذارید. آنها را در قابلمه‌ای بچینید و روی آنها ۱ تا ۲ لیوان آب بریزید و بگذارید تا با حرارت ملایم بپزند.

● این غذا چند کالری دارد؟

این غذا در مجموع دارای ۱۴۰۰ کیلوکالری انرژی دارد و در صورتی که به ۴ قسمت تقسیم شود، به هر نفر ۳۵۰ کیلوکالری انرژی خواهد رسید.

● خواص کــدو سـبــز

این سبزی از منابع عالی بتاکاروتن یا همان پیش ساز ویتامین A به حساب می‌آید. به طوری که با خوردن هر ۱۰۰ گرم از آن ۶۱۰ میکروگرم از این ماده مغذی به بدن می‌رسد. بتاکاروتن یک آنتی‌اکسیدان قوی است که حضورش در بدن به رشد و تکامل سلول‌ها به خصوص سلول‌های پوست و غشای مخاطی کمک می‌کند، تقویت‌کننده فعالیت گلبول‌های سفید است، در انتقال آهن و تولید گلبول‌های سفید دخالت دارد و رشد و ترمیم استخوانی را تسریع می‌کند. بنابراین دریافت روزانه‌اش از بروز پوکی استخوان، کم‌خونی، بروز بیماری‌های عفونی و انواع سرطان‌ها پیشگیری خواهد کرد. علاوه بر اینها، کدو سبز، منبع پتاسیم نیز هست یعنی هر ۱۰۰ گرم کدو سبز ۳۶۰ میلی گرم پتاسیم دارد بنابراین عادت به خوردن آن برای بیماران فشارخونی می‌تواند به کنترل مشکل‌شان کمک کند.

● خواص گـوجـه‌فـرنـگـی

این گیاه بومی آمریکای جنوبی و مرکزی است که طی دوره استعماری اسپانیا به سایر نقاط جهان منتقل شد. به نظر می‌رسد نخستین گوجه‌فرنگی پرورش‌یافته، نوعی میوه زردرنگ به اندازه گوجه‌فرنگی‌های ریز گیلاسی بوده که توسط آزتک‌ها کشت می‌شده است. نوشته‌های برجامانده از این تمدن نشان می‌دهند که این میوه همراه با فلفل، ذرت و نمک آماده و مصرف می‌شد. درباره خواص این سبزی باید گفت به دلیل انواع آنتی‌اکسیدان‌هایی که دارد یک خوراکی ضدسرطان به حساب می‌آید. کاروتنوییدهای موجود در این سبزی شامل بتا و آلفا کاروتن، لیکوپن، لوتئین، زیگزانتین، فیتوئن و فیتوفلوئن هستند که همگی خواص آنتی اکسیدانی را به این سبزی داده اند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که لیکوپن، به خصوص در گوجه‌فرنگی پخته، در جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات موثر است. حتی این ترکیب موجب بهبود توانایی پوست برای حفاظت در برابر پرتوهای فرابنفش می‌شود. به‌علاوه، تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف گوجه‌فرنگی و کاهش ریسک ابتلا به سرطان پستان، سر و گردن و بیماری‌های مخرب اعصاب با یکدیگر مرتبط هستند.

● خواص مـویـز

مویز همان حبه‌های خشک‌شده انگورهای درشت و سیاه رنگ است. می‌توان آن را به عنوان جایگزین مناسب میوه‌ها به حساب آورد و ۲ قاشق غذاخوری آن را یک واحد از این گروه در نظر گرفت. در میان مواد مغذی مختلف مویز منبع پتاسیم است بنابراین عادت به خوردن چند عدد از آن (یک قاشق غذاخوری) در روز می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند. البته نباید فراموش کرد که این ماده غذایی نیز دارای کالری است و زیاده‌روی در خوردن آن می‌تواند اضافه وزن به بار آورد به طوری که با خوردن هر یک واحد از این خوراکی ۶۰ کیلوکالری انرژی به بدن می‌رسد. یادتان باشد که کمبود پتاسیم علاوه بر بالا رفتن فشار خون، خستگی و خواب آلودگی، یبوست، ضعف عضلانی و بی‌نظمی در ضربان قلب را نیز به همراه دارد و عواملی مانند ابتلا به اسهال و استفراغ، نارسایی کلیه، رژیم‌های غذایی سخت و کمبود منیزیم نیاز بدن به این ماده معدنی را افزایش خواهند داد.

● اگر سرماخورده‌اید

این غذا منبع انواع ویتامین‌ها و املاح است. فقط برای کنترل بیماری‌تان بهتر است که از سرخ کردن مواد یادشده پرهیز و حداقل ادویه را در آن اضافه کنید. در ضمن، آن را با آب پرتقال تازه میل کنید. به این ترتیب بیشترین میزان ویتامین C را به بدن رسانده‌اید.

● اگر فشار خون دارید

این غذا را به همراه ماست یا دوغ میل کنید زیرا دریافت کلسیم نیز به کنترل بیماری شما کمک خواهد کرد. نکته دیگر اینکه فلفل دلمه‌ای‌تان از نوع رنگی به خصوص قرمز باشد زیرا دریافت آنتی اکسیدان‌های قوی نیز فشار خون را پایین می‌آورد.

● اگر چربی خون دارید

میزان کدوسبز و گوجه‌فرنگی بیشتری در تهیه این غذا استفاده کرده و در دلمه‌تان به جای برنج، سیب زمینی بریزید. آب کرفس را البته مخلوط شده با آب گوجه‌فرنگی در کنار این غذا به مصرف برسانید. فراموش نکنید که مقدار روغن باید محدود باشد و روغن زیتون بهترین گزینه برای شماست.