معامله مایکروسافت و یاهو بی سرانجام ماند

بدون سر گرفتن هیچ معامله ای, دو غول دنیای اینترنت به سر خانه های اول خود بازگشتند و باز هم با فاصله زیادی در پشت سر گوگل حرکت می کنند

بدون سر گرفتن هیچ معامله‌ای، دو غول دنیای اینترنت به سر خانه‌های اول خود بازگشتند و باز هم با فاصله زیادی در پشت سر گوگل حرکت می‌کنند

هم‌اکنون تقریباً هر شرکتی که کسب و کارش به نوعی به اینترنت مربوط می‌شود، هنوز در شوک عقب‌نشینی مایکروسافت از پیشنهاد ۴۵ میلیارد دلاری‌اش برای خرید یاهو، قرار دارد. اما در این میان دو سؤال بی‌پاسخ باقی مانده است: آیا نه گفتن بالمر واقعاً نه است؟ و سؤال دوم این است که اگر جواب منفی بالمر واقعاً منفی است، قدم بعدی برای مایکروسافت و یاهو چه خواهد بود؟

تنها استیو بالمر، مدیرعامل مایکروسافت، و جری یانگ، مؤسس و مدیرعامل یاهو، می‌توانند به این دو پرسش پاسخ بدهند و این دو نفر هم فعلاً هیچ علاقه‌ای به مصاحبه ندارند. اما یک منبع آشنا به مذاکرات به ما گفت که به نظر نمی‌رسد کنار کشیدن مایکروسافت تنها یک تاکتیک برای چانه‌زنی بوده باشد.

از سوی دیگر، اگرچه مدیران یاهو حاضر به فروش آن با قیمت مشخصی بودند، اما همین بالا بودن قیمت تعیین شده آنها نشان می‌دهد که ترجیح می‌دادند یاهو مستقل بماند. در واقع مدیران یاهو با پافشاری روی بالا نگه داشتن قیمت فروش یاهو حتی صابون مواجهه با سهام‌داران خشمگین را نیز به تن خود مالیده‌اند.

اما حقیقت تلخ این است که دورنمای هر دو شرکت حالا از همیشه تیره‌تر به نظر می‌رسد. آقای تایلر موبیوس، مدیرعامل مؤسسه تبلیغاتی Adconian Media Group‌ در این مورد می‌گوید: «هر دو شرکت در نتیجه این مذاکرات و شکست آنها، ضعیف‌تر شده‌اند.»

هم‌اکنون هر دو شرکت با مشکل فرار استعدادهای خودشان مواجه هستند. آقای تایلر گفت که از میان ۷۵ نفری که شرکتش در سال گذشته استخدام کرده است حدود یک‌سوم از یاهو یا مایکروسافت خارج شده بودند.

اما هنوز هم افرادی در صنعت فناوری هستند که اعتقاد دارند مایکروسافت و یاهو می‌توانند در بلند‌مدت کارهایی بکنند. جو اپردنی، مدیرعامل شبکه تبلیغاتی Collective Media از این دسته افراد است. او می‌گوید: «گوگل در بازار تبلیغات گرافیکی حضور کمی دارد. یاهو می‌تواند از این بررسی خود در بازار تبلیغات گرافیکی برای جبران عقب‌ماندگی‌اش در بازار جست‌وجو استفاده کند.»

در این میان مایکروسافت هم صدها میلیون دلار صرف بالا بردن قابلیت‌های خود در بازار تبلیغات آنلاین کرده است. اما سؤال اصلی همچنان پابرجاست: آیا یاهو و مایکروسافت در کوتاه‌مدت می‌توانند در برابر گوگل مقاومت کنند و اجازه ندهند که سرمایه‌گذاری‌های بلند‌مدتشان تباه شود؟

● یک پیروزی برای گوگل

موقعیت هر دو شرکت به‌خصوص در وقتی با گوگل مقایسه شود بسیار نابه‌سامان به نظر می‌رسد. اگر فقط یک شرکت در دنیا باشد که از سر نگرفتن قرارداد میان یاهو و مایکروسافت سود ببرد، آن شرکت گوگل است که وضعیتش در بازار تبلیغات آنلاین دست نخورده باقی مانده و هر روز هم قوی‌تر می‌شود. کلی موران، کارشناس گروه پژوهشی Stanford می‌گوید: «دو دشمن گوگل از هم جدا و در حال سقوط هستند. از نظر ما گوگل برنده این مبارزه است.»

به همین دلیل است که بسیاری از افراد حرف‌های مدیران یاهو و مایکروسافت را در مورد شکست خوردن قطعی مذاکرات باور ندارند. آنها باور نمی‌کنند که بالمر زحمات سه ماهه خودش برای خرید یاهو را به خاطر فقط ۵ میلیارد دلار اختلاف هدر بدهد؛ آن هم در زمانی که رقابت با گوگل به اوج خود رسیده است.

آنانت ساندارام، استاد اقتصاد دانشگاه داتموث که این مذاکرات را از ابتدا مطالعه کرده است، می‌گوید: «من باور دارم که این دو شرکت به پای میز مذاکره باز خواهند گشت.»

حتی نامه بالمر به یاهو هم نشان می‌داد که او هنوز اعتقاد دارد پیشنهاد مایکروسافت برای یاهو خوب و منطقی است. علاوه بر این بالمر گریزی هم به سوی سهام‌داران یاهو زد و در نامه خود نوشت: «من هنوز هم اعتقاد دارم که پیشنهاد ما تنها پیشنهاد موجود در برابر سهام‌داران شما و پیشنهادی است که ارزش کامل و منصفانه‌ای برای سهام یاهو در نظر گرفته است. شما با خودداری از مذاکره مستقیم با ما ارزش زیادی را از سهام‌دارانتان دریغ کرده‌اید.»

● نگاه به سهام‌داران یاهو

در مورد یاهو باید گفت که قرارداد پیشنهاد شده توسط مایکروسافت دست کم در حال حاضر مورد نظر مدیران این شرکت نبود. یاهو با وجود تمام مشکلاتی که دارد هنوز هم سود‌ده است. این شرکت هنوز هم دارایی‌های باارزشی در زمینه ورزش، ایمیل، و امور مالی دارد و مارک تجاری معروفش نیز بسیار ارزشمند است.

در نهایت باید گفت که یاهو در زمینه تبلیغات گرافیکی و ویدیویی پیشتاز است و بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که این تبلیغات در آینده نزدیک با جهش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو خواهند شد. علت این جهش به گفته کارشناسان امر ظهور فناوری‌های نوین و مؤثر تبلیغات گرافیکی است.

ولی وقتی مایکروسافت پیشنهادش برای خرید یاهو را مطرح کرد، و مشخص شد که این پیشنهاد ۶۲ درصد بیشتر از ارزش سهام یاهو است، سهام‌داران یاهو بی‌تاب شدند. آنها به هیچ جایگزین دیگری که ارزش سهام را دست‌کم به مبلغ مذکور نرساند رضایت نخواهند داد. بنابراین کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که اگر در روزهای آتی قیمت سهام یاهو به سطح ۱۹ دلار (همان قیمتی که سهام یاهو قبل از پیشنهاد مایکروسافت داشت) برسد، سهام‌داران این شرکت بی‌تردید به سراغ یانگ خواهند رفت و او را به برقراری تماس مجدد با مایکروسافت مجبور خواهند ساخت.

اما اگر قیمت سهام یاهو خیلی افت نکند، آنگاه احتمالاً مدیران یاهو فشار زیادی را احساس نخواهد کرد و خواهند توانست در برابر بالمر مقابله کنند.

سخن آخر این است که هر دو شرکت به احتمال فراوان به سراغ گزینه‌های جایگزین خود خواهند رفت تا موقعیت خود را در چانه‌زنی بالا ببرند.

مشکل این است که گزینه‌های جایگزین همه ناامید‌کننده‌تر از ادغام یاهو و مایکروسافت به نظر می‌رسند. در واقع در حال حاضر هیچ کاری مثل ادغام این دو شرکت شانس هر دو را برای رقابت با گوگل بالا نخواهد برد. اگر دو شرکت به تنهایی عمل کنند با گذشت زمان فقط بیش‌تر عقب خواهند افتاد چون تعداد کاربران هر دو کمتر از آن است که خدمات جدید‌ باعث ایجاد یک تغییر عمده در وضع آنها بشود.

● امکان‌های دیگر

هیچ‌یک از جایگزین‌های دیگری که در این مقاله مطرح می‌شوند برای یاهو و مایکروسافت آن‌قدر مزیت نخواهد داشت که بتوانند با گوگل مقابله کنند. یاهو در بازار تبلیغات گرافیکی و ویدیویی پیشرو است و می‌تواند از این مزیت برای رقابت با گوگل استفاده کند. در میان جایگزین‌هایی که یاهو برای ادغام با مایکروسافت در نظر گرفته می‌توان از همکاری با شرکت AOL و شبکة اجتماعی مای‌اسپیس نام برد.

ولی هر دوی این جایگزین‌ها برای خود مشکلاتی به همراه دارند. برای نمونه روپرت مرداک، رئیس شرکت News Corp. که صاحب مای‌اسپیس است، در مصاحبه اخیر خود موضعش را تغییر داد و اعلام کرد که حاضر است با مایکروسافت بر سر خرید مصالحه کند.

اما حتی اگر مایکروسافت بخواهد با مای‌اسپیس معامله‌هایی انجام بدهد باز هم باید گفت شبکه‌های اجتماعی هنوز آن‌قدر بزرگ نشده‌اند که بتوان آنها را با تبلیغات در کنار جست‌وجو مقایسه کرد. گوگل که در حال حاضر با مای‌اسپیس در تبلیغات شراکت دارد، ‌ماه‌ها پیش اعلام کرد که درآمد حاصل از تبلیغات در شبکة اجتماعی مای‌اسپیس مطابق انتظارش نبوده است.

از سوی دیگر AOL‌ با وجود اینکه در بازار تبلیغات گرافیکی آنلاین موقعیت خوبی دارد، ‌اما از نظر تعداد کاربر مدت‌هاست که با مشکل مواجه است و صاحبش تایم وارنر‌ دنبال بهانه می‌گردد تا از دستش خلاص شود. یاهو همین حالا هم تعداد کاربر بیشتری نسبت به AOL دارد؛ پس نمی‌توان گفت که از این معامله سود زیادی نصیبش خواهد شد.

از این گذشته، بالمر مدتی پیش نسبت به AOL‌ ابزار علاقه کرد و می‌دانیم که مایکروسافت منابع مالی بسیار بیشتری نسبت به یاهو دارد پس بدون شک در هر رقابتی برای خرید AOL، مایکروسافت پیروز خواهد بود.

در نهایت باید گفت که هر دو شرکت در صورت تلاش برای خرید AOL‌ با مشکلات مربوط به رگولاتوری و ضد انحصار روبه‌رو خواهد شد.

بهترین امید یاهو این است که گوگل وارد عمل شود و دست کم درصدی از تبلیغات کنار جست‌وجویش را بر عهده بگیرد. یاهو به تازگی به طور محدودی قراردادن تبلیغات گوگل در کنار نتایج جست‌وجویش را امتحان کرد و طبق اعلام رسمی هر دو شرکت آزمایش مذکور موفق بوده است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که می‌توان در هفته آینده منتظر یک قرارداد بین یاهو و گوگل بود. اما باز هم نگرانی‌های مربوط به رگولاتوری مطرح می‌شود و ممکن است چنین قراردادی به تأخیر بیفتد.

مایکروسافت و یک بغل پول نقد

اما مایکروسافت بدون خرید یاهو با حجم عظیمی از پول نقد تنها خواهد ماند که می‌تواند از آن برای خرید بسیاری از شرکت‌های دیگر استفاده کند. شرکت‌هایی که مایکروسافت می‌تواند بخرد بسیار متفاوت هستند و می‌توان از میان آنها شبکه خبری و تحلیلی CNET و شرکت ValueClick را نام برد. ValueClick یک شبکه تبلیغاتی است که به طور تخصصی در زمینه پرسود و رو به رشد ارائه آمار و اطلاعات به آگهی‌دهندگان فعالیت می‌کند.

مایکروسافت همچنین می‌تواند دلار‌های بلا‌استفاده‌اش را برای خرید بقیه سهام شبکة اجتماعی فیس‌بوک هزینه کند. سال گذشته مایکروسافت درصد کمی از سهام فیس‌بوک را خریده بود و حالا می‌تواند با خرید بقیه سهام آن به سرمایه‌گذاری برای آینده بپردازد.

البته فیس‌بوک در جذب درصد زیادی از تبلیغات آنلاین ناموفق بوده است و می‌توان گفت که شانه به شانه مای‌اسپیس پیش می‌رود. ممکن است علت عدم توفیق این شبکه اجتماعی بر بازار تبلیغات به نوع مخاطبانش مربوط باشد که از نظر ذهنی واکنش خوبی به تبلیغات نشان نمی‌دهند. به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان ۱۵ میلیارد دلار –این مبلغی است که مایکروسافت سال گذشته برای فیس بوک در نظر گرفت- را برای فیس‌بوک ارزش زیادی می‌دانند.

در این میان هم یاهو و هم مایکروسافت هنوز مشغول هضم چند خرید بزرگی هستند که در سال گذشته انجام داده‌اند. مایکروسافت در سال گذشته شرکت aQuantive را به مبلغ شش میلیارد دلار خرید و به گفته بسیاری از کارشناسان امر هنوز موفق نشده که تمام عملیات این شرکت را تحت کنترل خود بگیرد.

یاهو هم شبکه تبلیغات آنلاین BlueLithium و شرکت تبادل تبلیغات Right Media را در سال گذشته خرید و هنوز موفق به یکپارچه‌سازی کامل آنها نشده است. اضافه کردن قرارداد‌های دیگر باعث چند برابر شدن مشکلات و تأخیرها خواهد شد. کوین لی، مدیرعامل و رئیس شرکت بازاریابی تبلیغات Didit می‌گوید: «بی‌نهایت مشکل است که در آن واحد هم به نوآوری در کار پرداخت و هم به یکپارچه‌سازی چند شرکت مختلف.»

گوگل هم با خرید دابل‌کلیک خود را آماده می‌کند که به سرعت وارد بازار تبلیغات گرافیکی شود و در آن جای خود را باز کند. در نتیجه می‌توان گفت که یاهو و مایکروسافت به تنهایی هیچ امیدی به مقاومت در برابر گوگل نخواهند داشت.